ap

• • hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o ari-arian ang sino mang tao nang hindi kaparaanan ng batas. 

  seksyon 1 life,freedom
• • karapatan ng mga taong bayan na magkaroon ng kapanatagan sa kanilang sarili, papeles, at mga bagay-bagay laban sa hindi makatwirang paghahalughog at pagsamsam sa ano mang layunin.

  seksyon 2 security
• • a written order, signed by a judge, directing a law enforcement officer to conduct a search of a person or property and seize property specified in the warrant.

  search warrant
• • a document issued by a judge or magistrate that authorizes the police to take someone accused of a crime into custody.

  warrant of arrest
• 1. in flagrante delicto “caught in the act”
  2. recently committed
  3. escaped prisoner

  warrantless arrest
• • hindi dapat labagin ang pagiging lihim ng komunikasyon at koresponderya maliban sa legal na utos ng hukuman, o kapag hinihingi ang naiibang kaligtasan o kaayusan ng bayan ayon sa itinakda ng batas. 

  seksyon 3 privacy
• • hindi dapat magpatibay ng batas na nagbabawas sa kalayaan ng pananalita, pagpapahayag, o ng pamamahayagan, o sa karapatan ng mapayapang pagkakatipon at magpetisyon sa pamahalaan.

   

  seksyon 4 speech
• • hindi dapat magbalangkas ng batas para sa pagtatatag ng relihiyon, o nagbabawal sa malayang pagsasagamit nito. 

  seksyon 5 religion
• hindi dapat bawalan ang kalayaan sa paninirahan at ang pagbabago ng tirahan sa saklaw ng katakdaang itinadhana ng batas maliban sa utos ng hukuman.

  seksyon 6 house and travel
• • dapat kilalanin ang karapatan ng taong-bayan na mapagbatiran hinggil sa mga bagay-bagay na may kinalaman sa tanan... mga opisyal na record at mga papeles at dokumento... ibigay sa mga mamamayan. 

  swksyon 7 documents
• • hindi dapat hadlangan ang karapatan ng mga taong-bayan kabilang ang mga naglilingkod sa publiko at pribadong sektor na magtatag ng asosasyon, mga unyon, o mga kapisanan sa mga layuning hindi lalabag sa batas. 

  seksyon 8 union
• • ang mga pribadong ari-arian ay hindi dapat kunin ukol sa gamit pambayan ng walang wastong kabayaran. 

  just payment
• taxation


  coolecting money based on earnings of citizens
• police power


  government exercise to ressonable control to people and properties
• • hindi dapat magpatibay ng batas na sisira sa pananagutan ng mga kontrata. 

  seksyon 10 contract
• • hindi dapat ipagkait sa sino mang tao ang malayang pagdulog sa mga hukuman at sa mga kalupunang mala-panghukuman at sa sapat na tulong pambatas nang dahil sa karalitaan. 

  seksyon 11 court
• karapatang mapatalastasan ng kanyang karapatang magsawalang-kibo at magkaroon ng abogadong may sapat na kakayahan at malaya na lalong kanais-nais kung siya ay maypili.

  seksyon 12 miranda rights
• • hindi siya dapat gamitan ng labis na pagpapahirap, pwersa, dahas, pananakot, o pagbabanta, o ano mang paraan na pipinsala sa kanyang malayang pagpapasya. 

  seksyon 12 torture
• • hindi dapat tanggaping ebidensiya laban sa kanya ang ano mang pagtatapat o pagamin na nakuha nang labag sa seksyong ito.


  seksyon 12 illegal evidence
• • dapat magtadhana ang batas ng mga kaparusahang penal at sibil sa mga paglabag sa seksyong ito at gayon din ng bayad pinsala at rehabilitasyon sa mga biktima ng labis na mga paghihirap o katulad ng nakagawian, at sa kanilang pamilya. 

  seksyon 12 multa penal code
• • dapat mapyansahan ng sapat na pyador, o maaaring palayain sa bisa ng panagot ayon sa maaaring itadhana ng batas. hindi dapat bawalan ang karapatan magpyansa kahit suspendido ang karapatan ng writ of habeas corpus. 

  seksyon 13 bail
• writ of habeas corpus


  accused can bail guilty cant bail
• • hindi dapat papanagutin sa pagkakasalang kriminal ang sino mang tao nang hindi kaparaanan ng batas.
  • (2) dapat ituring na walang sala hangga’t hindi napapatunayan ang naiiba, at dapat magtamasa ng karapatang magmatwid sa pamamagitan ng abogado. 

  seksyon 14 innocent
• • hindi dapat suspendihin ang pribelehiyo ng writ of habeas corpus, maliban kung may pananalakay o paghihimagsik, kapag kinakailangan ng kaligtasan ng bayan. 
  • right na magpaliwanag sa court bago ma-detain
  • pwede ito mawala pag sinakop tayo/civil war/martial law

  seksyon 15 fair trial
• • magkaroon ang lahat ng mga tao ng karapatan sa madaliang paglutas ng kanilang mga usapin sa lahat ng mga kalupunang panghukuman, malapanghukuman, o pampangasiwaan. 

  seksyon 16 fast trial
• • hindi dapat pilitin ang isang tao na tumestigo laban sa kanyang sarili. [biased, pwede mo ibago yung kwento] 
  • The right against self-incrimination has 2 aspects namely: the right to refuse to take the witness stand and the right to refuse to answer an incriminatory question.
  • if you plead guilty, 1 degree lower yung sentence mo (lower/short sentence) kasi hindi mo pinatagalan yung trial

  seksyon 17 testify
• • hindi dapat detenihin ang sino mang tao dahil lamang sa kanyang paniniwalang at hangaring pampolitika. 
  • (2) hindi dapat pairalin ang ano mang anyo ng sapilitang paglilingkod, maliban kung kaparusahang hatol ng pagkakasala. 
  • [community service - kaparusahan] 

  seksyon 18 political/community service
• 1. hindi dapat ipataw ang

  malabis na multa, ni ilapat ang malupit o parusang kamatayan. dapat ibaba ito sa reclusion perpetua.

  2) dapat lapatan ng kaukulang batas ang pagpapahirap na pisikal, sikolohikal, o imbing pagpaparusa sa sino mang bilanggo o detenido. 

  seksyon 19 reclusion perpetua
• • hindi dapat ibilanggo ang isang tao nang dahil sa pagkakautang o hindi pagbabayad ng sedula. (walang nakukulong dahil sa hindi pagbabayad ng utang.) 
  • fraud - niloloko mo ang tao.
  • Estafa, or obtaining money dishonestly or by trickery, can land one in jail as well as use of a stolen credit card. 

  seksyon 20 debt
• The first is under Article 315 of the Revised Penal Code which punishes for estafa a person who issues a check in payment of an obligation when he had no funds in the bank sufficient to cover the amount of the check. The failure to deposit the amount to cover the check within three days from receipt of notice of dishonor shall be prima facie evidence of deceit.] 


  seksyin 20 bouncing check
• • hindi dapat na ang isang tao ay makalawang masapanganib ng kaparusahan sa iisang paglabag.

  swksyon 21 double jeopardy
• • hindi dapat magpatibay ng batas ex post facto o bill of attainder. 

  seksyin 22
• • (after the fact) ang mga bagong batas o pagbabago sa batas ay hindi maaaring makaapekto sa mga taong nahatulan na bago ito maipatupad. 

  ex post facto seksyon 22
• • batas na kung saan ay makukulong ang isang akusado ng walang naganap na paglilitis. 

  bill of attainder seksyon 22