artrose

• Artrose

  Verlies/beschadiging van kraakbeen in een deel van een synoviaal gewricht, waardoor de patiënt gewrichtspijn (na belasting), stijfheid en bewegingsbeperkingen ervaart
• Indeling artrose op basis van oorzaak


  • Primaire of idiopathische artrose (oorzaak: niet duidelijk)
  • Secundaire artrose (oorzaak: infectie of trauma)
• Röntgenfoto

  • Beginnende artrose: nog geen afwijkingen te zien
  • Gevorderd artrosestadium: afwijkingen te zien (wanneer de dikte van het kraakbeen afgenomen is en duidelijke veranderingen opgetreden zijn in het subchondrale bot)
• MRI

  • Eerder tekenen van artrose zichtbaar (in een vroeg stadium)
• Pathofysiologie van kraakbeen

  1. Kraakbeen raakt beschadigd (defecten van collageennetwerk worden gezien als de start van problematiek)

  2. Chondrocyten proberen het netwerk te repareren

  3. Ontstaan clusters van kraakbeencellen en toename van groeifactoren in de matrix

  4. Toename proteoglycaanproductie

  5. Vaak is dit niet voldoende en vindt er toch afbraak van kraakbeen plaats
• Kenmerkend in het afbraakproces

  • Verhoogde synthese van matrix afbrekende enzymen
  • Verhoogde apoptotische dood van chondrocyten
  • Onvoldoende synthese van componenten van de extracellulaire matrix
• Pathofysiologie van subchondraal bot

  1. De subchondrale botplaat krijgt poriën en de materiaaleigenschappen veranderen

  2. Er wordt meer bot aangelegd om het zwakkere bot te compenseren

  3. De uiteindelijke stijfheid van het bot neemt weer toe en dat is ongunstig voor het kraakbeen
• Artrose

  • Wordt beschouwd als een multicausale aandoening, waarbij endogene (genetische) en exogene (uitwendige stressoren) factoren in meer of mindere mate invloed op elkaar uitoefenen, wat resulteert in verlies van kraakbeen
• Endogene factoren

  • Genetische varianten die een duidelijk verhoogde kans geven op het krijgen van artrose
  • Genen nauw betrokken bij de ontwikkeling en groei van het skelet en de gewrichten, maar ook bij de celregulatie
• Exogene factoren

  • Ontwikkelingsstoornissen met vormverandering van het gewricht
  • Traumata
  • Inflammatoire factoren
  • Extra-articulaire standafwijkingen die leiden tot mechanische overbelasting van het kraakbeen
  • Metabole oorzaken
• Knieartrose is de meest voorkomende vorm van artrose
• Knieartrose komt bij vrouwen ruim twee keer zo vaak voor als bij mannen
• Heupartrose is de tweede meest voorkomende vorm van artrose
• Artrose komt in de wervelkolom bij het ouder worden frequent voor
• Obesitas vertoont duidelijk een verband met een hogere prevalentie van knieartrose
• Bij obese patiënten komt ook handartrose (DIP-gewrichten) vaker voor
• Symptomen artrose

  • Pijn
  • Gewrichtsstijfheid
  • Bewegingsbeperking
  • Crepitaties
  • Instabiliteit
  • Hydrops
  • Inflammatoire afwijkingen
• Oorzaken pijn bij artrose

  • Intraossale drukverhoging in het bot door veneuze stuwing
  • Subchondrale microfracturen
  • Prikkeling van periostale vrije zenuwuiteinden
  • Synovitis
  • Rek van het gewrichtskapsel
• Radiologische kenmerken artrose

  • Asymmetrische gewrichtsspleetversmalling
  • Subchondrale botvorming
  • Subchondrale cysten
  • Osteofyten
  • Subluxatie of deformatie van het gewricht
• MRI-onderzoek kan andere kenmerken van artrose in beeld brengen, zoals verlies van kraakbeen, meniscusletsel, vochtvorming, synovitis en botoedeem
• Uit de Framinghamstudie blijkt dat bij personen ouder dan 50 jaar, waarvan de röntgenfoto geen tekenen van artrose vertoonde, toch vaak artrotische afwijkingen zichtbaar waren op een MRI-scan
• Conservatieve therapie artrose

  • Pijnvermindering
  • Optimalisering van de beweging excursies van het aangedane gewricht
  • Vermindering van (over)belasting
  • Verbetering kwaliteit van leven
• Soorten conservatieve therapie

  • Oefentherapie
  • Medicamenteuze therapie
  • Injecties met stamcellen of bloedplaatjes
• Doel oefentherapie

  • Gericht op kracht, neuromusculaire controle en verbeteren van de bewegingsuitslag van de gewrichten
  • Voorlichting en instructie gericht op het leren veranderen van bewegingspatronen en het bevorderen van reductie van overgewicht
• Lichaamsbeweging en oefentherapie vormen de hoeksteen van artrosebehandeling en zijn belangrijk voor secundaire en tertiaire preventie
• Meer dan 90% van de deelnemers vertoonde ten minste één kenmerk van artrose, waarbij osteofyten het meest voorkomend waren, gevolgd door kraakbeenlaesies en beenmergoedeem
• Deze afwijkingen kwamen frequent voor, zowel bij mensen zonder klachten als bij mensen met klachten
• De MRI als diagnostische test heeft een lage specificiteit
• Mensen met klachten hadden ook iets meer afwijkingen
• Het is nog niet bekend hoeveel en hoe snel mensen met MRI-afwijkingen uiteindelijk ook artrose krijgen die ook op de röntgenfoto zichtbaar is
• Conservatieve therapie

  Niet-operatieve behandeling van artrose met als doel pijnvermindering, optimalisering van de beweging excursies van het aangedane gewricht, vermindering van (over)belasting en verbetering kwaliteit van leven
• Soorten conservatieve therapie

  • Oefentherapie
  • Medicamenteuze therapie
  • Injecties met stamcellen of bloedplaatjes
• Oefentherapie

  • Gericht op kracht, neuromusculaire controle en verbeteren van de bewegingsuitslag van de gewrichten
  • Voorlichting en instructie zijn erg belangrijk en gericht op het leren veranderen van bewegingspatronen en het bevorderen van reductie van overgewicht
• Lichaamsbeweging en oefentherapie vormen de hoeksteen van artrosebehandeling en zijn belangrijk voor secundaire en tertiaire preventie van artrose
• Medicamenteuze therapie


  Eerste keus is paracetamol, gezien het lage percentage bijwerkingen en het goede effect. Als het analgetische effect onvoldoende is, kan worden overgegaan op pijnstillers
• Injecties met stamcellen of bloedplaatjes

  • Mesenchymale stamcellen (MSC's) worden direct in het gewricht geïnjecteerd
  • Injecties met PRP ('platelet rich plasma')
• Injecties met stamcellen of bloedplaatjes behoren nog niet tot de reguliere behandeltechnieken
• Doelen van chirurgische therapie

  • Pijnvermindering
  • Functieverbetering
• Chirurgische ingrepen

  • Artroscopie met lavage en débridement
  • Osteotomie
  • Artrodese (operatief verstijven van een gewricht)
  • Gewrichtsvervangende prothese
  • Resectie-artroplastiek
  • Distractiebehandeling
• Artroscopie met lavage en débridement

  Tijdens een kijkoperatie wordt een gewricht schoongespoeld en wordt het kraakbeen glad gemaakt