Bioróżnorodność

• Relikty to nieliczne gatunki współcześnie żyjące zachowując szereg prymitywnych cech swoich przodków np. Stekowce, latimeria, miłorząb dwuklapowy
• Endemity to gatunki zamieszkujące tylko niewielki teren np. Lemur, skalnica tatrzańska
• Czynniki antropogeniczne negatywne

  • Nadmierna eksploatacja ożywionych zasobów przyrody np. Łowiectwo, rybołóstwo, cele kolekcjonerskie
  • Niszczenie siedlisk
  • Introdukcja gatunków-wprowadzenie na dany teren gatunku obcego np. Barszcz Sosnowskiego (pasza)
• Wyspy są wrażliwe na obce gatunki
• Światowe rezerwaty biosfery ustanowione przez UNESCO : Białowieski, Słowiński, Tatrzański
• Restytucja to odtworzenie liczebności danego gatunku, tworzenie zagród hodowlanych, bank nasion
• Reintrodukcja to ponowne wprowadzenie na dany teren gatunku rodzimego, który tam kiedyś żył, ale na tym konkretnym terenie wyginął (ryś- puszcza kampinoska)
• Grupa organizmów w jeziorze: plankton, nekton i bentos
• Rodzaje jezior: - Eutroficzne- żyzne, duże zawartość pierwiastków biogennych, bogactwo roślinności, kożuch zasłania światła i ryby umierają, rośliny nie przeprowadzają fotosyntezy

  - Obligotroficzne-średnia żywność

  • Dystroficzne- praktycznie bez życia o Kryształowej wodzie, kwaśna woda, drzewa rosną na brzegu, rosną torfowce
• Im mniejsze zasolenie Morza tym mniejsza różnorodność
• Międzynarodowe działania na rzecz ochrony przyrody:

  • Sieć obszarów Natura 2000 – sieć obszarów chronionych, bezpieczeństwo przemieszczania się populacji i możliwość wymiany genów, powstała w oparciu o dyrektywę ptasią oraz siedliskową, ochrona siedlisk i szlaku (Dolina Rospudy)
  • Konwencja Ramsar-ochrona ptaków wodno-błotnych (Biebrzański PN)
  • Konwencja CITES/waszyngtońska- ograniczony handel i transport gatunków chronionych
• Wpływ człowieka na surowce:

  • Większa konsumpcja surowców np. paliwa
  • Gospodarka rabunkowa
  • Ogromną ilość odpadów
• Wpływ człowieka na przestrzeń:

  • Urbanizacja
  • Industrializacja
• Wpływ człowieka na wodę:

  • Zużywanie w gospodarce komunalnej
  • Przemysł
  • Rolnictwo
  • Gospodarka rabunkowa
  • Odprowadzanie ścieków do zbiorników wodnych
  • Odprowadzanie wód chłodniczych (czyste ale ciepłe)
• Eutrofizacja wód:

  Przyczyna: spływ azotu i fosforu do wód poprzez nawozy

  Przebieg: przeżyżnienie- nadmierny rozwój glonów i sinic (przyducha)

  Skutki: wymieranie organizmów oddychających tlenowo
• Wpływ człowieka na atmosferę:

  • Zanieczyszczenia pyłowe (pyły cementowe, sadza, pyły wulkaniczne, zarodniki grzybów i roślin)
  • Zanieczyszczenia gazowe (motoryzacja, czyli CO, NH4, CO2, tlenki siarki i azotu
• Efekt cieplarniany:

  Przyczyna: emitacja gazów cieplarnianych np. CO2, metan, para wodna, podtlenek azotu

  Przebieg: kumulowanie ciepła przy Ziemi

  Skutki: tornado, tsunami, topnienie lodowców
• Kwaśne opady:

  Przyczyna: emisja tlenki siarki i azotu przez spalanie śmieci i emitowanie przemysłowe

  Przebieg: łączenie się tlenków z parą wodną (powstawanie kwasu azotowego V) Skutki: zakwaszanie gleb i wód, słabsze systemy korzeniowe u roślin, alergie i podrażnienia
• Rozrzedzenie ozonowe/dziura ozonowa:

  Przyczyna: uwalnianie freonów, Helenów i związki chloru, które niszczą warstwę ozonową

  Przebieg: rozkład ozonu do tlenu

  Skutki: przedostawanie się promieniowania UV- mutagenne
• Smog to zanieczyszczenia powietrza zawieszone w atmosferze
• Smog Los Angeles/fotochemiczny:

  • Występuje w klimacie ciepłym, brak wiatru, wysokie naświetlenie, dużo zanieczyszczeń
  • Powstawanie związków toksycznych w powietrzu
  • Podrażnienia oczu i błon śluzowych
• Smog londyński/kwaśny:

  • W powietrzu o dużej wilgotności i pyłach
  • Stałe zanieczyszczenia na kroplach mgły tworząc fizycznych kożuch
  • Zaburzenia oddychania, nowotwór płuc, gardła, krtani
• Sposoby ochrony powietrza:

  • Filtry na kominach
  • Alternatywne źródła energii
  • Korzystanie z transportu zbiorowego
  • Zabezpieczenie składowisk odpadów
  • Więcej zieleni
  • Rezygnowanie z oprysków rolnych na rzecz biologicznej walki że szkodnikami
• Sposoby ochrony wody:

  • Racjonalna gospodarka
  • Ograniczenie ścieków komunalnych
  • Racjonalna gospodarka nawozów i środkami ochrony roślin
  • Budowa nowoczesnych oczyszczalni ścieków
  • Sprzątanie plaż
  • Ograniczenie użytkowania mikroplastiku
  • Zabezpieczenia szamb
• Sposoby ochrony gleba:

  • Racjonalna gospodarka pestycydami i nawozami
  • Ograniczenie używania ciężkiego sprzętu
  • Zalesienie
  • Zagospodarowania ugorów
  • Płodozmian
  • Zabezpieczenia wysypisk śmieci
• Energia jądrowa:

  • Zalety: ogromną wydajność, produkcja małej ilości odpadów (odpady promieniotwórcze)
  • Wady: ryzyko awarii
• Recykling ogranicza koszty nowych rzeczy i segregacja
• Utylizacja wytwarza ciepło i pozbywa się śmieci, ale jest to duża inwestycja emitująca zanieczyszczenia
• Przyczyny degradacji gleby:

  • Zajmowanie przestrzeni przez miasta i zakłady przemysłowe
  • Zanieczyszczenia emitowane do gleby
  • Nieprawidłowa gospodarka rolna
  • Wypalanie traw
  • Nieprawidłowe użytkowanie pól- zmęczenie gleby przez sądzenie na niej tego samego gatunku (niedobory pierwiastków)
• Skutki degradacji gleby:

  • Mniej terenów rolniczych i naturalnych
  • Zatrucie gleby
  • Zakwaszenie gleby (susza fizjologiczna)
  • Zmęczenie gleby
• Pomnikami przyrody są wodospady, jaskinie, aleje drzew, głazy i drzewa
• Litoral w jeziorze to strefa przybrzeżna, zarośnięta roślinnością np. Pałka, trzcina; prześwietlona, bogate życie, szuwary
• Pelagial w jeziorze to strefa otwartej toni wodnej, występują w niej rośliny, ryby i roślinożercy
• Profundal w jeziorze to strefa przydenna gdzie światło nie dochodzi, są zwierzęta przydenne i bakterie np. chemosyntetyzujące
• Tundra:

  • Miejsce występowania: strefa podbiegunowa
  • Producenci: mszaki, porosty, karłowate drzew
  • Roślinożercy: renifer, zając, Bielak, Woły piżmowe
  • Drapieżnicy: niedźwiedź polarny, lis, wilk
• Tajga:

  • Miejsce występowania: Ameryka Północna, Euroazja
  • Producenci: drzewa iglaste: sosna, świerk, jodła (czasem wrzosy i brzozy)
  • Roślinożercy: łoś, jeleń, sarna, wiewiórka,
  • Drapieżnicy: ryś,wilk, niedźwiedź brązowy, sobul
• Lasy liściaste:

  • Miejsce występowania: Europa środkowo, środko-wschodnia Ameryka Północna, daleki wschód
  • Producenci: drzewa liściaste: dąb, lipa, buk, klon, Magnolia
  • Roślinożercy: jeleń, sarna, dzik, borsuk, panda olbrzymia
  • Drapieżnicy: lis, wilk, puma
• Stepy:

  • Miejsce występowania: klimat umiarkowany
  • Producenci: trawy
  • Roślinożercy: konie, osły, wielbłąd, antylopa, suchak
  • Drapieżnicy: wilk, Kojot, karakal
  • Uwagi: żyżne gleby
• Pustynie:

  • Miejsce występowania: tereny suche i gorące
  • Producenci: kserofity: sukulenty (Agawa, kaktus)
  • Roślinożercy: żółw, szczuroskoczek, zając
  • Drapieżnicy: wąż, fenek, sowa, jaszczurka
• Sawanna:

  • Miejsce występowania: klimat podrównikowy, obszary trawiaste
  • Producenci: trawy, drzewa, baobab, palma, akacja, eukaliptus
  • Roślinożercy: słoń, bawoł, nosorożec, małpa, zebra, żyrafa
  • Drapieżnicy: gepard, hiena, lew, lampart, tygrys
  • Uwagi: kopce termitów