Begrippen

• absolute datering


  ouderdomsbepaling van vondsten in de archeologie, geologie en paleontologie aan de hand van isotopen
• We kunnen dateren op twee manieren: met relatieve datering of met absolute datering
• anticline


  een plooiing in het landschap waarbij het materiaal aan de binnenzijde van de plooi het oudst is
• Bij een anticline wijst de buik van de plooi naar boven en is het materiaal aan de binnenzijde van de plooi het oudst
• Antropoceen


  de geologische periode waarin we nu leven
• Tijdens het Antropoceen wordt het klimaat sterk beïnvloed door de mens
• bekken


  een lager gelegen deel in het landschap
• Een voorbeeld van een bekken is het Bekken van Parijs
• dagzomen


  het aan het oppervlak voorkomen van gesteenten
• Een geologische kaart geeft informatie over de gesteenten die dagzomen
• deeltjesversneller


  een apparaat waarmee elementaire deeltjes tot zeer hoge snelheden in beweging gebracht worden door middel van elektrische of magnetische velden
• Met een deeltjesversneller die gekoppeld wordt aan een massaspectrometer kan met grote precisie en in amper enkele uren tijd de hoeveelheid koolstof gemeten worden
• discordantievlak


  Als er een hoekverschil tussen twee afgezette lagen zit, noemen we die lagen discordant. De grens tussen beide lagen noemen we het discordantievlak
• De geplooide lagen eroderen en er ontstaat een discordantievlak
• eon


  De grootste eenheid van de geologische tijdschaal. Een eon wordt verder onderverdeeld in era's
• Het Fanerizoïcum is het eon dat van 542 Ma jaar geleden tot heden loopt
• era


  Een eenheid van de geologische tijdschaal. Een era bestaat uit verschillende periodes
• De dinosaurussen leefden tijdens het era Mesozoïcum
• fossiel


  een restant van een plant of dier dat bewaard is in gesteente
• Op de plek waar onderzoekers de fossielen aantroffen, bevinden zich de oudste sedimenten ter wereld
• geologische eenheid


  een gesteentepakket of een deel daarvan dat op basis van waarneembare eigenschappen een eenheid vormt en als zodanig in kaart gebracht kan worden
• Ruim gerekend kun je België indelen in drie grote geologische eenheden: de Paleozoïsche sokkel, de Mesozoïsche en Cenozoïsche deklagen en de Quartaire mantel
• glaciaal


  een ijstijd, een periode in de geschiedenis, waarin het klimaat op Aarde aanzienlijk kouder was dan nu
• Tijdens het Weichsel-glaciaal, de voorlopig laatste ijstijd, lag de temperatuur gemiddeld 6 graden lager dan nu
• halveringstijd


  de tijd die nodig is totdat de helft van radioactieve isotopen vervallen is
• De halveringstijd van C14 bedraagt 5 730 jaar
• hominina


  de mensen, die zich ongeveer 7 tot 8 miljoen jaar geleden afgescheiden hebben van de chimpansees
• Gedurende de evolutie van de primaten splitsten vele nieuwe groepen van apen en aapachtigen zich af tot de laatste groep van hominina, ongeveer 7 tot 8 miljoen jaar geleden
• homo neanderthalensis


  Een mensensoort die leefde in het Pleistoceen, maar nu is uitgestorven. De soort kwam voor in Europa, het Midden-Oosten en delen van Azië
• In 1856 ontdekten een aantal steenhouwers de resten van de homo neanderthalensis in het Neandertal, vlak bij het Duitse Düsseldorf
• homo sapiens


  de moderne mens, de enige nog levende soort van het geslacht homo
• De naam 'homo sapiens' werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus in de tiende druk van 'Systema naturae'
• koolstofdatering


  een absolute dateringsmethode waarmee de leeftijd van organisch materiaal kan worden vastgesteld aan de hand van zuurstofisotopen
• Aan de hand van koolstofdatering kon bepaald worden hoe oud sarcofagen zijn
• massa-extinctie


  het wereldwijd massaal uitsterven van vele soorten organismen in een relatief korte tijdsduur
• Momenteel bevinden we ons in de zesde massa-extinctie. In een abnormaal snel tempo verdwijnen er zeer veel soorten planten en dieren
• massief


  een gebied waar oude gesteenten dicht bij of aan het oppervlak komen
• In het Centraal Massief bevinden zich heel wat mooie vulkaankraters
• Pangea


  een supercontinent dat bestond op het einde van het Perm en het Trias en bijna alle landmassa op Aarde bevatte
• Pangea werd na het Perm in twee paleocontinenten gesplitst: Laurazië en Gondwana