ap

• Pagkamamamayan


  Kalagayan o katayuan ng isang tao bilang miyembro ng isang pamayanan o estado
• Naturalisasyon


  Isang legal na paraan kung saan ang isang dayuhan na nais maging mamamayan ng isang bansa ay sasailalim sa isang proseso sa korte
• Jus sanguinis


  Ang pagkamamamayan ay nakabatag sa dugo ng magulang o ang isa sa kanila
• Jus Soli


  Ang pagkakamamamayan ay nakabatay sa lugar ng kapanganakan
• Mga Dahilan ng Pagkawala ng Pagkamamamayang Filipino


  • Sumailalim sa proseso ng naturalisasyon sa ibang bansa
  • Panunumpa ng katapatan sa Saligang Batas ng ibang bansa
  • Tumakas sa hukbong sandatahan ng ating bansa kapag may digmaan
  • Nawala na ang bisa ng naturalisasyon
• Universal Declaration of Human Rights (UDHR)

  "International Magna Carta for All Mankind"
• Kahalagahan ng UDHR


  • Sinisiguro nitong walang magaganap na paglabag sa karapatang pantao
• Eleanor Roosevelt nanguna sa paglikha at pagpapatibay ng UDHR
• Katipunan ng mga Karapatan o Bill of Rights


  Tumutukoy sa mga karapatan ng mga mamamayang Pilipino na makikita sa Artikulo ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas
• Uri ng Karapatan

  • Likas na Karapatan (Natural Rights)
  • Karapatang Pangkabuhayan o Pang-ekonomiya (Karapatang Sosyo-Ekonomik)
  • Karapatang Pulitikal (Political Rights)
  • Karapatan ng Nasasakdal
• Likas na Karapatan (Natural Rights)

  Karapatang taglay ng bawat tao kahit hindi ipinagkaloob ng Estado
• Likas na Karapatan (Natural Rights)

  • Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o ari-arian ang sino mang tao nang hindi sa kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ng sino mang tao ng pantay na pangangalaga ng batas
• Karapatang Pangkabuhayan o Pang-ekonomiya (Karapatang Sosyo-Ekonomik)

  Karapatan ang sisiguro sa katiwasayan ng buhay at pang ekonomikong kalagayan ng mga indibiduwal
• Karapatang Pulitikal (Political Rights)

  Kapangyarihan ng mamamayan na makilahok, tuwiran man o hindi, sa pagtatag at pangangasiwa ng pamahalaan
• Karapatan ng Nasasakdal

  Mga karapatan na magbibigay-proteksyon sa indibidwal na inakusahan sa anumang krimen
• Karapatan ng Nasasakdal

  • Hindi dapat suspindihin ang pribilehiyo ng writ of habeas corpus maliban kung may pananalakay o paghihimagsik, kapag kinakailangan ng kaligtasan
  • May mga karapatan maging akusado o nasasakdal sa isang kaso sapagkat sila itinuturing na inosente hanggang mapatunayang nagkasala
• Pakikilahok


  Mga aksyon ng mga indibidwal na tulad mo o ng mga samahan sa iyong komunidad, na sama-samang nagtratrabaho upang subukan at tuluyang malutas ang mga problema sa komunidad
• Pakikilahok


  • Pangangampanya at pagboto tuwing halalan
• Gawaing politikal


  Isang proseso na kung saan ang isang indibidwal ay nagkakaroon ng mga kaalaman tungkol sa sistemang politikal, pagpapahalaga, at paniniwala
• Antas ng pakikilahok

  • Kaalaman
  • Pagsangguni
  • Pagwawasto
• Political Efficacy


  Aksiyong ginagawa sa pamamagitan ng Internet bilang pagsuporta sa kagalingang pampolitika o panlipunan na nangangailangan lamang ng kaunting panahon o pakikilahok
• Citizen journalism


  Karaniwang tawag sa pag-upload ng mamamayan ng mga larawan o video ukol sa mahahalagang pangyayari at mga politikal na kaalaman sa social media
• Ang hindi natin pagtupad sa mga gawaing pansibiko ay maaaring makahadlang sa pag-unlad
• Ang Pilipinas ay isang estadong republikano at demokratiko. Ang ganap na kapangyarihan ay angkin ng sambayanan at nagmumula sa kanila ang lahat ng mga awtoridad na pampamahalaan
• Pagboto


  Obligasyon at karapatang pulitikal na ginagarantiyahan ng ating saligang batas
• Sa pamamagitan ng pagboto ating mailuluklok ang mga opisyal na sa tingin natin ay ipaglalaban ang karapatang pantao at kabutihang panlahat
• Mga maaaring makaboto


  • Mamamayan ng Pilipinas
  • Hindi diskwalipikado ayon sa isinasaad ng batas
  • 18 taon gulang pataas
  • Tumira sa Pilipinas nang kahit isang taon at sa lugar kung saan niya gustong bumoto ng hindi bababa sa anim na buwan
• Mga Diskwalipikadong Bumoto


  • Mga taong nasentensiyahan na makulong nang hindi bababa sa isang taon. Maaari siyang makaboto muli pagkaraan ng limang taon pagkatapos niyang matapos ang parusang inihatol sa kaniya
  • Mga taong nasentensyahan ng hukuman sa mga kasong rebelyon, sedisyon, paglabag sa anti-subversion at firearms law, at anumang krimeng laban sa seguridad ng bansa. Maaari siyang makaboto muli pagkaraan ng limang taon pagkatapos niyang matapos ang parusang inihatol sa kaniya
  • Mga taong idineklara ng mga eksperto bilang baliw
• Civil Society


  Binubuo ng mga mamamayang nakikilahok sa mga kilos protesta, lipunang pagkilos, at mga Non-Governmental Organizations/People's Organizations
• Non-Governmental Organizations


  Isang sektor ng lipunan na hiwalay sa estado at Sa Pilipinas, tinatayang noong dekada 1960 nagsimulang mabuo ang mga ito
• Grassroots organizations o people's organizations (POs)


  Dito nahahanay ang mga sectoral groupng kababaihan, kabataan, magsasaka, mangingisda, at mga cause-oriented group
• FUNDANGOs (Funding - Agency NGOs)


  Nagbibigay ng tulong pinansyal sa mga peoples' organization para tumulong sa mga nangangailangan
• Participatory Governance


  Nagdudulot ng pagbuo ng social capital o ang pagbuo ng tiwala sa pagitan ng pamahalaan, civil society at mga mamamayan, na isang mahalagang elemento sa isang demokrasiya at mabuting pamamahala
• Ang isang mabuting mamamaya ay may disiplina sa sarili at sumusunod sa mga batas
• Ang isang aktibong mamamayan ay mulat sa mga isyu at aktibo sa mga programa para sa kabutihang panlahat
• Good Governance


  Tumutukoy sa aktibong pakikipag-ugnayan ng mamamayan sa pamahalaan upang bumuo ng mga karampatang solusyon sa mga hamon ng lipunan
• Democracy Index binubuo ng Economist Intelligence Unit at pinag-aaralan nito ang kalagayan ng demokrasiya sa 167 bansa sa buong mundo