Tijdvak 8

• Modern Imperialisme


  De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
• Modern Imperialisme


  1. Het streven naar territoriale uitbreiding van Europese landen vanaf ca. 1870

  2. Bestaande koloniën worden uitgebreid en grondiger geëxploiteerd
• Oorzaken Modern Imperialisme


  • Nationalisme (status voor de kolonisator)
  • Industrialisatie
  • Europese landen zijn militair superieur
  • Grondstoffen uit kolonies
  • Kolonies gebruiken als afzetmarkt
  • Europa wil landen "beschaven"
  • Transport en communicatie
• Speaker: '"The White Man's Burden"'
• Gevolgen van het Modern Imperialisme


  • Bestuur door Europra
  • Indirect bestuur
  • Direct bestuur
  • Bijdrage aan economie kolonisator
  • Cultuurstelsel Nederlands-Indië
  • Bevoorrechting bevolkingsgroepen
  • Willekeurige grenzen
  • Nieuwe voorzieningen
• Indonesië


  • 17e eeuw: VOC heeft handelsvestigingen (Batavia)
  • Eind 19e eeuw: binnenland wordt veroverd en bestuurd door Nederland
  • Tabak, rubber, aardolie
  • Cultuurstelsel: boeren moeten produceren voor Nederland
• Slag bij Isandlwana 1879
• Emancipatie


  Het streven naar gelijke rechten
• Emancipatie


  1. Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

  2. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme
• Emancipatiebewegingen


  • Slaven (abolitionisme)
  • Vrouwen (feminisme)
  • Arbeiders (socialisme)
  • Religieuze minderheden (confessionalisme)
  • Katholieken
  • (Orthodoxe) protestanten
• Maatschappelijke ongelijkheid


  Wordt sinds de democratische revoluties steeds meer ervaren als onrecht
• Abolitionisme


  1. Afschaffing van de slavenhandel en later ook de slavernij

  2. Engeland – 1833

  3. Frankrijk – 1848

  4. Nederland – 1863

  5. Verenigde Staten (zuidelijke staten) – 1865
• Feminisme


  • Achtergestelde positie van vrouwen
  • Geen kiesrecht
  • Geen financiële en juridische onafhankelijkheid
  • Handelsonbekwaam
  • Geen gelijke betaling en scholing
• Eerste feministische golf


  1. ca. 1850 – 1940

  2. Amerikaanse feministen eisen kiesrecht vanaf 1848

  3. West-Europa vanaf ca. 1870

  4. Algemeen vrouwenkiesrecht lukt in de meeste landen pas na de Eerste Wereldoorlog
• Socialisten vinden gelijkheid belangrijk
• Socialisten


  • Waren vaak arbeiders en arme mensen
  • Bestaan uit twee groepen: de communisten en de sociaaldemocraten
• Wat vinden socialisten belangrijk?


  • Economische gelijkheid (geen klassenverschillen)
  • De regering moet zich veel bemoeien met het leven van de burgers om de arbeiders te beschermen
  • Geen godsdienst in de politiek (seculier)
• Communisten


  Arbeiders moeten met geweld de macht grijpen. Klasseloze maatschappij.
• Sociaaldemocraten


  Arbeiders moeten via de democratie veel stemmen krijgen en zo in de regering komen
• Karl Marx en Friedrich Engels schreven "Het communistisch manifest" (1848)
• Proletariaat


  Wordt onderdrukt door de bourgeoisie
• Kleine groep wordt steeds rijker


  De grote massa steeds armer
• Revolutie


  1. Met geweld tegen de onderdrukkers

  2. Arbeiders aan de macht: privébezit wordt afgeschaft, alles is van de staat

  3. Een klasseloze maatschappij zonder rijk en arm
• Internationale arbeidersbewegingen ontstaan
• Karl Marx: 'Proletariërs aller landen, verenigt u!'
• Sociaal-Democratische Bond (SDB 1881)


  Ferdiand Domela Nieuwenhuis, geen vertrouwen in de democratie. Wil een revolutie in Nederland.
• Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP 1894)


  Pieter Jelles Troelstra, willen zorgen dat arbeiders stemrecht krijgen. Zodoende arbeidersomstandigheden verbeteren.
• Nationalisme


  De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme
• Romantiek


  Stroming die het accent legde op gevoel, persoonlijke beleving en tradities
• Romantiek


  Gaat tegen de Verlichting in
• Romantici zijn geïnspireerd door volksverhalen en geschiedenis
• Nationale identiteit


  Wordt door de regering versterkt door Musea, Kunst, Dienstplicht, Onderwijs
• Romantisch nationalisme


  Voorliefde voor het eigen volk
• Politiek nationalisme


  Streven naar onafhankelijke natiestaat op basis van gemeenschappelijke cultuur (taal, geschiedenis, tradities, etniciteit)
• Duits-Franse oorlog


  1870-1871
• Industriële Revolutie


  Een nieuwe wereld, de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving
• Discussies over de 'sociale kwestie'
• Eerste telefoongesprek


  1876
• Twee Revoluties


  • Neolithische revolutie (circa. 12.000 jaar geleden)
  • Industriële revolutie (circa. 250 jaar geleden)
• Industriële revolutie


  Gevolgen: modern imperialisme