Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία

• Μακεδονική Δυναστεία

  Στα χρόνια της δυναστείας των Μακεδόνων

  1. Η δημογραφική εξέλιξη σταθεροποιήθηκε και
  2. Οι δείκτες της οικονομίας βελτιώθηκαν
• Αριστοκρατίες

  Στο μεταίχμιο από τον 8ο προς τον 9ο αι. άρχισε να σχηματίζεται

  1. μια νέα αριστοκρατία της γης (ή επαρχιακή)
  2. κοντά στην οποία υπάρχει και η αριστοκρατία των αξιωμάτων (ή αστική)
• Τι γνωρίζετε για τους δυνατούς?

  Βαθμιαία επέκταση οικογενειακών επωνύμων, η οποία συνδέεται στενά με τη διαμόρφωση της νέας βυζαντινής αριστοκρατίας.

  Οι δύο ομάδες της αριστοκρατίας συνήθιζα να συνδέονται με επιγαμίες και συγχωνεύτηκαν σε ενιαία τάξη στα τέλη του 10ου αι. Είναι οι δυνατοί.

  • Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι πολιτικοί,
  • Οι στρατιωτικοί και οι θρησκευτικοί άρχοντες και
  • Οι διαχειριστές της κρατικής, της αυτοκρατορικής, της εκκλησιαστικής και της μοναστικής περιουσίας
• Τι γνωρίζεται για τους πένητες?

  Οι αγροτικές μάζες, οι πένητες, αποτελούνταν από

  1. Ελεύθερους γαιοκτήμονες
  2. Ακτήμονες γεωργούς που μίσθωναν γη για καλλιέργεια και
  3. Παροίκους που ήταν δεμένοι με τη γη ή είχαν προσωπική εξάρτηση από τους κυρίους της
• Προάστεια και Πάροικοι

  Τα μεγάλα κτήματα δεν ήταν ενιαία, αλλά αποτελούνταν από πολυάριθμες διάσπαρτες εκτάσεις, τα χωρία ή προάστεια που καλλιεργούσαν ελεύθεροι ενοικιαστές ή πάροικοι.
• Ευγενείς

  Με τα έσοδα από τα κτήματά τους και με τους μισθούς που έπαιρναν από το κράτος ως αξιωματούχοι, οι ευγενείς ζούσαν ζωή γεμάτη χλιδή. Από την άλλη μεριά, ήταν απρόθυμοι να δαπανήσουν χρήματα, για να βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις των υποστατικών τους και τα μέσα και τις τεχνικές της παραγωγής.
• Αγροτική Παραγωγή

  Όλα αυτά συνέβαλαν ώστε η αγροτική παραγωγή στο Βυζάντιο να παραμείνει στάσιμη και ευάλωτη στις κρίσεις που άρχισαν να εκδηλώνονται στα μέσα του 11ου αιώνα.
• Αστική Οικονομία

  Μεγάλη ανάπτυξη, με επίκεντρο τις πόλεις, γνώρισε η αστική οικονομία που ήταν, όπως και η αγροτική, εκχρηματισμένη σε μεγάλο βαθμό.
• Πόλεις

  Από τις αρχές του 9ου αιώνα, παλιές πόλεις όπως η Πάτρα και η Σπάρτης ανοικοδομήθηκαν, άνω ιδρύθηκαν και νέες. Έγιναν αστυκώμαι ή ακροτοπόλεις, αστικά κέντρα με ημιαγροτικό χαρακτήρα.
• Οι έμποροι και οι βιοτέχνες

  Οι έμποροι και οι βιοτέχνες

  • ήταν οργανωμένοι σε συντεχνίες ή επαγγελματικά σωματεία (συστήματα)
  • Η λειτουργία των συστημάτων στην Κωνσταντινούπολη καθοριζόταν από το Επαρχικόν Βιβλίον, συλλογή διατάξεων των αρχών του 10ου αι.
  • Το βυζαντινό εξωτερικό εμπόριο αναβίωσε από τα μέσα του 10ου αι. Αναπτύχθηκαν εμπορικές σχέσεις με τους Βουλγάρους, τους Ρώσους, τις ιταλικές πόλεις, ιδίως τη Βενετία, και το Χαλιφάτο.
• Μεσαία Τάξη

  Η συνεχής ανάπτυξη της αστικής οικονομίας οδήγησε στη δημιουργία της μεσαίας τάξης (τάξης των επιχειρηματιών), αποτελούμενης από

  • εμποροβιοτέχνες, ναυκλήρους και τραπεζίτες
  • Οργανωμένη σε συντεχνίες ή αδελφότητες υποκινούσε συχνά λαϊκά κινήματα κατά των ευγενών και
  • Έφτασε στο απόγειο της κοινωνικής και πολιτικής της επιρροής στα μέσα του 11ου αι.
• Δήμος

  Οι πολυάριθμες λαϊκές μάζες των πόλεων (δήμος) αποτελούνταν από φτωχούς που εργάζονταν περιστασιακά ή ήταν άνεργοι.