BAB 2, PENTADBIRAN NEGERI NEGERI SELAT

• Latar belakang Pulau Pinang sebelum perluasan kuasa British:

  1. Merupakan wilayah Kesultanan Kedah
  2. Tempat persinggahan pedagang-pedagang Lingga
  3. Pelabuhan dagang bagi daerah serantau
  4. Pelabuhan Batu Uban dikunjungi oleh pedagang Arab
  5. Orang Melayu Sumatera membuka penempatan Batu Uban
  6. Sultan Kedah menganugerahkan kawasan itu kepada Orang Melayu Sumatera kerana bantuan mereka semasa menentang Siam
• Jelaskan latar belakang Pulau Pinang sebelum kedatangan British. (6m)

  Pulau Pinang merupakan wilayah Kesultanan Kedah. Selain itu, merupakan tempat persinggahan pedagang-pedagang Lingga. Tambahan pula, merupakan pelabuhan dagang bagi daerah serantau. Batu Uban merupakan pelabuhan yang dikunjungi pedagang Arab. Orang Melayu Sumatera membuka petempatan Batu Uban. Sultan Kedah menganugerahkan kawasan itu kepada mereka kerana bantuan mereka semasa menentang Siam.
• Kedudukan strategik Pulau Pinang memenuhi keperluan British sebagai: Pusat Pegumpulan Barang

  1. British memerlukan teh daripada China
  2. China tidak memerlukan barangan British
  3. China mahukan rempah ratus sebagai tukaran
  4. British memerlukan Pulau Pinang untuk mengumpulkan barangan tersebut daripada Alam Melayu untuk pertukaran dengan China
• Apakah kepentingan Pulau Pinang sebagai Pusat Pegumpulan Barang bagi British?

  Pulau Pinang sebagai pusat pengumpulan barang untuk British penting kerana British memerlukan barangan daripada Alam Melayu untuk ditukarkan dengan teh dari China. Hal ini kerana, British memerlukan teh yang mendapat pasaran baik di Eropah. Tetapi China tidak memerlukan barangan British. Tambahan pula, China mahukan emas, perak dan bijih timah sebagai tukaran. Alam Melayu kaya dengan hasil bumi tersebut.
• Kedudukan strategik Pulau Pinang memenuhi keperluan British sebagai: Pelabuhan Persinggahan

  1. British memerlukan pelabuhan di laluan perdagangan India dan China
  2. Tempat untuk membaiki kapal , mendapat bekalan makanan & air dan berlindung dari Angin Monsun
  3. Memudahkan penjelajahan ke rantau Asia Pasifik
• Apakah kepentingan Pulau Pinang kepada British sebagai Pelabuhan Persinggahan bagi British?

  Pulau Pinang sebagai pelabuhan persinggahan bagi British penting kerana British memerlukan pelabuhan di laluan perdagangan India dan China. Tujuannya untuk membaiki kapal, mendapatkan bekalan makanan dan air serta berlindung daripada angin monsun sementara. Hal ini akan memudahkan British untuk menjelajah rantau Asia Pasifik.
• Kedudukan strategik Pulau Pinang memenuhi keperluan British sebagai: Pangkalan Tentera

  1. Pangkalan tentera laut British di Bombay sukar mengawal petempatan British di Madras.
  2. British memerlukan pangkalan tentera yang lebih strategik
  3. Mempertahankan petempatan di India daripada ancaman tentera Perancis
  4. Menghadapi saingan Belanda di Alam Melayu.
• Apakah kepentingan Pulau Pinang kepada British sebagai Pangkalan Tentera?

  Pulau Pinang sebagai pangkalan tentera bagi British penting kerana pangkalan tentera laut British di Bombay sukar mengawal petempatan British di Madras. Oleh itu, British memerlukan pangkalan tentera yang lebih strategik. Hal ini agar British boleh mempertahankan petempatan di India daripada ancaman tentera Perancis. Selain itu, untuk menghadapi saingan Belanda di Alam Melayu.
• Kronologi pendudukan British di Pulau Pinang:

  1. Perebutan takhta Kesultanan Kedah
  2. Ancaman Siam
  3. Tipu helah Francis Light
• Perebutan Takhta Kesultanan Kedah:

  • Antara Sultan Muhammad Jiwa & Kerabat Diraja Kedah
  • Sultan Muhammad Jiwa melantik Tunku Abdullah sebagai Raja Muda
  • Kerabat diraja Kedah tidak bersetuju dan berpakat dengan Bugis untuk membuat serangan
  • Sultan memohon bantuan ketenteraan daripada SHTI
  • SHTI menghantar Edward Monckton berunding dengan Sultan
  • Rundingan gagal kerana SHTI tidak menjamin untuk melindungi Kedah
• Terangkan peristiwa perebutan takhta Kesultanan Kedah.

  Peristiwa perebutan takhta Kesultanan Kedah berlaku antara Sultan Muhammad Jiwa dan Kerabat diraja Kedah. Hal ini kerana, Sultan Muhammad Jiwa melantik Tunku Abdullah sebagai raja muda. Kerabat diraja Kedah tidak bersetuju dengan pelantikan tersebut dan berpakat dengan Bugis di Selangor untuk membuat serangan. Sultan memohon bantuan ketenteraan daripada SHTI. SHTI menghantar Edward Monckton untuk membuat rundingan. Namun, rundingan gagal kerana SHTI tidak menjamin untuk melindungi Kedah.
• Ancaman Siam kepada Kesultanan Kedah:

  • Penghantaran bunga emas Kesultanan Kedah ke Siam terhenti semasa Perang Siam-Burma
  • Siam menuntut semua penghantaran bunga emas semasa pemerintahan Sultan Abdullah
  • Sultan berasa tergugat
  • Sultan Kedah memohon bantuan SHTI dan menawarkan Pulau Pinang sebagai pangkalan
  • Syaratnya, SHTI memberi bantuan ketenteraan dan melindungi Kedah daripada ancaman Siam
  • Francis Light diminta untuk menyampaikan syarat itu kepada Gabenor Jeneral British di India
• Terangkan ancaman Siam kepada Kesultanan Kedah.

  Semasa pemerintahan Sultan Abdullah, Siam menuntut kembali penghantaran bunga emas daripada Kesultanan Kedah yang terhenti semasa Perang Siam-Burma. Sultan Kedah berasa tergugat dan memohon bantu daripada SHTI. Baginda menawarkan Pulau Pinang sebagai pangkalan dengan syarat SHTI melindungi Kedah menghadapi ancaman Siam. Francis Light diminta untuk menyampaikan syarat itu kepada Gabenor Jeneral British di India.
• Tipu helah Francis Light menduduki Pulau Pinang:

  • Francis Light berjanji bahawa SHTI akan memenuhi syarat yang ditetapkan oleh Sultan Kedah
  • Francis Light ditawarkan petempatan di Pulau Pinang sementara menunggu jawapan daripada SHTI
  • Francis Light menukar nama Pulau Pinang kepada Prince of Wales Island
  • Penempatan mereka dinamakan Georgetown sempena nama Raja England
• Jelaskan tipu helah Francis Light menduduki Pulau Pinang.

  Francis Light yang menyedari kedudukan strategik Pulau Pinang berjanji bahawa SHTI akan memenuhi syarat yang ditetapkan oleh Sultan Kedah. Francis Light ditawarkan petempatan di Pulau Pinang sementara menunggu jawapan daripada SHTI. Francis Light menukarkan nama Pulau Pinang kepada Prince of Wales Island. Petempatan mereka dinamakan Georgetown sempena nama Raja England.
• Galurkan kronologi pendudukan British di Pulau Pinang.

  Apabila Kesultanan Kedah meminta bantuan daripada British, British mengambil kesempatan daripada masalah yang dihadapi dan melakukan tipu helah untuk menduduki Pulau Pinang.
• Francis Light dikatakan menggunakan tipu helah untuk menduduki Pulau Pinang.

  Francis Light diminta menyampaikan syarat-syarat Sultan Abdullah kepada Gabenor Jeneral British (SHTI) di India untuk melindungi Kedah daripada ancaman Siam. beliau berjanji bahawa SHTI akan memenuhi syarat-syarat tersebut. Namun, sebenarnya, Francis Light tidak mempunyai kuasa untuk membuat janji tersebut atas nama SHTI.
• Pengukuhan kuasa British melalui Perjanjian (PP)

  • Siam menakluki Patani & mengancam Kedah
  • SHTI enggan menolong kerana tiada perjanjian yang ditandatangani
  • Sultan Abdullah ingin mengambil semula Pulau Pinang
  • Mengumpul angkatan perang di Seberang Perai
  • Dikalahkan oleh Francis & Tentera SHTI
  • Terpaksa tandatangan perjanjian (mengiktiraf kedudukan British)
• Pengukuhan kuasa British melalui Perjanjian (PP)(2)

  • Perjanjian antara Sultan Dhiauddin dan George Leith membolehkan British menduduki Seberang Perai
  • Dijadikan benteng pertahanan dan kawasan pertanian
• Latar belakang Singapura sebelum perluasan kuasa British:

  1. Merupakan wilayah Kesultanan Johor Riau
  2. Sultan Abdul Rahman (pemerintah) mempunyai hubungan baik dengan Belanda
  3. Temenggung Abdul Rahman mentadbir KJR
  4. Ladang-ladang gambir diusahakan oleh org Melayu & Cina
• Jelaskan latar belakang Singapura sebelum kedatangan British. (6m)



  Singapura merupakan wilayah di bawah pentadbiran Kesultanan Johor Riau. Temenggung Abdul Rahman di Singapura mentadbir Johor, SIngapura dan Kepulauan Riau. Sultan Abdul Rahman, iaitu pemerintah Kesultanan Johor Riau mempunyai hubungan baik dengan Belanda. Ladang-ladang gambir diusahankan oleh orang Melayu dan Cina semasa pentadbiran Temenggung.
• Perluasan Kuasa British di Singapura:

  1. Setelah kuasai Pulau Pinang, British usaha luaskan kuasa ke wilayah lain
  2. Semasa Perang Napoleon, British menduduki Melaka dan Betawi iaitu tanah jajahan Belanda
  3. Surat Kew ditandatangani supaya Belanda menyerahkan tanah jajahan kepada British sehingga perang tamat
  4. British terpaksa memulangkan tanah jajahan selepas perang tamat
  5. Stamford Raffles & William Farquhar ditugaskan mencari pelabuhan baharu
  6. Untuk memecahkan monopoli Belanda
• Kepentingan Singapura kepada British

  • lokasi di selatan semenanjung tanah melayu
  • Bangkahulu di luar laluan utama perdagangan
  • Kapal banyak di Betawi, Riau & Lingga (pelabuhan Belanda)
  • British perlu pelabuhan strategik untuk bersaing
  • Singapura dpt mengawal aktiviti perdagangan di Selat melaka & selat sunda
  • sesuai jadi pusat pengumpulan hasil ekonomi alam melayu
• Jelaskan kepentingan Singapura kepada British.

  Lokasi Singapura di selatan semenanjung tanah Melayu membantu British bersaing dengan Belanda. Hal ini kerana, pelabuhan Bangkahulu berada di luar laluan perdagangan utama, manakala pelabuhan Belanda iaitu Riau, Lingga dan Betawi banyak dikunjungi kapal. Kedudukan Singapura dapat mengawal aktiviti perdagangan di Selat Melaka dan Selat Sunda. Selain itu, Singapura sesuai dijadikan pusat pengumpulan hasil-hasil ekonomi Alam Melayu.
• Pertapakan British di Singapura:

  1. Stamford Raffles & William Farquhar tiba di SIngapura
  2. Perjanjian awal diadakan dgn Temenggung Abdul Rahman bagi mendirikan petempatan
  3. Perjanjian perlu pengesahan Sultan Abdul Rahman
  4. Stamford Raffles memanipulasi isu perwarisan takhta Kesultanan Johor Riau untuk dapat pengesahan
  5. Mengisytiharkan Tengku Hussein sebagai Sultan
  6. Kesannya, KJR ada dua sultan
• Isu Perwarisan Takhta Kesultanan Johor Riau:

  1. Sultan Mahmud Shah 3 ada 2 putera
  2. Semasa kemangkatan, hanya Tengku Abdul Rahman hadir
  3. Tengku Hussein ada di Pahang
  4. Tengku Abdul Rahman ditabalkan sebagai Sultan & diiktiraf oleh org Bugis & Belanda
  5. Tengku Hussein berundur dan menetap di Riau
• Pengukuhan Kuasa British di Singapura (Perjanjian 6 Februari)

  • Stamford Raffles dengan Sultan Hussein & Temenggung Abdul Rahman
  • Mengiktiraf petempatan British
  • Bendera Union Jack dinaikkan
  • Melantik Residen pertama Singapura : William Farquhar
• Pengukuhan Kuasa British di Singapura (Perjanjian 2 Ogos)

  • John Crawford dengan Sultan Hussein & Temenggung Abdul Rahman
  • Singapura diserahkan ke British
  • Sultan & Temenggung hilang kedaulatan
  • Bayaran pampasan dan pencen bulanan diberikan
• Latar belakang Melaka sebelum perluasan kuasa British:

  1. Kesultanan Melayu Melaka ditawan oleh Portugis
  2. Menjadi tanah jajahan Belanda selepas Portugis dikalahkan (dgn bantuan KJR)
  3. Pusat pengumpulan hasil bijih timah dari negeri-negeri Melayu
  4. Betawi menjadi pusat perdagangan utama Belanda
• Faktor Pakatan British-Belanda:

  1. Menamatkan pertikaian berkaitan Singapura
  2. Dasar Persahabatan
  3. Perdamaian
• Faktor Pakatan British Belanda: Menamatkan Pertikaian:

  Walaupun Singapura berada di bawah lingkungan Belanda, British berjaya memajukan Singapura dan tekad mempertahankan kedudukan. Hal ini kerana, Singapura dijadikan pelaburan bebas dan pangkalan tentera penting. Belanda minta British berundur kerana kemajuan itu menjejaskan perdagangan di Betawi.
• Faktor Pakatan British Belanda: Dasar Persahabatan:

  • Dua negara ini berdekatan
  • Belanda dijadikan pangkalan menyerang Britain oleh Perancis
  • British membantu Belanda menjaga tanah jajahan miliknya di timur ketika berlaku Perang Napoleon
• Faktor Pakatan British Belanda: Perdamaian:

  • elak peperangan
  • masalah kewangan Belanda selepas perang Napoleon
  • rundingan untuk perdamaian dilakukan
• Kesan Pakatan British-Belanda:

  1. Temeterai Perjanjian London 1824
  2. Menamatkan krisis dua kuasa Eropah
  3. British menguasai Melaka
  4. Belanda menguasai Bangkahulu
• Kesan Perjanjian London 1824 terhadap Alam Melayu:

  • Selat Melaka bawah penguasaan British
  • Pepecahan Empayar KJR
  • Pembahagian Alam Melayu kepada dua lingkungan pengaruh Barat
• Jelaskan pembahagian Alam Melayu kepada dua lingkungan pengaruh Barat.

  • Wilayah pengaruh dipisahkan oleh Selat Melaka & Selat Singapura
  • Peminggiran kedaulatan kerajaan-kerajaan Alam Melayu
  • Entiti geopolitik bahara, tanah melayu di bawah pengaruh British
  • Hindia Timur Belanda, wilayah pengaruh Belanda
• Syarat Perjanjian London 1824:

  1. British perlu berundur dari Sumatera manakala Belanda perlu mengiktiraf petempatan British di Singapura
  2. British perlu menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda manakala Belanda perlu menyerah Melaka & Tanah Jajahannya kepada British
  3. British tidak boleh membuka petempatan baharu di Selatan Singapura
  4. Belanda tidak boleh membuka petempatan baharu di Tanah Melayu
• Apakah yang berlaku kepada Kesultanan Johor Riau selepas perpecahan empayar?

  Kesultanan Riau-Lingga yang berada di bawah pengaruh Belanda dan diperintah oleh Sultan Abdul Rahman berakhir. Institusi Kesultanan Riau-Lingga dihapuskan pada 1911 dan diperintah oleh Belanda melalui Residen Riau.
• Apakah yang berlaku kepada Singapura selepas perpecahan dalam Kesultanan Johor Riau?

  Sebelum perpecahan, Singapura di bawah pemerintahan Sultan Hussein Muhammad Shah dan Temenggung Abdul Rahman di bawah pengaruh British. Pada 1824, Sultan dan Temenggung dipaksa menandatangani perjanjian penyerahan Singapura kepada British. Singapura menjadi tanah jajahan British. Johor Bahru dijadikan pusat pemerintahan.
• Apakah yang berlaku kepada Pahang selepas perpecahan dalam Kesultanan Johor Riau?

  Berlakunya pengisytiharan kedaulatan Pahang kerana Bendahara Tun Ali berusaha membebaskan Pahang daripada Kesultahan Johor Riau. Pahang bebas pada 1853. Bendahara mengutus surat kepada Sultan Mahmud Muzaffar Shah IV dan menjelaskan bahawa Perjanjian London 1824 di luar pengetahuan Bendahara. Baginda murka dengan perjanjian tersebut apabila diketahui.