NOLI ME TANGERE

• noli was published on june 21, 1887
• Full name ni Kapitan Tiyago - Don Santiago delos Santos
• Ano ang nangyare bago matapos ang buwan ng oktubere - nagpahayag si don Tiyaga na may magaanap na handaan sa kaniyang bahay
• Bahay ni kaptidan tiyago - sa may anluwage, makapit sa may pampang sa may ilong binondo
• Ilog binondo - paliguan, labahan etc
• bahay ni kapitan tiyago - mababa dahil hindi maayoss ang pagkakagwa ng arkitekto at epekto na rin ng nagdaang mga lindol, bagyo at kalamidad
• si kapitan tiyaga y mabait, mahinahon at matulungin sa nangagnailangan subalit ayaw nya sa mga rebelde at mangangalakal
• kantanod - hindi pormal naimbitahan pero inaasahang dadalo sa piging
• tiya isabel -

  1. pinsan babae ni kapitan tiyago
  2. tagatanggap ng bisawta at punong abala sa handaan
  3. taga abot ng hitso at sigarilyo sa dumarating na mga bisitang dayuhang babae
• Padre sibyla - dominikong pari na pormal at maingat sa pananalita
• Padre Damaso - matandang pransiskanong pari na masalita at mabilis kumilos
• Mag asawang de-espadana - sina don Tiburcio at dona victorina
• tinuturing na indio si kapitan tiyago
• isang amerikano ang tumulong sa pagpapalibing sa isang indio
• ang isang indio ay mga mabaang uri ng pilipino
• tungkul sa pangungunsinti ng mga opinsyal sa mga erehe na kalaban ng diyos
• bangkay ni don rafael ibarra ang itinuturong naipahukay at ipinatapon sa ilog, inutos ito ni padre damaso
• crisostomo ibarra full name - Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin
• 7 taon si Ibarra nagaral ng medisana sa europa
• si kapitan tinong nag-yaya mag dinner nag tanggi si bebeboi ibarra kasi pupunta sya san diego
• Kusa namang nagpakilala si Ibarra bilang Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin kasabay ng pakikipag-kamay nito, isang kaugaliang natutunan niya sa bansang Alemanya.
• si teyente tinitignan kulot ng buhok ni donya victorina
• sumagot si Ibarra. “Bago ako maglakbay sa isang bayan ay sinisikap ko munang malaman ang kanyang kasaysayan, o unti-unting pagbabago tungo sa kaunlaran nito. Dito ko natuklasan ang lahat. Nakikita kong ang kasaganaan at paghihikahos ng mga bansa ay may tuwirang relasyon sa kanialng kalayaan o pagkaalipin. Kung gayon ay may kinalaman iyon sa pagsusumakit o sobrang pag-ibig sa sarili ng mga ninuno
• Mas lalo namang tumindi ang galit ni Padre Damaso ng inihanda sa kaniya ang tinola na puro upo, leeg, at pakpak. Habang ang inihanda naman kay Ibarra ay puro masasarap na bahagi ng tinola dahil niluto naman talaga ito para sa kanya.
• si ibarra lumabas para sariwang hangin binaybay nya ang daan papunta sa plaza ng binondo napansin nya na ganun parin ang itsura - wala man lang pag unlad ang siyudad ni eto
• Don Rafael ang pinakamayan sa san diego. Marami ang gumagalang at nagmamahal sa kaniya, meron din namang mga galit at naiinggit.
• kastila di nakapigl sa mga bata na pinagtatawanan kanyang inakma saktan, hinabol binatuhan ng baton may natamaan isa sinipa ni artilyero, inawat ni don rafael sabi-sabi sinaktan ni don rafael si kastila hanggang sa tumama ang ulo sa malaking bato namatay dahil dun nakulong at lumabas mga kaaway
• pinagbintanggan si don rafael bilang isang erehe at pilibustero at pagbasa ng el correo de ultramar
• Tumuloy sa pansamantala na titrhan si Ibarra sa Fonda de Lala (pinakasikat na hotel sa manila)
• bagong kura ng san diego - padre salvi
• maria - pinakamaganda sa bayan ng binundok
• nagkita si ibarra at maria clara sa asotea
• natandaan ni ibarra na undas pala bukas kaya nacut short bebetime kumuha si maria clara flowers para ilagay sa puntod sabi ni kapitan tiyago pakibilinan si anding na ihanda bahay nila sa san diego kc ppunta sila tiya isabel at maria clara tapos iyak si maria clara nangungulila e
• Si Kapitan Tyago na ngayon ay mahigit kumulang 35 taong gulang, ay nag-iisang anak ng isang negosyante ng asukal sa bayan ng Malabon.
• nakilala si Pial Alba mula sa bayan ng Sta. Cruz at sila ay nagpakasal.
• Si Kapitan Tyago ay mailalarawan bilang isang magandang lalaki, may morenong pangangatawan, pandak, at bilugan ang mukha. Ang kanyang hitsura ay sinira ng pananabako at pag-nganga nito. Naninilibihan siya bilang gobernadorcillo, at kasama sa kanyang paglilingkod ay ang hamakin ang mga Pilipino at hayaan ang mga Kastila sa ganitong gawain
• Sa paniniwala ng Kapitan, ang mga Kastila ay mararangal at karapat-dapat pag-ukulan ng paggalang at pagpapahalaga. Kaibigan siya ng lahat ng mga may kapangyarihan, lalong lalo na ang mga pari. Kung kaya't hindi mawawala ang kanyang pangalan sa misa at padasal para bilhin ang langit. Nabibili niya ang kabanalan at mga santo na kanyang maibigan.
• Ang kanyang silid ay punong-puno ng mga dinadasalang katulad nina Sta, Lucia, San Pascual Bailon, San Antonio De Padua, San Francisco De Asis, San Antonio Abad, San Miguel, Sto. Domingo, Hesukristo at ang larawan ng Banal na Mag- anak (Hesus, Maria at Hosep).
• kabila ng magandang buhay na tinatamasa ng mag-asawa, sa loob ng anim na taon ay hindi pa sila nagkaka-anak sa kabila ng walang humpay nilang pamamanata. Pinayuhan sila ni Padre Damaso na mamanata sila sa Obando at magsayaw si Pia Alba sa kapistahan ng San Pascual Bailon at Sta. Clara sa Nuestra Senora De Salambao. Makalipas ang kaunting panahon ay nagdalantao nga si Pia Alba, (sa panghahalay na rin ni Padre Damaso bagamat ang katotohanang ito ay nailantad sa kalaunan). Ngunit ang babae ay naging masasakitin at tuluyang namatay pagkatapos ito ay manganak
• Ipinasok ng kanyang ama mula sa udyok ng mga pari si Maria Clara sa kumbento ng Sta Catalina ng ito ay maging katorse anyos.