congres van wenen

• Historische context


  Napoleon is voor het eerst verslagen en zit vast op Elba. Overwinnaars van Napoleon komen samen in Wenen om te overleggen over het bestuur, hoe de ideeën van de Franse revolutie bewaard gaan blijven, hoe de landen zich nu onder elkaar gaan gedragen.
• De Grote Vier


  • Groot-Brittannië
  • Pruisen
  • Rusland
  • Oostenrijk
• Klemens von Metternich


  1e minister van Oostenrijk
• Doelstelling 1: restauratie


  • Conservatieve visie: enkel de koningen kunnen wijzigingen doorvoeren in de wetgeving omdat zij door God zijn aangeduid om te regeren = goddelijk recht
  • Koningen worden hersteld als wettelijke heersers
  • Legitimiteits-principe: Staat = eigendom van vorst, volk is ondergeschikt aan gezag vorst
  • De koningen op het congres wijzen de Franse revolutie af
  • Contrarevolutionair
  • Koning moet geen verantwoording afleggen aan het parlement
  • Moderne grondwetten verdwijnen, maar een exacte kopie van het ancien régime kan het niet meer worden, de impact van de Franse revolutie was te groot
• Doelstelling 2: machtsevenwicht


  • Redenering: Frankrijk heeft tijdens de Franse revolutie zijn macht uitgebreid en wou steeds meer macht, hierdoor waren vele oorlogen
  • Ze willen machtsevenwicht opbouwen na de val van Napoleon tussen de 5 grootmachten, ze moeten gelijkwaardige machtposities hebben, ze willen geen grootschalige oorlogen meer
  • Machtsevenwicht <-> imperialisme: Imperialisme is streven naar uitbreiding van land/macht, vorsten zijn niet geïnteresseerd in gevoelens van volk
  • Volkeren worden bijeen geplaatst omdat de vorsten machtsevenwicht willen, volk had geen inspraak
  • Frankrijk wordt terug naar z'n oude toestand gebracht, voor de grenzen van de revolutie. Frankrijk wordt omringd met bufferstaten, ze zorgen dat er sterke staten rond Frankrijk liggen, zodat Frankrijk z'n grenzen niet weer makkelijk kan uitbreiden. De grootmachten vertrouwen Frankrijk niet.
  • Heilige roomse rijk verdwijnt, wordt Duitse Bond
  • Binnen de Duitse bond hebben vooral Oostenrijk en Pruisen een grote macht, met Oostenrijk als leider en Pruisen als volger, wat zorgt voor spanningen.
• Oostenrijk


  • Compensatieprincipe: Oostenrijk is deel van land definitief kwijt, dus het moet vergoed worden door iets anders in de plaats te geven (Dalmatië, Venetië, Lombardije)
  • Oostenrijk wordt een multinationale staat (vele volkeren samengevoegd)
• Rusland


  • Polen, Finland … wordt tijdens het congres van Wenen erbij gevoegd
  • Engeland wordt argwanend
• Pruisen


  • Pruisen krijgt een deel van Polen, maar niet tevreden, wilden ook heel Polen, maar krijgt maar een klein deel
  • Pruisen gaat in het westen uitbreiden (deel van koninkrijk Saksen, Rijnland, Westfalen)
• Groot-Brittannië


  • In Europa: Britten stellen zich tevreden met het creëren van het machtsevenwicht, omdat als een land een overwicht creëert, dan wordt het pas gevaarlijk voor hen
  • Over de koloniale wereld: Groot-Brittannië weet zich uit te breiden (British Empire), ging vooral ten koste van Nederland (Kaapkolonie met Kaapstad, Ceylon (later Sri Lanka), Nederlands-Guyana)
• Een bondgenootschap van Europese grootmachten


  • Vorsten weten dat hun beslissingen niet geapprecieerd gaan worden door het volk, slaan de handen in elkaar en vormen bondgenootschappen
  • Pruisen, Rusland en Oostenrijk vormt de Heilige Alliantie, presenteren zich als christelijk, terwijl het 3 verschillende soorten katholieken zijn
  • De Grote Alliantie wordt gevormd wanneer Groot-Brittannië en uiteindelijk ook Frankrijk bij de Heilige Alliantie gevoegd worden. Het was een alliantie van de koningen tegen de volkeren
  • Ze controleren of het eigen restauratieregime standhoudt en of er geen opstand ontstaat. Er is geen sprake van vrije meningsuiting
  • Het interventierecht van de vorsten betekent dat de koningen zich het recht toe-eigenen dat wanneer er opstand uitbreekt dat ze tussen beide mogen komen
• Bondgenootschap


  Een alliantie van Europese grootmachten
• De vorsten weten dat hun beslissingen niet geapprecieerd gaan worden door het volk, daarom slaan ze de handen in elkaar en vormen bondgenootschappen
• Leden van de Heilige Alliantie

  • Pruisen
  • Rusland
  • Oostenrijk
• De Heilige Alliantie presenteert zichzelf als christelijk, terwijl het 3 verschillende soorten katholieken zijn
• Iedereen in Europa moet gehoorzamen aan de kerk en dus ook onrechtstreeks aan de Heilige Alliantie
• De Grote Alliantie

  Wordt gevormd wanneer Groot-Brittannië en uiteindelijk ook Frankrijk bij de Heilige Alliantie gevoegd worden
• De Grote Alliantie was een alliantie van de koningen tegen de volkeren
• De Grote Alliantie controleert of het eigen restauratieregime standhoudt en of er geen opstand ontstaat
• Er is geen sprake van vrije meningsuiting onder de Grote Alliantie
• Interventierecht van de vorsten


  De koningen eigenen zich het recht toe om tussen beide te komen wanneer er opstand uitbreekt
• Bondgenootschappen zijn positief


  Ze hebben via die afspraken grote oorlogen kunnen vermijden in Europa
• Bondgenootschappen zijn negatief


  Het moet blijven zoals de koningen het beslist hebben, als er iets dreigt te veranderen, dan is er geen begrip voor
• De vorsten van de grootmachten zullen tevreden zijn, maar de overgrote meerderheid van de bevolking is ontevreden over de besluiten die er genomen zijn
• Er zijn belangengroepen en oppositiegroepen binnen de ontevreden massa, die zullen samenwerken om het restauratieregime ten val te brengen
• Zodra het restauratieregime ten val is gebracht, gaan de verschillende groepen elkaar opnieuw bestrijden en elkaar de vijand maken