ARALING PANLIPUNAN

• PAGKAMAMAMAYAN - miyembro ng estado na may susi sa ating mga kamay upang makamit ang mapayapa at matiwasay na bansa at pamumuhay
• POLIS - lipunan na binubuo ng mga taong may iisang pagkakakilanlan at iisang mithiin
• Ang pagiging mamamayan ay may kaakibat na gampanin at tungkulin
• PERICLES - "Hindi lamang sarili ang iniisip ng citizen kundi ang kapakanan ng estado rin."
• CITIZENSHIP - (ingles) ligal na kalagayan ng isang indibidwalidad sa isang nasyon-estado
• SALIGANG BATAS 1987 - pinakamataas na batas ng isang bansa, at nakasulat dito ang mahahalagang batas na dapat sundin ng bawat mamamayan.
• Sa Artikulo IV nakapaloob ang mga batas ukol sa pagkamamamayan
• Seksyon 3. Ang pagkamamamayang Pilipino ay maaaring mawala o muling matamo sa paraang itinadhana ng batas

  Seksyon 5. Ang dalawahang katapatan ng

  mamamayan ay salungat sa kapakanang

  Pambansa at dapat lapatan ng kaukulang batas
• JUS SANGUINIS OR RIGHT OF BLOOD

  • Prinsipyong sinusunod ng Pilipinas
  • Ang pagkamamamayan ay nakabase sa mga magulang
• JUS SOLI/JUS LOCI o RIGHT OF SOIL

  • Prinsipyong sinusunod ng Amerika
  • Ang pagkamamamayan ng isang tao ay nakabatay sa lugar kung saan siya pinanganak.
• MGA DAHILAN NG PAGKAWALA NG PAGKAMAMAMAYAN NG ISANG PILIPINO

  • Naturalisasyon sa ibang bansa
  • Expatriation 
  • Panunumpa sa batas ng banyaga
  • Pagtakas sa hukbong sandatahan sa panahon ng digmaan
  • Pag-aasawa ng dayuhan at pagsunod sa citizenship nito.
• PARAAN PARA MABALIK ANG PAGKA-PILIPINO

  • Naturalisasyon
  • Repatriation 
  • Aksyon sa Kongreso
  • Pagpapatawad ng Gobyerno
• YEBAN (2004)

  • Ang responsableng mamamayan ay: 

  1. May respeto sa karapatang pantao 
  2. May pagpupunyagi sa mga bayani
  3. ganap ang mga karapatan at tungkulin bilang mamamayan
  4. May pagmamahal sa kapuwa
  5. may disiplina sa sarili
  6. Makabayan
  7. may kritikal at malikhaing pagiisip
• ALEX LACSON - Ang abogadong naglahad ng 12 gawain para makatulong sa ating bansa
• MGA GAWAIN PARA MAKATULONG SA BANSA

  1. Sumunod sa batas trapiko
  2. Laging humingi ng Official Receipt 
  3. Support Local
  4. Positibong magpahayag sa bansa
  5. Itaguyod ang batas trapiko
  6. Magtapon sa wastong basurahan
  7. Suportahan ang simbahan
  8. Tapusin ng may katapatan ang eleksyon
  9. Maglingkod ng tama sa pinapasukan 
  10. Magbayad ng buwis
  11. Tulungan ang mahirap 
  12. Maging mabuting magulang
• SIBIKA (CIVICS)

  • Pag aaral ng karapatan at obligasyon ng mga mamamayan
  • Tumutukoy sa pagiging mabuting mamamayan ng bansa
  • Ang pag unlad ay nahahangad
• PINAKAMAHALAGANG ELEMENTO NG LIPUNAN - ang mamamayan
• GAWAING PANSIBIKO

  • Tumutukoy sa mga gawaing nagpapaunlad sa bansa
  • Nakapokus sa pagkamit ng common good
  • Civic virtue ay ang dedikasyon ng mga mamayan maging matulungin
• POLITIKAL NA PARTISIPASYON

  • Kailangan may politikal na partisipasyon ang bawat mamamayan 
  • Kailangan bumoto o kumandidato pag may halalan
• (NAMFREL) National Citizens’ Movement for Free Election 

  • Naorganisa noong 1983 bilang taga bantay sa panahon ng halalan
  • Kauna-unahang organisasyon na sumubaybay sa eleksyon na kinilala ng COMELEC
  • nagsagawa ng quickcount noong 1984
• (PPCRV) Parish Pastoral Council for Responsible Voting

  • Nabuo noong 1991
  • Pinamunuan ng mga pari
  • Pinangunahan ni Archbishop Jaime Cardinal Sin
• KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG ISANG AKTIBONG MAMAMAYANG NAKIKILAHOK SA GAWAING PANSIBIKO

  • Makabansa - tapat sa bansa
  • Makatao bawat tao ay may karapatan na dapat igalang at protektahan
  • Produktibo nagtatrabaho at ginagampanan ang tungkulin
  • May lakas ng loob at tiwala sa sarili
  • Makatuwiran - inuuna ang kapakanan ng iba kesa sa sariling interes
  • Matulungin sa Kapwa
  • Maka-Sandaigdigan - palaging inasaalang-alang ang kanyang bansa at mundo sa pangkalahatan
• JANELA LELIS 

  12 years old mula sa albay 

  • sumulong sa baha noong Hulyo 26, 2011 para iligtas ang watawat ng Pilipinas
• CYRUS CYLINDER NI HARING CYRUS

  • idineklara niya ang pagkakapantay-pantay ng lahat ng lahi
  • nakapaloob sa isang baked clay cylinder
• MAGNA CARTA NI JOHN I NG ENGLAND

  • nilimitahan ang kapangyarihan ng hari ng bansa
  • Dokumentong naglalahad ng ilang karapatan ng mga taga-England
• CYRUS CYLINDER NI HARING CYRUS - tinagurian ito bilang “Worlds First Charter of Human Rights”
• PETITION OF RIGHTS

  • naglalaman ng karapatan tulad ng hindi pagpataw ng buwis nang walang pahintulot ng Parliament
• BILL OF RIGHTS

  • Nagbigay proteksyon sa mga karapatang pantao ng lahat ng mamamayan
  • nakapaloob ang BILL OF RIGHTS na ipinatupad noong Disyembre 15, 1791
  • inaprubahan ng United States Congress
• DECLARATION OF RIGHTS OF THE MAN AND OF THE CITIZEN

  • naglalaman ng mga karapatan ng mamamayan
  • Winakasan ang kapangyarihan ni Haring Louis XVI
• FIRST GENEVA CONVENTION

  • Ginanap sa Geneva, Switzerland 
  • may layuning isaalang-alang ang pag-aalaga sa mga nasugatan at may sakit na sundalo nang walang diskriminasyon
• UNIVERSAL DECLARATION OF HUMAN RIGHTS 

  • itinatag ng United Nations ang Human Rights Commission sa pangunguna ni Eleanor Roosevelt

  naglalaman ng talaan ng pangunahing karapatang pantao na nabuo noong Disyembre 10, 1948 at binansagan ito bilang “International Magna Carta for all Mankind”
• UNIVERSAL DECLARATION OF HUMAN RIGHTS (UDHR)

  • Dokumentong naglalahad ng mga karapatang pantao ng bawat indibidwal na may kaugnayan sa bawat aspeto ng buhay ng tao.
• PREAMBLE AT ARTIKULO 1 

  • Naglalahad ng likas na karapatan ng lahat ng tao tulad ng pagkakapantay- pantay at pagiging malaya
• ARTIKULO 3-21 

  • Binubuo ng mga karapatang sibil at politikal
• ARTIKULO 22-27 

  • Naglalaman ng karapatang ekonomiko, sosyal at kultural
• ARTIKULO 28-30

  • Kinapapalooban ng mga tungkulin ng tao na

  itaguyod ang mga karapatan ng ibang tao
• ARTICLE III BILL OF RIGHTS 

  • listahan ng mga pinagsama-samang karapatan ng bawat tao mula sa dating konstitusyon at karagdagang karapatan ng mga indibidwal
• NATURAL RIGHTS 

  • Karapatang taglay ng bawat tao kahit hindi ipagkaloob ng estado 

  HAL: Karapatang mabuhay, maging malaya
• CONSTITUTIONAL RIGHTS

  • Mga batas na ipinagkaloob ng bansa at nakaayon sa saligang batas
• Karapatang Politikal - Karapatng humalal o ihalal, karapatan sa mga impormasyong pampubliko at karapatan sa pagiging kasapi ng partido pulitikal