4Q Araling Panlipunan

• citizenship (pagkamamamayan) 


  ang kalagayan o katayuan ng isang tao bilang miyembro ng isang pamayanan o estado ay maaaring iugat sa kasaysayan ng daigdig.
• panahon ng kabihasnang Griyego nang umusbong ang konsepto ng citizen
• Ang kabihasnang Griyego ay binubuo ng mga lungsod-estado na tinatawag na polis.
• Polis


  Ito ay isang lipunan na binubuo ng mga taong may iisang pagkakakilanlan at iisang mithiin. Ito ay binubuo ng mga citizen na limitado lamang sa kalalakihan.
• citizenship 


  ang isang ligal na kalagayan ng isang indibiduwal sa isang nasyon-estado.
• Ayon kay Murray Clark Havens (1981), ang citizenship ay ugnayan ng isang indibiduwal at ng estado.
• Sa Saligang-batas makikita ang tungkulin at karapatan ng mga mamamayan nito. Dito rin makikita kung sino ang mga maituturing na citizen ng isang estado at ang kanilang mga karapatan at tungkulin bilang isang citizen
• Jus Sanguinis


  Ang pagkamamamayan ng isang tao ay nakabatay sa pagkamamamayan ng isa sa kaniyang mga magulang. Ito ang prinsipyong sinusunod sa Pilipinas.
• Jus Soli


  Ang pagkamamayan ay nakabatay sa lugar kung saan siya ipinanganak. Ito ang prinsipyong sinusunod sa Amerika.
• Ang sumusunod ay mamayan ng Pilipinas

  (1) yaong mamamayan ng Pilipinas sa panahon ng pagpapatibayng saligang-batas na ito

  (2) yaong ang mga ama o mga ina ay mamamayan ng Pilipinas

  (3) yaong mga isinilang bago sumapit ang Enero 17, 1973 na angmga ina ay Pilipino, na pumili ng pagkamamamayang

  Pilipino pagsapit sa karampatang gulang; at

  (4) yaong mga naging mamamayan ayon sa batas.
• Maaring mawala ang pagkamamamayan ng isang indibidwal dahil sa sumusunod:

  1.)ang panunumpa ng katapatan sa Saligang Batas ng ibang bansa;

  2.)tumakas sa hukbong sandatahan ng ating bansa kapag maydigmaan,

  3.) nawala na ang bisa ng naturalisasyon.

  4.) siya ay sasailalim sa proseso ng naturalisasyon sa ibang bansa
• 539 B.C.E. – Sinakop ni Haring Cyrus ng Persia at kaniyang mga tauhan ang lungsod ng Babylon.
• baked-clay cylinder o Cyrus Cylinder


  Pinalaya niya ang mga alipin at ipinahayag na maaari silang pumili ng sariling relihiyon. Idineklara rin ang pagkakapantay pantay ng lahat ng lahi.
• cyrus cylinder


  Tinagurian ito bilang “world’s first charter of human rights.”
• Noong 1215, sapilitang lumagda si John I, Hari ng England, sa Magna Carta, isang dokumentong naglalahad ng ilang karapatan ng mga taga-England
• Magna Carta


  Ilan sa mga ito ay hindi maaaring dakpin, ipakulong, at bawiin ang anumang ari-arian ng sinuman nang walang pagpapasiya ng hukuman. Sa dokumentong ito, nilimitahan ang kapangyarihan ng hari ng bansa.
• noong 1628


  Sa England, ipinasa ang Petition of Right
• Petition of Right


  Ito ay naglalaman ng mga karapatan tulad nang hindi pagpataw ng buwis nang walang pahintulot ng Parliament, pagbawal sa pagkulong nang walang sapat na dahilan, at hindi pagdeklara ng batas militar sa panahon ng kapayapaan
• Noong 1787, inaprubahan ng United States Congress ang Saligang-batas ng kanilang bansa.Sa dokumentong ito, nakapaloob ang Bill of Rights na ipinatupad noong Disyembre 15, 1791
• Bill of Rights


  Ito ang nagbigay-proteksiyon sa mga karapatang pantao ng lahat ng mamamayan at maging ang iba pang taong nanirahan sa bansa
• Noong 1789, nagtagumpay ang French Revolution na wakasan ang ganap na kapangyarihan ni Haring Louis XVI. Sumunod ang paglagda ng Declaration of the Rights of Man and of the Citizen
• Declaration of the Rights of Man and of the Citizen 


  naglalaman ng karapatan ng mga mamamayan
• Noong 1864, isinagawa ang pagpupulong ng labing-anim na Europeong bansa at ilang estado ng United States sa Geneva, Switzerland. Kinilala ito bilang The First Geneva Convention
• The First Geneva Convention


  may layuning isaalang-alang ang pag-alaga sa mga nasugatan at may sakit na sundalo nang walang anumang diskriminasyon.
• Noong 1948, itinatag ng United Nations ang Human Rights Commission sa pangunguna ni Eleanor Roosevelt, asawa ng yumaong Pangulong Franklin Roosevelt ng United States
• Sa pamamagitan ng naturang komisyon, nilagdaan at ipinatupad ang dokumentong tinawag na Universal Declaration of Human Rights.
• seksiyon 1


  Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o ariarian ang sino mang tao nang hindi sa kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino mang tao ng pantay na pangangalaga ng batas.
• seksyon 2


  Ang karapatan ng mga taong-bayan na magkaroon ng kapanatagan sa kanilang sarili, pamamahay, papeles, at mga bagay-bagay laban sa hindi makatwirang paghahaluglog at pagsamsam sa ano mang layunin ay hindi Dapat labagin, at hindi dapat maglagda ng warrant sa paghalughog o warrant sa pagdakip maliban kung may malinaw na dahilan na personal na pagpapasyahan ng hukom matapos masitasat ang mayhabla at ang mga testigong maihaharap niya sa ilalim ng panunumpa o patotoo, at tiyaking tinutukoy ang lugar na hahalughugin, at ang mga taong darakpin o mga bagay na sasamsamin.
• Seksyon 3 part 1


  Hindi dapat labagin ang pagiging lihim ng komunikasyon at korespondensya maliban sa legal n autos ng hukuman, o kapag hinihingi ang naiiba ng kaligtasan o kaayusan ng bayan ayon sa itinatakda ng batas.
• Seksyon 3 part 2


  Hindi dapat tanggapin para sa ano mang layunin sa alin mang hakbangin sa paglilitis ang ano mang ebidensya na nakuha nang labag dito sa sinusundang seksyon.
• Seksyon 4


  Hindi dapat magpatibay ng batas na nagbabawas sa kalayaan sa pananalita, pagpapahayag, o ng pamahayagan, o sa karapatan ng mga taong-bayan na mga karaingan.
• Seksyon 5


  Hindi dapat magbalangkas ng batas para sa pagtatatag ng relihiyon, o nagbabawal sa malayang pagsasa-gamit nito. Dapat ipahintulot magpakailanman ang malayang pagsasagamit at pagtatamasa ng pagpapahayag ng relihiyon at pagsamba nang walang pagtatangi o pamimili. Hindi dapat kailanganin ang pagsusulit panrelihiyon sa pagsasagamit ng mga karapatang sibil o pampulitika