Kasaysayan ng Noli Me Tangere

• Noli Me Tangere ang kauna-unahang nobela na isinulat ni Dr. Jose Rizal
• Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda ang kompletong pangalan ni Rizal
• unang isinulat niya ang nobela noong 1884 sa Madrid at inilathala noong 1887 sa Berlin
• isinulat niya ang nobela nang mabasa niya ang tatlong libro The Wandering Jew, Uncle Tom's Cabin at Biblia na nagbigay sa kaniya ng inspirasyon
• sinimulan niyang isulat ang nobela taong 1884 sa Madrid at natapos niya ang kalahati ng nobela
• taong 1885 ipinagpatuloy niya ang pagsusulat sa Paris at natapos ang sangkapat
• pebrero 21, 1887 natapos niya ang huling bahagi ng nobela sa Alemanya ngunit walang pa itong pamagat
• ipinanganak si Rizal noong Hunyo 19, 1861 at nahimlay noong Disyembre 31, 1896
• siya ay isang manunulat, magsasaka, manggagamot, siyentipiko, makata, imbentor, iskultor, lingguwista, inhinyero, at kuwentista
• si Rizal ay may palayaw na pepe at ikapito sa labing-isang magkakapatid
• ang kaniyang tatay ay si Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro
• ang kaniyang ina ay si Teodora Morales Alonso Realonda y Quintos
• orihinal na nakasulat sa wikang Espanyol
• isinabatas ang Batas Rizal noong 1956 at kilala ngayon bilang Republic Act of 1425
• Dr. Maximo Viola ang nagpahiram sa kaniya ng tatlong daan (300pesos) upang mailathala ang nobela
• ang ibig sabihin ng Noli Me Tangere sa Filipino ay Huwag Mo Akong Salingin at sa Inglesh naman ay Touch Me Not
• madalas itong tawagin na Noli at sa Ingles ay Social Cancer
• nagmula sa ebanghelyo ni San Juan Kabanata 20, Berso 13-17 ang ibig sbihin ng Huwag Mo Akong Salingin
• ipinanganak si Rizal sa Calamba, Laguna
• ang kaniyang mga kapatid ay sina Paciano, Saturnina, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria, Josefa, Concepcion, Trinidad, at Soledad
• sa edad na 3 natutuhan niya ang alpabeto at 5 taong gulang naman siya ay natutong bumasa at sumulat
• noong siya ay 8 taong gulang isinulat niya ang tulang Sa Aking Mga Kababata
• Justiniano Aquino Cruz ang kaniyang guro sa Binan, Laguna
• taong 1878 pumasok si sa Unibersidad ng Santo Tomas at nag-aral ng medisina ngunit nakaranas siya ng diskriminasyon
• ipinagpatuloy niya ang pag-aaral ng medisina sa Unibersidad Central de Madrid sa Espanya
• ipinadala si sa Manila upang mag-aral sa Ateneo de Manila University at doon tinamo ang Bachelor of Arts noong 1877 sa ead na 16
• Hunyo 21, 1884 sa edad na 23 iginawad sa kaniya ng Lisensya sa Medisina
• Hunyo 19, 1885 sa edad na 24 natapos din niya ang kurso sa Pilosopiya na may markang ekselente
• Juan Crisostomo Magsalin Ibarra nangarap na makapagpatayo ng paaralan
• Maria Clara kasintahan ni Crisostomo
• Padre Damaso ang tunay na ama ni Maria Clara at isang ppurang pransiskano
• Kapitan Tiago o Don Santiago de los Santos ang ama-amahan ni Maria Clara at isang mangangalakal
• Elias isang bangkero at magsasaka na tumulong kay Crisostomo
• Sisa isang masintahing ina
• Basilio at Crispin anak ni Sisa at tagatugtog ng kampana sa simbahan
• Pilosopo Tasyo o Don Anastasio maalam na matandang tagapayo ng marurunong
• Donya Victorins o Donya Victorina de los Reyes de Espadana isang babaeng angpapanggap na mestisang kastila
• Padre Salvi pumalit kay Padre Damaso at may lihim na pagtangi kay Maria Clara
• Alperes matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan
• Donya Consolacion kaaway ni Donya Victorina, napangasawa ng alperes at dating labandera