esp

• Pagmamahal sa bayan


  Pagkilala sa papel na dapat gampanan ng bawat mamamayang bumubuo rito. Tinatawag din itong patriyotismo (pagkamakabayan), mula sa salitang pater na ang ibig sabihin ay ama na karaniwang iniuugnay sa salitang pinagmulan o pinanggagalingan. Ang literal na kahulugan nito ay pagmamahal sa bayang sinilangan (native land).
• Nasyonalismo


  Tumutukoy sa nag-aalab na damdamin ng isang para sa kanyang bayan, na maaaring magdulot ng pakiramdam na ang bansa o lahi niya niya ay nakhihigit sa iba pang bansa. At dahil dito nagkakaroon ng kompetisyon at sa bandang huli ay labanan o digmaan pa nga.
• Patriotismo


  Isang paghanga at pagtangkilik ng isang indibidwal sa kaniyang bayan at mga pinahahahalgaahan nito, ito naman ay nagdudulot sa ng pakiramdam ng pagkagiliw. Ang nasyonalismo ay mas maituturing na mataas at agresibong anyo ng patriotismo.
• Kahalagahan ng pagmamahal sa bayan


  • Nagiging daan upang makamit ang mga layunin
  • Pinagbubuklod ang mga tao sa lipunan
  • Naiingatan at napahahalagan ang Karapatan at dignidad ng tao
  • Napahahalagahan ang kultura, paniniwala, at pagkakakilanlan
• Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan nakapaloob sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas


  • Pagpapahalaga sa buhay
  • Katotohanan
  • Pagmamahal sa pagmamalasakit sa kapwa
  • Pananampalataya
  • Paggalang
  • Katarungan
  • Kapayapaan
  • Kaayusan
  • Pagkalinga sa pamilya at salinlahi
  • Kasipagan
  • Pangagalaga sa kalikasan at kapaligiran
  • Pagkakaisa
  • Kabayanihan
  • Kalayaan
  • Pagsunod sa batas
  • Pagsulong sa kabutihang panlahat
• Mga Angkop na Kilos na Nagpapamalas ng Pagmamahal sa Bayan


  • Mag-aral nang mabuti
  • Huwag maging palalo o gumawa ng masama sa kapwa
  • Pumila nang maayos
  • Awitin ang Pambansang awit nang may paggalang at dignidad
  • Maging totoo at tapat, huwag mangopya o magpakopya
  • Magtipid ng tubig, magtanim ng puno at huwag magtapon ng basura kahit saan
  • Iwasan ang anumang gawain na hindi nakatutulong
  • Bumili ng produktong sariling atin, huwag peke o smuggled
  • Kung pwede nang bumoto, isagawa ito nang tama
  • Alagaan at igalang ang nakatatanda
  • Isama sa panalangin ang bansa at ang kapwa mamamayan
  • Pagkakaroon ng tamang pag-uugali at kritikal na pag-iisip
• Pangagalaga sa Kalikasan


  Pangangalaga sa kalikasan
• Ang Kuwento ng Paglikha


  1. Nilalang ng Diyos ang tao ayon sa Kaniyang sariling larawan bilang lalaki o babae

  2. Binasbasan sila ng Diyos at binigyan ng tagubilin na magparami

  3. Binigyan ng kapangyarihan na punuin ang daigdig at magkaroon ng kapangyarihan dito lalo na sa lahat ng Kaniyang nilalang
• Ipinagkaloob ng Diyos sa tao ang kapangyarihan na pangalagaan ang kalikasan na Kaniyang nilikha
• Ang pagtitiwalang ito ay isang patunay na minamahal tayo ng Diyos kung kaya't ibinigay Niya sa atin ang kalikasan
• Ang kalikasan ay kaloob sa atin ng Diyos upang tayo ay patuloy na mabuhay. Samakatuwid, tayo ay binubuhay ng kalikasan
• Kalikasan


  Lahat ng nakapaligid sa atin, may buhay o walang buhay. Ito ay kinabibilangan ng mga puno't halaman, at lahat ng iba't ibang uri ng hayop mula sa maliit hanggang sa malaki. Maituturing ding bahagi ng kalikasan ang lahat ng salik tulad ng hangin, lupa, tubig at iba pa na siyang nagbibigay-daan o tumutugon sa mga pangangailangan ng mga nilalang sa kanilang buhay
• Mga Maling Pagtrato sa Kalikasan


  • Maling pagtatapon ng basura
  • Ilegal na pagputol ng mga puno
  • Polusyon sa hangin, tubig at lupa
  • Pagkaubos ng mga natatanging species ng hayop at halaman sa kagubatan
  • Malabis at mapanirang pangingisda
  • Pag-convert ng mga lupang sakahan
  • Global Warming at Climate Change
  • Komersiyalismo at urbanisasyon
• Maraming ginagawa ang tao na tuwirang nakasisira sa ating kalikasan
• Ang maling pagtatapon ng basura ay ang ginawang pagtatapon ng basura kung saan-saang lugar na lamang at sa hindi sa tamang lalagyan
• Ang ilegal na pagputol ng mga puno ay ang walang tigil na pagputol ng mga puno at hindi pagpapalit ng bagong halaman sa mga naputol na puno na nagdudulot ng mga pagbaha kapag madalas ang pag-ulan
• Ang polusyon sa hangin, tubig at lupa ay ang malawakang polusyon na siyang nagpabago sa kondisyon ng hangin, tubig, at lupa na kailangan ng tao upang mabuhay. Ang polusyon ay karaniwang nagdudulot ng mga karamdaman tulad ng respiratory diseases, sakit sa digestive tract, sakit sa balat, at marami pang iba
• Ang pagkaubos ng mga natatanging species ng hayop at halaman sa kagubatan ay ang pagiging threatened, endangered at extinct ng maraming uri ng hayop at halaman dulot ng pagkawala ng kanilang habitat o tirahan sa kagubatan, gayundin ang pagkuha sa kanila para sa ilegal na kalakalan
• Ang malabis at mapanirang pangingisda ay ang hindi matigil na cyanide fishing, dynamite fishing, at sistemang muro-ami na pumipinsala hindi lamang sa mga isda kundi maging sa kanilang natural habitat o tirahan
• Ang pag-convert ng mga lupang sakahan ay ang mga lupang sakahan na hindi na tinatamnan dahil ginawa na nilang subdivision, golf courses, mga hotel, expressways at iba pa, ilegal na pagmimina, at quarrying. Mali at patagong pagkuha ng yamang mineral sa pamamagitan ng pagpapasabog ng mga bundok at paghuhukay sa mga dalampasigan
• Global Warming


  Ang patuloy na pagtaas ng temperatura bunga ng pagdami ng tinatawag na greenhouse gases lalo na ng carbon dioxide sa ating atmospera
• Climate Change


  Ang malawakang pag-iiba-iba ng mga salik na nakakaapekto sa panahon at nagdudulot nang matinding pagbabago sa pangmatagalang sistema ng klima
• Komersiyalismo


  Ang pag-uugali ng tao at mga kilos na nagpapakita nang labis na pagpapahalaga na kumita ng pera o pagmamahal sa mga materyal na bagay sa halip na ibang mga pagpapahalaga. Ito rin ay tumutukoy sa mga pamamaraan sa pagsubok na magkaroon ng higit na kita hangga't maaari na hindi alintana kung anuman ang maging epekto nito sa ibang mga tao o lugar
• Urbanisasyon


  Ang patuloy na pag-unlad ng mga bayan na maisasalarawan ng pagtatayo ng mga gusali tulad ng mga mall at condominium units
• Bilang mga mamamayan ng mundo, tayo ay may gampanin na pangalagaan ang kalikasan. Dahil dito natin kinukuha ang ating mga pangangailangan, nararapat lamang na ito ay ating pangalagaan at huwag abusuhin
• Bilang tao na may kakayahang mag-isip at umunawa, tayo rin ang may kakayahan na gumawa ng mga kilos upang malutas ang mga suliraning pangkalikasan
• Sampung Utos Para sa Kalikasan


  • Ang tao na nilikha ng Diyos na Kanyang kawangis ang siyang nasa itaas ng lahat ng Kaniyang mga nilikha bilang pakikiisa sa banal na gawain ng paglilikha
  • Ang kalikasan ay hindi nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan na maaaring manipulahin at ilagay sa mas mataas na lugar na higit pa sa dignidad ng tao
  • Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat bilang paggalang sa kalikasan na para rin sa lahat, kabilang na ang mga henerasyon ngayon at ng sa hinaharap
  • Sa pagharap sa mga suliraning pangkalikasan, nararapat na isaalang-alang muna ang etika at dignidad ng tao bago ang makabagong teknolohiya
  • Ang kalikasan ay kaloob ng Maylikha sa mga tao na dapat gamitin nang may katalinuhan at pananagutang moral
  • Ang politika ng kaunlaran ay nararapat na naaayon sa politika ng ekolohiya. Ang halaga at tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay nararapat na bigyang pansin at timbangin nang maayos
  • Ang wakas ng pagkamundong kahirapan ay may kaugnayan sa pangkalikasang tanong na dapat nating tandaan, na ang lahat ng likas na yaman sa mundo ay kailangang ibahagi sa bawat tao na may pagkakapantay-pantay
  • Ang karapatan sa isang malinis at maayos na kapaligiran ay kailangang protektahan sa pamamagitan ng pang-internasyonal na pagkakaisa at layunin
  • Ang pangangalaga sa kapaligiran ay nangangailangan ng pagbabago sa uri ng pamumuhay na nagpapakita ng moderasyon o katamtaman at pagkontrol sa sarili at ng iba. Ito ay nangangahulugang pagtalikod sa kaisipang konsyumerismo
  • Ang mga isyung pangkalikasan ay nangangailangan ng espiritwal na pagtugon bunga ng paniniwala na ang lahat na nilikha ng Diyos ay Kaniyang kaloob kung saan mayroon tayong responsibilidad
• Ang mga prinsipyong nabanggit ay ilan lang sa mga gabay upang magkaroon ng mas mataas na pang-unawa sa ating gampanin na pangalagaan ang kalikasan
• Anoman ang ating kalagayan, paniniwala at kultura, lahat tayo ay nakikinabang at may pangangailangan sa kalikasan
• Bilang kabataan, ikaw ay may kakayahin na manindigan para rito. Ang pagiging aktibo sa mga pampamayanang gawain, paggamit ng teknolohiya para sa paggawa ng mga adbokasiya at ang pagpapanatili ng disiplina sa wastong pangangalaga sa kalikasan ay ilan lang sa mga paraan na maaari mong magawa
• Katotohanan


  Nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay
• Pagiging mulat sa katotohanan


  • Nakatutulong sa isang tao upang mabatid at maobserbahan ang kanyang ginagalawang mundo
  • Kailangan ng gabay at suporta ng pamilya, kaibigan at kapwa upang makagawa ng matalinong pagpapasiya
• Katotohanan


  • Kalagayan o kondisyon ng pagiging totoo
  • Inaasahan na maging mapagpahayag ang bawat isa sa kung ano ang totooo sa simple at tapat na paraan
• Ang pagsisinungaling ay isang lason na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa pagitan ng mga tao sa isang grupo o lipunan
• Pagsasabi ng totoo


  • Mahalaga sa paninidigan ng katotohanan
  • Nagpapakita ng matatag na ugnayan sa pagitan ng wika at kaalaman
  • Malayang pagpapahayag sa kung ano ang nasa isip
• Uri ng Kasinungalingan


  • Jocose Lies
  • Officious Lies
  • Pernicious Lies
• Jocose Lies


  Isang uri kung saan sinasbai o sinasambit para maghatid ng kasiyahan lamang
• Jocose Lies


  • Pagkukwento ng isang nanay tungkol sa Santa Claus na nagbigay ng regalo sa isang bata dahil sa pagiging masunurin at mabait nito
• Officious Lies


  Tawag sa isang nagpapahayag upang maipagtanggol ang kaniyang sarili di kaya ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya upang dito maibaling
• Officious Lies


  • Ang isang mag-aaral na idinahilian ang kaniyang pagliban sa klase nang nakaraang araw dahil sa pagkamatay ng kaniyang ama, na ang totoo ay nooong nakaraang taon pa ito yumao