Trydarthiad

• mae dwr yn teithio yn y sylem drwy'r coesyn i'r dail
• trydarthiad yw'r broses o golli dwr o arwyneb y dail fel hyn, lle mae'n anweddu drwy'r stomata
• wrth i foleciwlau dwr adael celloedd sylem yn y ddeilen, maent yn tynnu moleciwlau dwr eraill i fyny
• mae tyniad trydarthiad yn bosibl oherwydd grymoedd cydlynol mawr rhwng moleciwlau dwr
• mae grymoedd adlynol yn bodoli rhwng y moleciwlau dwr a leinin hydroffilig y tiwbiau sylem
• grymoedd cydlynol a grymoedd adlynol yn cyfuno i gynnal y golofn ddwr yn y sylem - damcaniaeth hon yw'r ddamcaniaeth cydlyniad - tyniant
• mae capilaredd yn rym arall sy'n gallu cyfrannu at godi dwr yn y sylem; codi dwr i fyny tiwbiau cul; digwydd yn planhigion bach
• 4 ffactor sy'n effeithio ar cyfradd trydarthu

  • Tymheredd
  • Lleithder
  • Symudiad Aer
  • Arddwysedd Golau
• Tymheredd

  • cynyddu tymheredd yn darparu egni cinetig
  • cynyddu cyfrath anweddiad
  • stomata ar agor, yn cyflymu cyfradd tryledu anwedd dwr i'r aer
  • potensial dwr yn aer yn gostwng wrth i'w dymheredd codi
• Lleithder

  • aer yn y ddeilen yn ddirlawn ag anwedd dwr ond lleithder dal yn amrywio
  • os yw'r stomata ar agor bydd anwedd dwr yn tryledu'n gyflym allan o'r ddeilen
  • y mwyaf yw'r lleithder yr isaf yw cyfradd trydarthu
• Symudiad Aer

  • caniatau i anwedd dwr gronni o gwmpas arwyneb y ddeilen
  • lleihau'r graddiant potensial dwr rhwng y ddeilen a'r aer felly lleihau cyfradd trydarthiad
  • cael gwared ar haen o aer dirlawn sy'n cynyddu graddiant potensial dwr ac yn cynyddu cyfradd trydarthiad
• Arddwysedd Golau

  • arddwysedd golau sy'n rheoli i ba raddau mae stomata'n agor
  • uchaf arddwysedd golau y mwyaf o stomata fydd ar agor
  • cynyddu cyfradd trydarthiad