ESP FOURTH

• Panghuhula


  Pagsusumikap na malaman ang mga darating na mga pangyayari sa pamamagitan ng tarot cards, dahoon ng tsaa, at bolang kristal
• Mahika


  Pagsubok na gamitin o kontrolin ang tao, hayop, o halaman sa pamamagitan ng ritwal ng okultismo; anting-anting, panggayuma
• Espiritismo (necromancy)


  Paniniwala ng isang daluyan o medium na ang Espiritu ng patay ay maaaring makausap upang makuha ang mga lihim na impormasyon
• David Lloyd – kailanganin ang moral compass na nagbibigay ng gabay sa tamang tahakin sa buhay
• Mga Isyu Etiko

  • Pagbebenta ng lamang loob ng tao (Human organ trafficking)
  • Maramihang pagpatay (Mass Murder)
  • Pagsasagawa ng eksperimento sa tao (Human Experimentation)
  • Pagbabago sa ilang bahagi ng katawan upang mapaganda
  • Pagpatay sa mga may sakit (Euthanasia/Mercy Killing)
  • Pagbabago ng genes ng tao (Genetic Engineering )
  • Pagbubuo ng embryo (Reproductive cloning)
• Mga Relihiyosong Paniniwala Tungkol sa Buhay

  • Judaismo - Huwag kang papatay
  • Surah – huwag mong kunin ang buhay na ginawa ni Allah na banal
  • Jainismo – huwag mong papatayina ng iyong supling dahil sa takot sa kahirapan
  • Hinduismo – lahat ng bagay na may buhay ay banal
  • Budismo – huwag mong sirain ang buhay
  • Shinto – maging mabait sa iba
  • Shinto – huwang kalimutan na ang mundo ay isang pamilya
  • Zoroatrianismo – maghangad ng mabuti
• Ang kalikasan ay kaloob ng Diyos upang tayo ay mabuhay
• Climate Change


  Malawak na pagbabago ng mga salik nakakaapekto sa panahon; pagbabago ng klima
• Global Warming


  Patuloy na pagtaas ng temperatura bunga ng pagdami ng tinatawag na green house gases
• Komersyalismo


  Labis na pagpapahalaga na kumite ng pera o pagmamahal sa mga material na bagay
• Urbanisasyon


  Patuloy na pag-unlad ng bayan
• Ang katotohanan nagsisilbing ilaw sa tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin
• Fr. Roque Ferriols: 'Tungkol sa 'tahanan ng mga katoto''
• Ayon kay Sambojon Jr. et al 2011 ang pagsisinungaling ay hindi pagkiling o pag sang-ayon sa katotohanan
• Uri ng Pagsisinungaling

  • Jocose lies – sinasabi upang maghatid kasiyan lamang o magbigay aliw
  • Officious lies – sinasabi upang maipagtanggol ang sarili
  • Pernicious lies – sumisira sa reputasyon ng isang tao
• Pagtatago ng lihim


  Isa ring uri ng pagsisinungaling na mabuti upang hindi na lumaki ang isyu at maiwasan ang eskandalo
• Uri ng Lihim

  • Natural Secret – nakugat mula sa likas na batas moral
  • Promised Secret – lihim ay ipinangako ng taong pinagkatiwalaan nito
  • Committed or entrusted secret – naging lihim bago ang mga impormasyon
  • Hayag – lihim ay ipinangako at sinabi ng pasalita o kahit pasulat
  • Di-Hayag – walang tiyak na pangakong sinabi
• Mental Reservation


  Maingat na paggamit ng mga salita
• Plagiarism


  Isang uri ng paglabag sa Intellectual Honesty; isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa paghayag ng katotohanan at katapatan sa mga datos, mga ideya
• Intellectual Piracy


  Paglabag sa karapatang-ari
• Copyright Holder


  Tawag sa taong may orihinal na gawa
• Piracy


  Isang uri ng pagnanakaw o illegal na pang-aabuso sa barko
• Whistleblowing


  Hayag na kilos na pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay empleyado ng gobyerno
• Whistleblower


  Tawag sa taong naging daan ng pagbubunyag o pagsisiwalat ng mga maling asal