Aardrijkskunde

• Geologische tijdschaal


  Vat de gebeurtenissen in het geologische verleden samen en geeft de geologische geschiedenis van de aarde weer

  
• Opstellen geologische tijdschaal


  1. Informatie uit het verleden halen

  2. Gesteente dateren en informatie over klimaat tijdens vorming

  3. Vroegere ligging gesteenten achterhalen en continentenverschuiving reconstrueren

  4. Fossiele resten dateren en informatie over levensvormen in geologische periodes

  
• Indeling geologische tijdschaal


  • Hoofdtijdperken (eonen)
  • Era's
  • Periodes
  • Tijdvakken

  
• Geologische tijdschaal


  • Volledige geologische geschiedenis van de aarde
  • Verschillende tijdvakken in aardgeschiedenis
  • Verhoudingen tussen geologische hoofdstukken
  • Plaats van de mens in aardgeschiedenis

  
• Grenzen tussen indelingen in geologische tijdschaal worden vastgelegd op basis van belangrijke biologische of klimatologische gebeurtenissen, zoals massa-extincties</b>

  
• Massa-extincties


  Periodes gekenmerkt door extreme afname van biodiversiteit
• Oorzaken massa-extincties


  • Abiotisch (niet-levende factoren zoals gasconcentratie, temperatuur, chemische samenstelling)
  • Biotisch (invloed levende organismen op elkaar)
• Precambrium


  Langste geologische periode, vanaf ontstaan aarde tot begin Paleozoïcum

  
• Belangrijke gebeurtenissen in Precambrium


  • Vorming aarde
  • Ontstaan leven
  • Evolutie atmosfeer en oceanen
  • Vorming continenten
  • Impact evenementen en geologische activiteit

  
• Hoeveel tijd zit er tussen big bang en ontstaan aarde?
• Waarom was er geen leven mogelijk in eerste 500 miljoen jaar na ontstaan aarde?

  
• Wat is de oorsprong van het water op aarde?
• Stromatolieten waren eerste organismen die door fotosynthese zuurstof konden produceren
• Waarom duurde het lang voordat er voldoende zuurstof in atmosfeer was voor explosie van soorten op land?
• Grens Precambrium-Phanerozoïcum markeert overgang vroegste leven naar zichtbaar leven

  
• Phanerozoïcum


  Tweede eon, onderverdeeld in Paleozoïcum, Mesozoïcum en Cenozoïcum
• Periodes in Paleozoïcum


  • Cambrium
  • Ordovicium
  • Siluur
  • Devoon
  • Carboon
  • Perm
• Paleozoïcum


  • Explosie nieuwe levensvormen, ontwikkeling organismen met exoskelet, verschijnen landplanten en amfibieën, intrede reptielen

  
• Continenten begin Paleozoïcum


  • Gondwana
  • Laurentia
  • Baltica
  • Siberia

  
• Overgang Paleozoïcum-Mesozoïcum grootste massa-extinctie ooit, meer dan 90% marien en 70% landleven uitgestorven

  
• Oorzaak massa-extinctie overgang Paleozoïcum-Mesozoïcum
• Mesozoïcum


  Tijdperk van de dinosauriërs, omvat Trias, Jura en Krijt

  
• Continenten


  • zuiden
  • Australië
  • Antarctica
  • Zuid-Amerika
• Naarmate de tijd vordert, bewegen de continenten steeds meer naar het noorden, ze botsen tegen elkaar, waardoor gebergten gevormd worden

  
• Supercontinent


  Tijdens het Perm gevormd
• De overgang tussen het Paleozoïcum en Mesozoïcum valt samen met de grootste massa-extinctie die ooit heeft plaatsgevonden
• Meer dan 90% van het mariene leven en ongeveer 70% van het landleven stierf uit tijdens deze massa-extinctie
• Mesozoïcum


  Tijdperk van de dinosauriërs, ongeveer 252 miljoen jaar geleden begonnen en ongeveer 66 miljoen jaar geleden geëindigd

  
• Aan het begin van het Mesozoïcum waren de continenten verenigd in één grote landmassa, Pangea, maar gedurende het era bewogen ze uit elkaar, waarbij de huidige continenten ontstonden

  
• Enkel Australië en Antarctica bleven aan het einde van het Mesozoïcum nog met elkaar verbonden
• Het Mesozoïcum begon met de Perm-Trias-massa-extinctie, die wordt beschouwd als de grootste massa-extinctie aller tijden
• Tijdens het Mesozoïcum domineerden coniferen en varens de flora, maar pas in het Krijt verschenen de eerste bedektzadigen, planten die bloemen dragen
• De grens met het Meso- en Cenozoïcum valt ook samen met een grote uitstervingsgolf (massa-extinctie)
• 66 miljoen jaar geleden veroorzaakte een meteorietinslag het uitsterven van enkele belangrijke levensvormen, waaronder de dinosauriërs
• De meteorietinslag zorgde voor een sterke verandering van het klimaat in enkele maanden tijd, met eerst een koude periode en daarna een periode van opwarming
• Het Cenozoïcum, dat begon ongeveer 66 miljoen jaar geleden na het uitsterven van de dinosauriërs, kenmerkte zich door een opmerkelijke evolutie en diversificatie van dieren, vooral zoogdieren
• Gedurende het Cenozoïcum evolueerden primaten, mensachtigen en uiteindelijk moderne mensen, die de planeet gingen domineren
• Sommige wetenschappers zijn van mening dat de wereld nu zo sterk beïnvloed wordt door de mens, dat we van een nieuw geologisch tijdperk kunnen spreken: het Antropoceen

  
• Geologen zijn het er nog niet over eens of het Antropoceen een officieel tijdvak moet worden
• Een idee is het nieuwe tijdvak te laten starten in het midden van de 20ste eeuw, toen de wereldbevolking snel steeg en de industriële productie en het gebruik van chemicaliën in de landbouw werd opgedreven