9th grade - ekonomiks

• Pag-unlad Ayon sa Merriam-Webster

  Mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay
• Pag-unlad Ayon kay Feliciano R. Fajardo

  Progresibong proseso na pagbubuti ng kondisyon ng tao (progresibo at aktibong proseso)
• Pagsulong Ayon kay Feliciano R. Fajardo

  bunga ng pag-unlad na nakikita at nasusukat
• Ayon kina Michael Todaro at Stephen Smith, ano ang dalawang konsepto ng pag-unlad?

  Tradisyonal at Makabagong pananaw
• Tradisyonal na konsepto ng Pag-unlad

  pagtatamo ng patuloy na pagtaas ng income per capita
• Makabagong pananaw na konsepto ng pag-unlad

  kumakatawan sa malawakang pagbabago sa buong sistemang panlipunan
• Ayon kay Amortya Sen

  mapapaunlad ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa yaman ng ekonomiya nito.
• Dudly Seers

  masaganang pamumuhay = mataas na pagpapahalaga sa sarili
• Human Development Index

  pangkalahatang sukat ng kakayahan ng isang bansa na matugunan ang mahahalagang epekto ng kaunlarang pantao; kalusugan, edukasyon, at antas ng pamumuhay.
• Sino ang nagpasimula ng Human Development Report noong 1990?

  Mahbub Ul Haq
• Paano ipapamahagi ang kita at edukasyon sa mga mamamayan?

  Inequality adjusted HDI
• Multidimensional Poverty Index


  matutukoy ang paulit-ulit na pagkakait sa mga sambahayan (indibidwal ng kalusugan, edukasyon, at antas ng pamumuhay.)
• Gender Development Index


  sumusukat sa puwang o gap sa pagitan ng lalaki o babae
• Mga Palatandaan ng Kalusugan

  haba ng buhay

  kapanganakan
• Mga Palatandaan ng Edukasyon

  mean years of schooling

  expected years of schooling
• Mga Palatandaan ng Antas ng Pamumuhay

  gross national income per capita
• Mga Estratehiya

  Mapanagutan

  Maabilidad

  Makabansa

  Maalam
• Mapanagutan


  tamang pagbabayad ng buwis

  maki alam
• Maabilidad


  bumuo o sumali sa kooperatiba

  pagnenegosyo
• Makabansa


  pakikilahok sa pamamahala ng bansa

  pagtangkilik sa mga produktong Pilipino
• Maalam

  tamang pagboto

  pagpapatupad at pakikilahok sa mga proyektong pangkaunlaran
• Agrikultura


  gawaing pamproduksyon at serbisyong may kinalaman sa paghahalaman, paghahayupan, pangingisda, at paggubat.
• Paghahalaman


  pangunahing pananim ng bansa; palay, mais, niyog, tubo, saging, pinya, kape, mangga, tabako, abaka.
• Paghahayupan


  binubuo ng pag-aalaga ng kalabaw, baka, kambing, baboy, manok, pato, atbp.

  nakatutulong sa pag-supply ng ating mga pangangailan sa karne.
• Paggugubat


  pangunahing pang-ekonomikong gawain

  mahalagang pinagkukunan ng plywood, tablaz troso, at venter. rattan, nipa, anahaw, kawayan, pulot-pukyutan, at dagta ng almaciga.
• Pangingisda


  Pilipinas; isa sa mga pinakamalaking tagatustos ng isda sa buong mundo.
• Komersyal (pangingisda)


  kapasidad na hihigit sa 3 tonelada
• Munisipal (Pangingisda)


  nagaganap sa loob ng 15km sakop ng munisipyo at gumagamit ng bangkang may kapasidad 3 tonelada o mas mababa pa.
• Aquaculture (Pangingisda)


  pag-aalaga at paglinang ng mga isda sa iba't ibang uri ng katubigan. (tabang, maalat-alat, at maalat.)
• Ang agrikultura ay pangunahing pinagmulan ng pagkain


  dahil sa mainam na temperatura

  akmang tamnan ng palay, mais, tubo, patatas, atbp.
• Pinagkukunan ng materyal para makabuo ng bagong produkto.


  mga hilaw na sangkap mula sa kagubatan, kabukiran, karagatan.
• Pinagkukunan ng kitang panlabas


  iniluluwas ng bansa; kopra, hipon, prutas, abaka.
• Pangunahing nagbibigay ng trabaho sa mga Pilipino


  magsasaka, mangingisda, minero, tagapag-alaga sa paghahayupan.
• Pinagkukunan ng sobrang manggagawa mula sa sektor Agrikultural patungo sa sektor ng Industriya at Paglilingkod


  Pagliit ng lupa dahil sa teknolohiya

  Pakikibabang ng sektor ng industriya at serbisyo ang sobrang manggagawa.
• Pagliit ng lupang pansakahan


  patuloy na paglaki ng populasyon, paglawak ng panirahan, komersyo, at industriya

  kaakibat ang conversion.
• Paggamit ng teknolohiya


  kakayahang mapataas ang produksyon ng lupa
• Kakulangan ng mga pasilidad at imprastraktura sa kabukirin


  kakulangan sa imprastrakturang ginagamit ng mga magsasaka
• Kakulangan ng suporta mula sa iba pang sektor


  Pagtutulungan sa loob at labas ng sektor ay magtutulak upang higit na maging matatag ang agrikultura.
• Pagbibigay prayoridad sa sektor ng industriya


  Naging prayoridad ng pamahalaan sa pagbibigay ng proteksiyon sa mga favored import sa pandaigdigang pamahalaan.
• Pagdasa ng mga dahuyang kalakal


  nahihirapan ang mga magsasaka na makipaglaban sa presyo ng mga murang produkto mula sa ibang bansa