AP

• Pag-unlad


  • Nagpapababa sa antas ng kahirapan at kawalan ng trabaho
  • Pagbabago mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay
• Pag-unlad


  Progresibo at aktibong proseso na nagpapabuti sa kondisyon ng tao
• Tradisyonal na Konsepto ng Pag-unlad


  Ang pag unlad ay natatamo sa pagkakaroon ng mataas na income per capita (Kita ng Bansa ÷ Populasyon)
• Makabagong Pananaw ng Pag-unlad


  Pag-unlad ay kumakatawan sa malawakang pagbabago sa sistemang lipunan
• Development as Freedom (2008) - Amartya Sen
• Pagsulong


  Bunga o resulta ng pag unlad (Ex. kalsada, paaralan, gusali, pagamutan)
• Mga Salik ng Pag-unlad


  • Likas na Yaman
  • Yamang-Tao
  • Kapital
  • Teknolohiya at inobasyon
• Human Development Index (HDI)


  Pagsukat ng kakayahan ng isang bansa na matugunan ang kaunlarang pantao, kalusugan, edukasyon, at pantay na pamumuhay
• Sektor ng Agrikultura


  Isang agham at sining na may kinalaman sa pagpaparami ng mga hayop at mga tanim/halaman. May kaugnayan ito sa hilaw na materyal.
• Mga Gawain sa Sektor ng Agrikultura


  • Paghahalaman (farming)
  • Paghahayupan (livestock)
  • Pangingisda (fishery)
  • Paggugubat (forestry)
• Kahalagahan ng Sektor ng Agrikultura


  • Pagkain
  • Hilaw na Materyal
  • Kitang Panlabas
  • Trabaho
  • Sobrang manggagawa sa Agrikultura patungo sa Industriya at Paglilingkod
• Mga Suliranin sa Sektor ng Agrikultura


  • Pagliit ng lupang pansakahan
  • Paggamit ng Teknolohiya
  • Kakulangan ng Pasilidad at Imprastruktura sa kabukiran
  • Kakulangan ng Suporta mula sa iba pang sektor
  • Pagbibigay prayoridad sa sektor ng industriya
  • Pagdagsa ng Dayuhang Kalakal
  • Climate Change
• Mga Suliranin sa Sektor ng Pangingisda


  • Mapanirang Operasyon ng Malaking Komersyal na Mangingisda
  • Epekto ng Polusyon sa Pangisdaan
  • Lumalaking Populasyon sa Bansa
  • Kahirapan sa Hanay ng mga Mangingisda
• Mga Suliranin sa Sektor ng Paggugubat

  • Mabilis na pagkaubos ng mga Likas na Yaman lalo na sa Kagubatan
• Mga Batas Tungkol sa LUPA


  • Land Registration Act ng 1902
  • Public Land Act ng 1902
  • Batas Republika Bilang 1160
  • Batas Republika Blg. 1190 ng 1954
  • Agricultural Land Reform Code
  • Atas ng Pangulo Blg. 2 ng 1972
  • Atas ng Pangulo Blg. 27
  • Batas Republika Blg. 6657 ng 1988
• Mga Batas Tungkol sa PANGINGISDA


  • Pagtatayo ng mga daungan
  • Philippine Fisheries Code of 1998
  • Fishery research
• Mga Batas Tungkol sa PAGTROTROSO


  • Community Livelihood Assistance Program (CLASP)
  • National Integrated Protected Areas System (NIPAS)
  • Sustainable Forest Management Strategy
• Sektor ng Industriya


  • Iba't ibang uri ng gawaing pangkabuhayan
  • Layunin nito ay maiproseso ang mga hilaw na materyal o sangkap na materyal upang makabuo ng mga produktong ginagamit ng tao
• Mga Sekondaryang Sektor ng Industriya


  • Pagmimina
  • Pagmamanupaktura
  • Konstruksiyon
  • Utilities
• Kahalagahan ng Industriya


  Ang kaunlaran ay maaaring maganap kung magkakaroon ng transpormasyon ang isang lipunan mula sa pagiging rural, agricultural, atrasado, at mapamahiin patungong urban, industriyal, progresibo, at modern
• Mga Kahanian sa Industriya


  • Policy Inconsistency
  • Inadequate Investment
  • Macroeconomic Volatility and Political Instability
• Mga Patakarang para Mapaunlad ang Industriya

  • Executive Order (EO) No. 226 o ang Omnibus Investment Code of 1987
  • Anti-trust/competition law
  • Tariff and Customs Code ng Pilipinas
  • Local Government Code
  • Reporma sa buwis bilang insentibo sa pibadong sektor kaugnay ng kanilang mga R and D
  • Intellectual Property Code
  • Barangay Micro Business Enterprises (BMBEs) Act
• Sektor ng Paglilingkod


  Binubuo ng mga gawaing may kaugnayan sa transportasyon, komunikasyon, kalakalan, pananalapi, paupahang bahay at real estate, at iba pang paglilingkod ng pampribado at pampubliko
• Mga Ahensya Tumutulong sa Sektor ng Paglilingkod


  • Department of Labor & Employment (DOLE)
  • Overseas Workers Welfare Administration (OWWA)
  • Philippine Overseas Employment Administration (POEA)
• Mga institusyong pampinansiyal


  • mga bangko
  • bahay-sanglaan
  • remittance agency
  • foreign exchange dealers
• Paupahang bahay at Real Estate


  • mga apartment
  • mga developer ng subdivision
  • town house
  • condominium
• Paglilingkod ng Pampribado


  lahat ng mga paglilingkod na nagmumula sa pribadong sektor
• Paglilingkod ng Pampubliko


  lahat ng paglilingkod na ipinagkakaloob ng pamahalaan
• Mga Ahensya Tumutulong sa Sektor ng Paglilingkod


  • Department of Labor & Employment (DOLE)
  • Overseas Workers Welfare Administration (OWWA)
  • Philippine Overseas Employment Administration (POEA)
  • Technical Education and Skills Development Authority (TESDA)
  • Professional Regulation Commission (PRC)
  • Commission on Higher Education (CHED)
• Department of Labor & Employment (DOLE)


  Nagsusulong ng malaking pagkakataon para pagtatrabaho, humuhubog sa kakayahan ng mga manggagawa at angangalaga sa kanila, nagpapanatili sa kaayusan at kapayapaan sa industriya ng paggawa sa bansa
• Overseas Workers Welfare Administration (OWWA)


  Tumitingin sa kapakanan ng mga Overseas Filipino Workers (OFW)
• Philippine Overseas Employment Administration (POEA)


  itinatag sa bisa ng Executive Order 797 noong 1982 na may layuning isulong at paunlarin ang mga programa ukol sa paghahanapbuhay sa ibayong-dagat at pangalagaan ang kapakanan ng mga Overseas Filipino Workers
• Technical Education and Skills Development Authority (TESDA)


  itinatag sa bisa ng Republic Act 7796 noong 1994, isinusulong na hikayatin ang buong partisipasyon ng industriya, paggawa, mga lokal na pamahalaan, at mga institusyong teknikal at bokasyonal upang sanayin at paunlarin ang kasanayan ng mga manggagawa sa bansa
• Professional Regulation Commission (PRC)


  nangangasiwa at sumusubaybay sa gawain ng mga manggagawang propesyonal upang matiyak ang kahusayan sa paghahatid ng mga serbisyong propesyunal sa bansa
• Commission on Higher Education (CHED)


  nangangasiwa sa gawain ng mga pamantasan at kolehiyo sa bansa upang maitaas ang kalidad ng edukasyon sa mataas na antas
• Mga Probisyon ng Bureau of Working Conditions ng Department of Labor and Employment HANDBOOK


  • Wage Rationalization Act
  • Holiday Pay - Artikulo 94
  • Premium Pay - Artikulo 91-93
  • Overtime Pay - Artikulo 87
  • Night Shift Differential - Artikulo 86
  • Service Charges - Artikulo 96
  • Service Incentive Leave [SIL]-Artikulo 95
  • Maternity Leave
  • Paternity Leave
  • Parental Leave Para sa Solong Magulang
  • Leave for Victims of Violence Against Women and their Children
  • Special Leave para sa Kababaihan
  • Thirteenth-Month Pay
  • Separation Pay - Artikulo 297-298
  • Retirement Pay - Artikulo 3015
  • Employees' Compensation Program
  • Philhealth
  • Social Security System
  • Pag-ibig
• Impormal na Sektor


  Mga gawaing nasa labas ng pormal na industriya o itinakda ng batas, hindi nakatala at hindi bahagi ng Pambansang Kita
• Ayon sa ILO, ang impormal na sektor ay binubuo ng mga yunit na nagsasagawa ng pagbuo ng produkto at serbisyo na may layuning makalikha ng empleyo o trabaho at magdulot ng kina sa taong lumalahok dito
• Noong Abril 2008, gumawa ang National Statistics Office (NSO) ng Informal Sector Survey (ISS) at lumabas na may halos 10.5 milyong tao ang kabilang sa impormal na sektor
• Ang tinatayang kabuuang bahagdan ng impormal na sektor sa GDP ay 40%