ap 4

• Karapatang Pantao – batayang karapatan at kalayaan na “inalienable” at “inherent” sa bawat tao, mula sa kapanganakan hanggang sa kamatayan.
• Inherent - Ito ay nagmumula sa kagandahang-asal o intrinsic value ng bawat tao bilang tao. Ibig sabihin, ito ay karapatan na mayroon ang tao bunga ng kanyang pagiging tao.
• Inalienable - Ito ay karapatan na hindi maaaring ipagkait sa tao sapagkat ito ay bahagi ng kanyang pagkatao, hindi galing sa kahit anong institusyon o gobyerno.
• Universal – ang karapatan ay tinatamasa ng lahat ng tao ano man ang kanyang lahi, wika, kasarian, at katayuan sa lipunan.
• Indivisible – ito ay nangangahulugang hindi maaaring hatiin o hiwalayin. Ito ay nagpapahiwatig na ang mga karapatan ay mayroong ugnayan sa isa’t isa at hindi maaaring tingnan nang hiwalay o magkahiwalay.
• Interdependent - nagpapahiwatig na ang mga karapatan ng tao ay magkakaugnay at nagtutulungan. Ito ay nangangahulugang ang pagtupad sa isa o ilang karapatan ay maaaring makaapekto sa iba pang mga karapatan.
• Universal Declaration of Human Rights (UDHR) - isinulat bilang tugon sa malawakang pang-aabuso sa karapatang pantao noong Second World War.

  -          Inilabas ng United Nations noong 1948
• ipinagdiriwang tuwing Disyembre 10 bilang “International Human Rights Day.”
• Sa Pilipinas naman ay tuwing December 4–10 bilang National Human Rights Consciousness Week.
• UDHR - isa sa mga mahahalagang dokumentong naglalahad ng mga karapatang pantao ng bawat indibidwal na may kaugnayan sa bawat aspeto ng buhay ng tao.
• Natural Rights - ito ay mga karapatan na itinuturing na bahagi ng natural na pagkatao ng bawat indibidwal.
• Statutory Rights - Ito ay mga karapatan o proteksyon na nakasaad sa batas o "statute." Karapatang kaloob ng binuong batas at maaaring alisin sa pamamagitan ng panibagong batas.
• Constitutional Rights - Ito ay mga karapatan o proteksyon na nakasaad at ginagarantiyahan ng konstitusyon ng isang bansa. Mga Karapatang ipinaloob at pinangalagaan ng Estado. karaniwang itinuturing na mas mataas na antas kaysa sa iba pang batas o regulasyon
• Uri ng Constitutional Rights

  
  

  • Karapatang Sibil
  • Karapatang Pampolitikal
  • Karapatang Sosyo-ekonomiko
  • Karapatang Akusado
• Karapatang Sibil (Civil Rights) - ay tumutukoy sa mga karapatan na may kinalaman sa relasyon ng mga indibidwal sa isa't isa sa isang lipunan o bansa.
• Karapatang Pampolitikal - kapangyarihan ng mamamayan na makilahok, tuwiran man o hindi, sa pagtatag at pangangasiwa ng pamahalaan tulad ng pagboto sa mga opisyal, pagsali sa referendum at plebisito.
• Karapatang Sosyo-ekonomiko - mga karapatan na sisiguro sa katiwasayan ng buhay at pang-ekonomikong kalagayan ng mga indibiduwal gayon din ang lumahok sa buhay kultural ng pamayanan.
• Karapatang Akusado - mga karapatan na magbibigay proteksyon sa indibidwal na inakusahan sa anumang uri ng krimen.
• (PAGASA) Philippine atmospheric geophysical and astronomical services administration - nagbibigay ng ulat-panahon, nagmomonitor ng paparating na bagyo at nagbibigay ng mga signal at paala-ala
• PAGASA-flood forecasting and warning section - responsable sa pagbabantay sa antas ng baha sa mga lugar na apektado ng bagyo
• (PHIVOLCS) philippine institute of volcanology and seismology - nagbabantay ng mga aktibidad ng ibat ibang bulkan
• (NDRRMC) national disaster risk reduction management council - nakatalaga sa pagbabawas ng panganib na maaring idulot ng mga kalamidad
• (DOST) Department of science and technology - nakatutulong sa paghadlang o pagiwas sa malawakang pinsala ng kalamidad gamit ang makabagong teknolohiya sa pamamagitan ng project NOAH
• (CAAP) civil aviation authority of the philippines - nagbabantay sa mga sasakyang panghimpapawid tuwing may kalamidad
• (PCG) philippine coast guard - nagbabantay sa mga sasakyang pandagat tuwing may kalamidad
• (PIA) philippine information agency - nagbibigay ng mga ulat tungkol sa mga relief and rescue operation na ginagawa kapag may kalamidad
• (DSWD) department of social welfare and development - ang namamahala sa pagbibigay ng serbisyong panlipunan sa mga pilipino
• (BFP) bureau of fire protection - ito ang nagpapatupad ng mga pambansang patakaran na may kaugnayan sa pagsugpo at pag iwas sa sunog
• (PNP) philippine national police - ito ang nangangalaga sa kapayapaan, kaligtasan, at nagbibigay proteksyon sa mamamayang pilipino
• klima - ang predictable average weather patter sa isang lugar o rehiyon sa loob ng pangmatagalang panahon
• climate change - malakihang pagbabago sa average weather ng mundo o ng isang rehiyon o lugar ng mahabang panahon
• global warming - pangmatagalang pagtaas ng average temperature sa bahaging malapit sa ibabaw ng mundo na tinatawag ding lower atmosphere
• (UNEP) united national environment programme - tagapagugnay ng lahat ng aktibidad pangkapaligiran, naitatag noong 1072
• (WMO) world meteorological organization - specialized agency na nakatuon sa atmospera, at meteorology
• (IPCC) intergovernmental panel on climate change - internasyonal na organisasyon na itinatag ng UNEP at WMO, sumuri ng siyentipikong ebidensya at impormasyon tungkol sa climate change, naitatag noong 1988
• (UNFCC) united nations framework convention on climate change - nilikha ng UN upang magbigay ng estratehiya at plataporma para sa mga bansa sa pagtugon sa climate change
• (UNCBD) united nation convention on biological diversity - multilateral treaty na naglalayong makabuo ng mga pambansang estratehiya para sa konsebasyon at likas kayang paggamit ng biological diversity
• (UNCCD) united nations convention to combat desertification - legal binding na nakatuon sa pangangalaga ng dry lands
• (COP) conference of the parties - pangkalahatang pulong ng lahat ng mga bansang kasapi sa UN framework convention on climate change
• unemployment - tawag sa kawalan ng trabaho ng isang mamamayan na aktibong naghahanap ng trabaho