AP

• Pag-unlad


  Pagbabago mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay
• Pag-unlad


  • Pagyaman
  • Pagkakaroon ng maayos na pamumuhay sa pamamagitan ng mataas na kalidad ng buhay (quality of life) at kalayaang magpasya (freedom of choice)
  • Pagdami ng pera
• Speaker: '"Hindi lahat ng mayaman ay may maunlad na buhay."'
• Tradisyunal na Pananaw


  Pagbibigyang diin ang pag-unlad bilang pagtamo ng patuloy na pagtaas ng antas ng income per capita o pagtaas ng kita ng bansa
• Makabagong Pananaw


  Isinasaad na ang pag-unlad ay kumakatawan sa pagbabago sa buong sistemang panlipunan
• Amartya Sen: '"Economic growth without investment in human development is unsustainable and unethical"'
• KKK ng Pag-unlad


  • Kayamanan
  • Kalayaan
  • Kaalaman
• Mga Palatandaan ng Pag-unlad

  • Makatwiran at dinamikong kaayusang panlipunan
  • Kasaganahan at kasarinlan
  • Kalayaan sa kahirapan, hanapbuhay para sa lahat, umaangat na standard ng pamumuhay at mainam na uri ng buhay para sa lahat
  • Sapat na lingkurang panlipunan
  • Katarungang panlipunan
• Maliban sa paggamit ng GNP at GDP, ginagamit ang Human Development Index (HDI) bilang isa sa mga panukat sa antas ng pag-unlad ng isang bansa
• Human Development Index


  Pangkalahatang sukat ng kakayahan ng isang bansa na matugunan ang mahahalagang aspekto ng kaunlarang pantao (full man potential)
• Antas ng Kaunlaran sa Bansa


  • Maunlad na Bansa (Developed Economies)
  • Umuunlad na Bansa (Developing Economies)
  • Papaunlad na Bansa (Underdeveloped Economies)
• Mga Salik sa Pag-unlad


  • Institusyong Panlipunan (Social Institution)
  • Heograpiya (Geography)
  • Kultura (Culture)
• Salik na Maaaring Makatulong sa Pag-unlad ng Ekonomiya


  • Likas na yaman
  • Kapital
  • Yamang tao
  • Teknolohiya at Inobasyon
• Sektor ng Agrikultura


  Isang agham, sining at gawain ng pagpoprodyus ng pagkain at hilaw na mga produkto na tumutugon sa pangangailangan ng tao
• Ang Pilipinas ay isang bansang agrikultural. Malaking bahagi ng mga mamamayan ang nasa sektor na ito ng ekonomiya
• Lahat ng sektor ay umaasa sa agrikultura upang matugunan ang pangangailangan sa pagkain at mga hilaw na sangkap na kailangan sa produksyon
• Sektor ng Agrikultura


  • Paghahalaman
  • Paghahayupan
  • Pangingisda
  • Paggubat
• Suliranin sa Sektor ng Agrikultura


  • Pagkaubos ng mga magsasaka
  • Mataas na gastusin
  • Problema sa imprastraktura
  • Problema sa kapital
  • Monopolyo sa pagmamay-ari ng lupa
  • Masamang panahon
  • Malawakang pagpapalit
  • Pagdagsa ng mga dayuhang kalakal
  • Kakulangan sa pananaliksik at makabagong teknolohiya
• Sangay ng Pamahalaan ng Sektor ng Agrikultura


  • Department of Agriculture (DA)
  • Bureau of Fisheries and Aquatic Resort (BFAR)
  • Bureau of Animal Industry (BAI)
  • Ecosystem Research and Development Bureau (ERDB)
• Sektor ng Industriya


  Pangunahing layunin nito ay maproseso ang mga hilaw na materyal upang makabuo ng mga produkto na ginagamit ng tao
• Sekondaryang Sektor ng Industriya


  • Pagmimina
  • Pagmamanupaktura
  • Konstruksyon
  • Utilities
• Suliranin sa Sektor ng Industriya


  • Kawalan ng malaking kapital
  • Kakulangan ng produkto at pagtaas sa presyo nito
  • White Elephant Projects
  • Kakulangan sa hilaw na materyales
  • Import Liberalization
• Sangay ng Pamahalaan sa Sektor ng Industriya


  • Department of Trade and Industry (DTI)
  • Philippine Economic Zone Authority (PEZA)
• Uri ng Industriya ayon sa laki


  • Industriyang Pantahanan (Cottage Industry)
  • Industriyang Maliit o Katamtamang Laki (Small and Medium-Scale Industry)
  • Industriyang Malaki (Large-scale Industry)
• Sektor ng Paglilingkod


  Sektor na gumagabay sa buong yugto ng produksyon, distribusyon, kalakalan at pagkonsumo ng mga produkto sa loob at labas ng bansa; maaaring pampamayanan, panlipunan o personal
• Sekondaryang Sektor ng Paglilingkod


  • Transportasyon, komunikasyon, at mga imbakan
  • Kalakalan
  • Pananalapi
• Industriyang Pantahanan (Cottage Industry)


  • Hindi hihigit sa 100 na manggagawa ang kabilang sa industriya at maliit na lugar lamang ang sakop ng operasyon nito
  • Gawang kamay
• Industriyang Maliit o Katamtamang Laki (Small and Medium-Scale Industry)


  Gumagamit ng payak na makinarya at pagproseso
• Industriyang Malaki (Large-scale Industry)


  Gumagamit ng malaki at kumplekadong makinarya, kailangan ng malaking lugar
• Sekondaryang Sektor ng Paglilingkod


  • Transportasyon, komunikasyon, at mga imbakan
  • Kalakalan
  • Pananalapi
  • Paupahang bahay at real estate
• Suliranin ng Sektor ng Paglilingkod


  • Contractualization
  • Brain Drain
  • Mababang pasahod at pagkait sa mga benepisyo
  • Underemployment
  • Unemployment
  • Underutilization
• Uri ng Paglilingkod


  • Pampubliko
  • Pampribado
• Kalakalang Panlabas


  Tumutukoy sa pakikipagkalakalan (pagbili at pagbenta) ng isang bansa sa ibang bansa
• Batayan ng Kalakalang Pambansa


  • Absolute Advantage
  • Comparative Advantage
• Balance of Trade


  Pagbabawas ng halaga ng kalakalan na inaangkat sa halaga ng iniluwas na kalakal; trade deficit ( ↑ import, ↓ export ): mas mataas ang import kaysa export at trade surplus ( ↑ export, ↓ import ): mas mataas ang export kaysa import
• Balance of Payment


  Summary statement tungkol sa mga transaksyon ng isang bansa sa lahat ng ibang mga bansa sa loob ng isang tiyak na panahon; sukatan
• Suliranin ng exports


  • Kota
  • Subsidy
  • Tariba
  • Dependency
  • Loss of Identity
• Kabutihan ng Pakikipagkalakalan


  • Mas maraming produkto ang mapagpipilian sa pamilihan
  • Napapataas nito ang kalidad ng mga produkto na mabibili sa pamilihan
  • Nagkakaroon ng pagkakaunawaan ang mga mamamayan ng bansang nakikipagkalakalan
  • Lumalawak ang pamilihan ng mga produkto sa bansa
• Di-kabutihan ng Pakikipagkalakalan


  • Nagiging pala-asa ang mga mamamayan sa produktong imported
  • Hindi nalilinang ang pagkamalikhain ng mga mamamayan sahil umaasa na lamang sia sa mga produktong gawa sa ibang bansa
  • Pagkawala ng sariling pagkakakilanlan bunga ng pagpasok ng dayuhang kultura sa lipunan
• Samahang Pandaigdigang Pang-ekonomiko


  • World Trade Organization (WTO)
  • Asia Pacific Economic Council (APEC)
  • Association of Southeast Asia Nations (ASEA)