ESP REVIEWER

• • Panunuhol (bribery) pagbibigay handog: salapi man o bagay pamalit sa pabor na ibinigay ng tumanggap.
• Pakikipagsabwatan ( Kolusyon) -ito ay iligal na pandadaya o panloloko upang maisakatuparan ang mga pansariling kagustuhan at kapakanan
• • Korapsyon -nagnanakaw o nagbubulsa ng pera ng isang tao o mula sa kaban ng bayan.
• • Humihingi ng "kickback" o iyong may bahaging napupunta sa isang tao
• • Nepotismo o paghirang sa kamag-anak o kaibigan (trabaho) na hindi dumaan sa proseso.
• Ang kahinaan ng tao ay nagbibigay sa kanya ng kalayaang gumawa ng kasamaan o kabutihan. Kung pag-uusapan ang kasamaan, maaari siyang makagawa ng mga maling gawain
• Paano maiwasan ang mga isyung ito:

  • Kailangang magkaroon ang tao ng integridad.

  Integridad ay katapatan. 
• Nangangahulugan ito bilang “kalagayan ng tao na kung saan siya ay buo, kompleto ang kaniyang pagkatao.”
• • isang uri ng kasinungalingan na kung saan sinasabi o sinasambit para maghatid ng kasiyahan lamang. Ipinahahayag ito upang makapaghatid ng aliw ngunit hindi sadya ang pagsisinungaling. Jocose lies
• layunin nito ang maipagtanggol ang kaniyang sarili o di kaya ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya upang dito maibaling. Ito ay isang tunay na kasinungalingan, kahit na gaano pa kabigat ang binigay na dahilan. Officious lies
• Pernicious lies-ay nagaganap kapag ito ay sumisira ng reputasyon ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
• 1. Lihim - Ito ay ang pagtatago ng mga impormasyon na hindi pa naibubunyag o naisisiwalat na maaaring masama o mabuti depende sa intensiyon. Posibleng magdala ng sakit o kaya nama'y panganib sa taong nagtatago nito.
• b. Mental Reservation - Ito ay ang maingat na paggamit ng mga salita sa pagpapaliwanag na kung saan ay walang ibinibigay na tiyak na impormasyon sa nakikinig kung may katotohanan nga ito.
• c. Prinsipyo ng Confidentiality - ang pagsasabi ng totoo ay hindi lamang paghahayag nang ayon sa nasa isip, ito rin ay maipapahayag sa mas malalim na pag-iisip, pananalita at pagkilos bilang isang taong nagpapahalaga sa katotohanan.
• 1. Ibat-ibang paraan ng pagtatago ng katotohanan A.lihim B.. Mental Reservation C. Prinsipyo ng Confidentiality d. Evasion e. Equivocation
• d. Evasion - pag-iwas

  e. Equivocation -paglilihis ng mga maling kaalaman
• Mga Isyung Lumalaganap sa ating Lipunan

  Plagiarism

  Pangongopya at pag-angkin sa mga datos, ideya, pangungusap, buod, at balangkas ng isang akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinilala ang pinagmulan. Ito ay maituturing na pagsisinungaling dahil sa pag-angkin ng hindi sa iyo (Atienza, et al, 1996).
• Mga Isyung Lumalaganap sa ating Lipunan

  Intellectual Piracy

  Ang paggamit ng walang pahintulot mula sa mga taong orihinal na gumawa ay maituturing na pagnanakaw. Ito ay maaaring sa paraan ng pagpaparami, pagpapakalat, pagbabahagi at panggagaya sa pagbuo ng bagong likha. Ang mga taong gumagawa nito ay lumalabag sa batas Karapatang-ari (Copyright infringement).
• Copyright holder - tawag sa taong may orihinal na gawa o may ambag sa anumang bahagi at iba pang mga komersiyo
• Mga dahilan kung bakit nakagagawa ng mga pagnanakaw: anitong uri ng pagnan

  a.presyo

  b. kawalan ng mapagkukunan

  c. kahusayan ng produkto

  d. sistema/paraan ng pamimili

  e. anonymity
• Mga Isyung Lumalaganap sa ating Lipunan Whistleblowing

  Isang akto ng paghahayag ng mga maling gawaing nagaganap o hindi naaayon.
• Whistleblower - tawag sa taong nagsisiwalat sa illegal na gawain. Maaaring mapasapanganib ang kaniyang buhay. Maaaring mabangga niya ang mga mataas pa sa kaniya na pwedeng maging dahilan ng pagkatanggal sa trabaho at kawalan ng hanapbuhay.
• Paano nga ba masusugpo ang mga ganitong gawain?

  Ang tao ay may kakayahang kumuha ng buod o esensiya. Kaya dapat ay laging ipanig ang sarili sa mga bagay at kilos na tama, mamuhay sa katotohanan, sumunod sa mga batas, at tatanggapin ang pagkakamali
• Ano ang uri ng kasinungalingan kung saan ang layunin nito ay ipagtanggol ang sarili o pagbaling ng usapan upang maiwasan na malaman ang katotohanan? officious lies
• Ano ang tawag sa pagtatago ng mga kaalaman na hindi pa nabubunyag o naisisiwalat? lihim
• ano ang uri ng kasinungalingan na ginagawa ng tao upang sirain ang reputasyon ng iba upang pumabor sa kanyaang sitwasyon? pernicious lies
• 4. Ano ang uri ng kasinungalingan na naglalayong magpaabot ng kasiyahan? jacose lies
• ano ang gawain na angkinin ang isang likha o bahagi nito upang lumabas na siya ang may akda kahit hindi naman? plagirism