GNED 14

• Dulog Pampanitikan


  Isang set ng pagpapalagay hinggil sa kalikasan ng wika, pagkatuto at pagtuturo
• Dulog Pormalistiko


  • Pagtuklas at pagpapaliwanag sa anyo ng akda
  • Pisikal na katangian ng akda ang pinakaubod ng dulog na ito
• Dulog Moralistiko


  • Ilahad ang iba't ibang pamantayang sumusukat sa moralidad ng isang tao
  • Tama o mali, ayon sa itinatakda ng lipunan
• Dulog Sikolohikal


  • Damdaming namayani sa tauhan
  • Pagmamahal, paghanga, pagkadakila
  • Takot, galit, pagkabigo
  • Masuri ang emosyon at makilala ang tunay na katauhan ng indibidwal
• Teorya


  Pormulasyon ng palilinawing mga simulain ng mga tiyak na kaisipan upang makalikha ng malinaw at sistematikong paraan ng paglalarawan o pagpapaliwanag ukol dito
• Teoryang Pampanitikan


  Isang sistema ng mga kaisipan at kahalagahan ng pag-aaral na naglalarawan sa tungkulin ng panitikan, kabilang ang layunin ng may-akda sa pagsulat at layunin ng tekstong panitikan na ating binabasa
• Feminismo


  • Nagpapakilala ng mga kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan
• Feminismo


  • 'Sa ngalan ng Ina, ng Anak ng Diwata't Paraluman' ni Lilia Quindoza Santiago (tula)
  • 'Sandaang Damit' ni Fanny Garcia (maikling kwento)
• Realismo


  • Ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindi tuwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at pagkaepektibo ng kanyang sinulat
• Realismo


  • 'Banaag at Sikat' ni Lope K. Santos
  • 'Satanas sa Lupa' ni Celso Carunungan
  • 'Laro sa Baga' ni Edgar Reyes
  • 'Ito Pala ang Inyo' ni Federico Sebastian (dula)
• Eksistensyalismo


  • Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo (human existence)
• Eksistensyalismo


  • 'Ako ang Daigdig' ni Alejandro G. Abadilla
• Historikal


  • Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na siyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng kanyang pagkahubog
• Historikal


  • 'Noli Me Tangere' at 'El Filibusterismo' ni Dr. Jose P. Rizal
  • 'Dekada 70' ni Lualhati Bautista
• Humanismo


  • Pagpapakita na ang tao ang sentro ng mundo; ay binibigyang-tuon ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng talino, talento atbp
• Humanismo


  • 'Si Mabuti' ni Genoveva Edroza Matute
• Panitikan


  • Nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao
• Bayograpikal


  • Ang layunin ng panitikan ay ipamalas ang karanasan o kasagsagan sa buhay ng may-akda
  • Ipinahihiwatig sa mga akdang bayograpikal ang mga bahagi sa buhay ng may-akda na siya niyang pinakamasaya, pinakamahirap, pinakamalungkot at lahat ng mga "pinaka" na inaasahang magsilbing katuwang ng mambabasa sa kanyang karanasan sa mundo
• Kahalagahan ng Panitikan

  • Upang makilala ang kalinangang Pilipino, malaman ang ating minanang yaman ng kaisipan at taglay na katalinuhan ng lahing ating pinagmulan
  • Upang matalos natin na tayo'y may marangal at dakilang tradisyon na nagsilbing patnubay sa mga impluwensya ng ibang mga kabihasnang nanggaling sa iba't ibang mga bansa
  • Upang mabatid natin ang mga kaisipan sa ating panitikan at makapagsanay upang maiwasto ang mga ito
  • Upang malaman ang ating mga kagalingan sa pagsulat at mapagsikapang ito ay mapagbuti at mapaunlad
  • Bilang mga Pilipinong mapagmahal at mapagmalasakit sa ating sariling kultura ay dapat nating pag-aralan an gating panitikan. Tayo higit kanino man ang dapat magpahalaga sa sariling atin
• Bayograpikal


  • 'Utos ng Hari' ni Jun Cruz Reyes
  • 'Anim na Sabado ng Beybleyd' ni Ferdinand Jarin
  • 'Connect the Dots' ni Genaro Gojo Cruz
• Patula


  Nagpapahayag ng damdamin. Ito'y isinusulat ng pasaknong.
• Tuluyan


  Nagpapahayag ng kaisipan. Ito'y isinusulat ng patalata. Maari din itong tawaging prosa.
• nobela

  • Isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba't ibang kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o 300-1,300 pahina.
• Maikling Kuwento


  • Isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. Si Edgar Allan Poe ang tinuturing na "Ama ng Maikling Kuwento."
• Pabula

  • Mga hayop o kaya mga bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at matsing, at lobo at kambing.
• alamat

  • Isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig.
• parabula

  • Isang maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya. Isa itong maikling salaysay na maaaring nasa anyong patula o prosa na malimit nangangaral o nagpapayo hinggil sa isang pangyayari, na kadalasang isinasalarawan ang isang moral o relihiyosong aral.
• Dula

  • Isang uri ng panitikan na itinatanghal sa mga teatro. Nahahati ito sa ilang yugto na maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado.
• Talumpati


  • Kaisipan o opinyon ng isang tao na pinababatid sa pamamagitan ng pagsalita sa entablado. Layunin nitong humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang paniniwala
• Talambuhay


  • Isang anyo ng panitikan na nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang tao hango sa mga tunay na tala, pangyayari o impormasyon
• Balita


  • Mga mahahalagang nangyayari sa loob at labas ng ating bansa.
• Sanaysay


  • Isang maiksing komposisyon na kailimitang naglalaman ng personal na kuru-kuro ng may-akda.
• anekdota

  • Isang uri ng akdang tuluyan na tumatalakay sa kakaiba o kakatwang pangyayaring naganap sa buhay ng isang kilala, sikat o tanyag na tao.
• talaarawan

  • Personal na tala ng mga karanasan, pag-iisip at/o repleksyon na regular na isinusulat at karaniwang tinatago. Maaari itong nasa kwaderno o elektronikong dokumento.
• Tulang Patnigan


  • Isang uri ng pagtatalong patula na ginagamitan ng pangagatwiran at matalas na pag-iisip.
• Tulang PASALAYSAY

  • Tulang may pangunahing tauhang gumagalaw.
• Epiko


  • Uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala
• korido

  • Isang uri ng panitikang Pilipino, isang uri ng tulang nakuha natin sa impluwensya ng mga Espanyol. Ito ay may sukat na walong pantig bawat linya at may apat na linya sa isang saknong
• awit

  • Mga tulang nagsasalaysay ng mga pakikipagsapalaran ng mga kilalang tao sa kaharian tulad ng hari, reyna, prinsepe. Ito ay mayroong labindalawang pantig sa kada saknong.
• Dalit

  • Tulang nagbibigay ng parangal sa Maykapal