FINALS AP

• Transparency International - nongovernmental oorganization na nakabase sa Berlin, Germany. Itinatag ito noong 1993 para malabanan ang pandaigdigang katiwalian.
• Korapsiyon - isang isyung pampubliko kung saan inaabuso ng mga opisyal at kawani o empleyado ng pamahalaan ang kapangyarihan at responsibilidad na ipinagkatiwala sa kkanila para lamang maisulong ang pansariling kapakanan.
• Korapsiyon - ay tumutukoy sa pag-abuso sa kapangyarihang ipinagkatiwala para sa pampribado o pampersonal na kapakinabangan.
• Pampubliko at Pampribadong Sektor

  Ang korapsiyon ay nangyayari sa mga pampubliko at pampribadoong sektor. Maaaring kasangkot ang mga indibidwal, kompanya, at organisasyon o samahan tulad ng isang partidong pampolitika.
• Pag-abuso sa Kapangyarihan

  Nangyayari ang korapsiyon dahil sa maling paggamit ng impluwensiya o posisyon. Maaaring gamiting instrumento ang ipinagkatiwalang kapangyarihan para maisulong ang pansariling interes.
• Pakinabang

  Ang mga kasangkot sa korapsiyon ay may nakukuhang pakinabang. Maaaring ito ay salapi o mahahalagang pabor o kalamangan (advantage)
• Bureaucracy

  estruktura at hanay ng mga patakarang kumokontrol sa mga aktibidad ng mga taong nagtatrabaho para sa malalaking organisasyon o pamahalaan.
• Mga Kategorya at Pamamaraan ng Graft and Corruption sa Pampublikong Burukrasya

  1. Administrative o petty corruption
  2. Political o grant corruption
• Tariff

  buwis na ipinapataw sa mga inaangkat at iniluluwas na kalakal
• Administrative o petty corruption

  Pasok dito ang mga gawaing may kaugnayan sa pangingikil o panghihingi, pagtanggap, at pamimigay ng salapi o espesyal na regalo sa pagitan ng mga indibidwal at organisasyon.
• Political o grant corruption

  Tinatawag din itong state capture kung saan ang politiko ay naglalaan ng pondo mula sa pambansang badyet o kaya naman ay nagsusulong ng isang batas o desisyong politikal na makatutulong para magkaroon ng isang proyekto na personal niyang pakikinabangan.
• State Capture

  pag-impluwensiya ng mga politiko sa mahahalagang desisyon ng pamahalaan para maisulong ang pansariling interes
• Hindi pagbabayad o pag-iwas sa pagbubuwis (tax evasion)

  Parehong hinihingan ng mga dokumento ang mga manggagawa sa pampribado at pampublikong sektor bilang batayan ng wastong komputasyon ng binabayarang buwis sa pamahalaan.
• SALN - Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth
• ITR - Income Tax Return
• Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth

  dito nakasaad and kompletong detalye ng mga pag-aari at pananagutan (assets and liabilities).
• Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth

  Kasama rin dito and sariling negosyo, pinagkukunang pinansiyal, pamana, donasyon, at regalo muna sa ibang tao.
• Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth

  Nakasaad din dito and mga pag-aari at pananagutan ng asawa at anak na nasa edad 18 pababa, hindi pa ikinakasal, at kasamang naninirahan sa bahay.
• Mga kunwaring pampublikong proyekto at empleyado (ghost projects and employees)

  Karaniwang naglulunsad ng mga proyekto ang pamahalaan bilang bahagi ng paghahatid ng mga serbisyo.
• Mga proyektong naantala at labis-labis ang halaga (delayed and overprices projects)

  Mahalagang makita ng mga tao ang mga proyekto ng pamahalaan. Dahil dito, sinisikap na maipatayo at matapos ang mga proyekto.
• Public Bidding

  epektibong paraan ng pagkuha (procurement) ng kagamitan o mga serbisyo mula sa mga suplayer o kntratista sa pinakamababa at pinakamagandang kalidad.
• Kawalan ng subasta o tasahan ng halaga para sa kontrata (evasion of public bidding in the awarding of contracts)

  Gabay ng pamahalaan ang "public office is a public trust". Dahil dito, bawat kontratang pinapasok nito ay dumadaan sa wastong pagdinig at pagsusuri..
• BAC - Bids and Awards Committee
• Nepotismo o pagtangi (nepotism or favoritism)

  Ang nepotismo ay iniuugnay rin sa korapsiyon dahil sa hindi wastong paggamit ng kapangyarihan ng taong nasa katungkulan para maisulong o mapaboran ang pansariling interes ng mga kakilala o kamag-anak.
• Pangingikil na ginagamitan ng puwersa o pananakot (Extortion)

  Ang puwersahang paghingi ng salapi mula sa isang tao kapalit ng kaniyang kalayaan o kaligtasan ay tuwirang paglabag sa batas.
• "laglag-bala"

  isang modus o estilo ng panggigipit kung saan ang taong "nakuhaan" nito ay hinihingan ng malaking halaga kapalit ng kaniyang kalayaan.
• Patuloy na pag-iral ng dinastiyang politikal

  Ang pagnanais na manatili sa kapangyarihan ay maaaring maging daan sa malawakang paggamit ng pondo ng pamahalaan upang maisulong ang pagpapatatag ng koneksiyon at alyansa sa halip na ang makabuluhang proyekto.
• Government Transparency

  Malinaw sanang nakikita ng taumbayan ang mga gawain pampamahalaan
• Hindi maayos na pagpapatupad ng hustiya

  Ang kawalan ng maayos at epektibong pagpapatupad ng hustisya ay maaaring maging punadsyon ng kultura sa korapsiyon.
• Mahinang sistema ng pagpapatupad ng batas

  Kapag mahina ang law enforcement system sa isang bansa, wala ring takot ang mga mamamayan na gumawa ng katiwalian
• Law Enforcement System

  sistema kung saan ang mga tagapagpatupad ng batas ay kumikilos sa isang organisadong paraan para tuklasin, hadlangan, tugisin, o parusahan ang mga taong lumalabag sa mga pamantayan at patakarang umiiral sa lipunan.
• Maling pananaw at pananahimik

  May mga taong naniniwalang bahagi na ng pamumuhay ang korapsiyon. Mas pinipili ng iba na manahimik na lamang sa paniniwalang wala na silang magagawa pa para mabago ang sistemang politikal.
• Matinding kahirapan

  Ang kahirapan ay isa sa mga hindi magandang epekto ng korapsiyon
• Nikos Passas

  Propesor ng Northeastern University (NEU), Massachusetts, mahirap labanan ang korapsiyon kapag kumakalam ang sikmura
• Hindi pagtupad ng tungkulin at pagkakaroon ng mababang moralidad

  Bawat manggagawa ay may kani-kaniyang tungkuling ginagampanan, mapapribado o mapapublikong sektor man.
• Executive Order Number 292 o Administrative Code of 1987

  Pinagtibay nito ang probisyong nakasaad na Saligang Batas 1987 ng Pilipinas partikular ang Artikulo XI, Seksiyon 1.
• Executive Order Number 292 o Administrative Code of 1987

  Binigyang diin nito ang kapangyarihan ng Pangulo na magsagawa ng mga hakbang para mabawi ang mga kayamanang tinangay (ill-gotten wealth) ng mga tiwalang opisyal at kawani ng pamahalaan.
• Batas Republika Blg. 6713 o "Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees"

  Isinusulong ng batas ang isang mataas na pamantayang pang-etika sa mga pampublikong serbisyo.
• Batas Republika Blg. 6713 o "Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees"

  Nakasaad dito na ang mga pampublikong opisyal at kawani ay may pananagutan sa mga tao at kailangang magampanan ang kanilang mga tungkulin nang may lubos na integridad, kakayahan, katapatan, pagmamahal sa bayan, at hustisya.
• Batas Republika Blg. 6770 o Ombudsman Act of 1989

  Inilatag nito ang estruktura ng Opisina ng Ombudsman na nakatalagang magsasagawa ng imbestigasyon sa mga pampublikong opisyal na nasasangkot sa mga kaso.