Mga karapatang pantao

• 539 B.C.E. – Sinakop ni Haring Cyrus ng Persia at kanyang mga tauhan ang lungsod ng Babylon.
• Cyrus Cylinder - Tinagurian ito bilang “world’s first charter of human rights.”
• 1215, sapilitang lumagda si John I, Hari ng England, sa Magna Carta.
• Magna carta

  • isang dokumentong naglalahad ng ilang karapatan ng mga taga England.
  • hindi maaaring dakpin ang anumang ari-arian ng sinuman ng walang pagpapasiya ng hukuman
• -Karapatan ng mga balo (widow) na magmay-ari at makapili na hindi na muling mag-asawa
• Makatwirang proseso (due process) sa pagdinig ng kaso at pagkapantay-pantay sa mata ng batas.
• Noong 1628 ipinasa ang petition of right sa pangunguna ni Edward Coke
• Ang Deklarasyon ng Kalayaan ng Amerika (1776) Isinulat ito ni Thomas Jefferson.
• Nakapaloob sa g Deklarasyon ng Kalayaan ng Amerika ang kalayaan ng 13 kolonya mula sa British Empire at pagbibigay karapatan sa indibidwal at karapatan sa rebolusyon.
• Noong 1787 ay inaprubahan ng us state congress ang saligang batas ng kanilang bansa.
• nakapaloob sa 1787 constitutional convention ang ang bill of rights kung saan ito ang nabibigay-proteksyon sa mga karapatang pantao ng lahat ng mamamayan at maging ang iba pang taong naninirahan sa bansa.
• Noong 1789 ay nagtagumpay ang french revolution na wakasan ang ganap na kapangyarihan hi haring Louis XVI
• pagkatapos ng french revolution ay nilagdaan ang declaration of the rights of man and of the citizen na naglalaman ng mga karapatan ng mamamayan
• Ang Unang Konbensyon sa Geneva - noong 1864 ay isinagawa ang pagpupulong labing-anim na Europeong bansa at ilang estado ng Amerika sa Geneva, Switzerland
• ang layunin ng first geneva convention ay isaalang-alang ang pag-alaga sa mga nasugatan at may sakit na sundalo nang walang anumang diskriminasyon.
• Noong 1948, itinatag ng United Nations ang Human Rights Commission sa pangunguna ni Eleanor Roosevelt, asawa ng yumaong Pangulong Franklin Roosevelt ng Amerika. Sa naturang komisyon, nilagdaan at ipinatupad ang dokumentong tinawag na Universal Declaration of Human Rights.
• Malugod na tinanggap ng UN General Assembly ang UDHR noong Disyembre 10, 1948 at binansagan ito bilang “International Magna Carta for all Mankind.
• Universal Declaration of Human Rights (UDHR) - naglalahad ng mga karapatang pantao ng bawat indibidwal na may kaugnayan sa bawat aspeto ng buhay ng tao
• Artikulo 1 ng preamble ng UdHr na nakalahad na lahat ng tao ay isinilang na malaya at pantay-pantay
• Artikulo 3 – 21 ay nakalahad ang karapatang pantao bilang isang mamamayan sa aspekto ng politiko at sibil
• Artikulo 22 – 27 ay nakasaad na ang karapatang pantao na may karapatan sa aspekto ng edukasyon, sining, pansibiko, at pangkultura
• Artikulo 28 – 30 ay isinasaad na ang bawat tao ay mayroong karapatan na itaguyod ang karapatan ng ibang tao
• Kalipunan ng mga Karapatan - pinagsama-samang karapatan ng bawat tao mula sa dating konstitusyon at karagdagang karapatan ng mga indibidwal na nakapaloob sa Seksyon 8, 11, 12, 13, 18 (1), at 19.
• karapatang pantao - ang mga karapatan na tinatamasa ng tao sa sandaling siya ay isilang
• Ang pagkamit ng tao ng mga pangangailangan niya tulad ng pagkain, damit, bahay, edukasyon at iba pang pangangailangan ay nangangahulugan na nakakamit niya ang kanyang karapatan (Martinez, 2020)
• Ayon sa aklat ni De Leon, et. al (2014), may tatlong uri ng mga karapatan ng bawat mamamayan sa isang demokratikong bansa
• Natural - Mga karapatang taglay ng bawat tao kahit hindi ipagkaloob ng Estado.
• Constitutional Rights - Mga Karapatang ipinaloob at pinangalagaan ng Estado
• Statutory - Karapatang kaloob ng binuong batas at maaaring alisin sa pamamagitan ng panibagong batas.
• may apat na uri ng constitutional rights
• Karapatang Sibil – mga karapatan na titiyak sa mga pribadong indibidwal na maging kasiya-siya ang kanilang pamumuhay sa paraang nais nang hindi lumalabag sa batas at pagsususulong ng kabuhayan at disenteng pamumuhay
• Karapatang Politikal – kapangyarihan ng mamamayan na makilahok, tuwiran man o hindi, sa pagtatag at pangangasiwa ng pamahalaan
• Karapatang Sosyo-ekonomiks – mga karapatan na sisiguro sa katiwasayan ng buhay at pang-ekonomikong kalagayan ng mga indibiduwal gayon din ang lumahok sa buhay kultural ng pamayanan.
• Karapatan ng akusado – mga karapatan na magbibigay proteksyon sa indibidwal na inakusahan sa anumang uri ng krimen.
• karapatang pantao - tumutukoy sa mga karapatan na dapat tinatamasa ng isang tao anuman ang kanyang kasarian, kulay, edad, o katayuan sa buhay.
• Universal - ang mga karapatang pantao ay dapat tinatamasa ng lahat ng tao kahit saang panig ng mundo
• Inalienable -ang mga karapatang pantao ay hindi maaaring kuhain sa indibidwal ninuman o kailanman dahil ito ay kanyang taglay mula nag siyay isilang
• indivisible - ang mga karapatang pantao ay isang indibidwal ay hindi kailanman maaaring mahati.
• Interdependent - ang bawat karapatang pantao ay magkakaugnay