Araling Panlipunan

• Citizenship (pagkamamamayan)


  Kalagayan o katayuan ng isang tao bilang miyembro ng isang pamayanan o estado
• Ang konsepto ng citizen nagsimula sa panahon ng kabihasnang Griyego
• Polis


  • Mga lungsod-estado na binubuo ng mga indibidwal na may iisang pagkakakilanlan at isang mithin
  • Binubuo ng mga mamamayan na limitado lamang sa mga kalalakihan
  • Ang pagiging mamamayan ay may kaakibat na mga karapatan at tungkulin
• Ayon kay Pericles, hindi lamang sarili ang iniisip ng mga citizen kundi maging ang kapakanan ng estado
• Citizen


  • Inaasahan na makilahok sa mga gawain sa polis tulad ng paglahok sa mga pampublikong asembliya at pagilitis
• Citizenship


  Ugnayan ng isang indibiduwal at ng estado, kung saan bilang isang citizen, siya ay ginawaran ng mga karapatan at tungkulin
• Ang prinsipyong Jus Sanguinis ang sinusunod sa Pilipinas
• Ang prinsipyong Jus soli ang sinusunod sa Amerika
• Aktibong Pagkamamamayan ay isang klase ng pilosopiya na kung saan ibinibigay ito sa bawat indibidwal na miyembro ng isang lipunan.
• Murray Clark Havens - ang citizenship ay ugnayan ng isang indibiduwal at ng estado. 
• Likas o Katutubong Mamamayan - Ang likas na mamamayan ay anak ng isang Pilipino. Maaaring isa lamang sa kaniyang mga magulang o pareho ang Pilipino.
• Naturalisadong Mamamayan - Ang naturalisadong Pilipino ay mga dating dayuhan na naging mamamayang Pilipino dahil sa proseso ng _
• Commonwealth Act No. 475 - ang isang dayuhan ay maaaring maging mamamayang

  Pilipino sa pamamagitan ng naturalisasyon. 
• Naturalisasyon - isang legal na paraan kung saan ang isang dayuhan na nais maging mamamayan ng isang bansa ay sasailalim sa isang proseso sa korte o hukuman.
• Ayon nga sa constitutionalist na si Fr. Joaquin Bernas(1982), ang layunin ng pagboto ay hindi na ang pagbibigay ng mandato sa mga opisyal para mamuno bagkos ang nag pagbibigay ng kapangyarihan sa mga mapagpapaunad sa estado at malupig ang mga nagpapahirap sa bayan.
• Civil Society - Sektor ng lipunan na hiwalay sa estado.
• Isang paraan dito ang pagboo ng mga samahang direktang nakikipag-ugnayan sa pamahalaan upang iparating ang pangangailangan ng mamamayan na tinatawag na civil society.
• Randy David (2008) sa pamamagitan ng civil society ang mga mamamayan ang pinanggagalingan ng soberenya ng isang estado.
• Horacio Morales (1990),

  "people empowerment entails the creation of a parallel

  system of people's organizations as government partner in decision making..."
• Ang Operation Smile ay libreng operasyon ng mga ngongo at may bingot sa pangunguna ng Operation Smile Philippines
• HARIBON FOUNDATION - Ang haribon foundation ay isa sa pangunahing tumutulong sa pangangalaga ng kalikasan partikular na sa Pilipinas na nagsimula bilang bird watcher
• (Larry Diamond, 1994) Napaghuhusay ng mamamayan ang kanilang kakayahan para sa mas aktibong pakikilahok sa mga gawaing panlipunan.
• TANGOs - Traditional NGOs
• TANGOs - proyekto para sa mahihirap
• FUNDANGOS - proyekto para sa mahihirap
• FUNDANGOs - Funding Agency NGOs
• DJANGOs - Development, Justice and Advocacy NGOs
• DJANGOs - nagbibigay suporta sa mga komunidad sa pamamagitan ng pagbibigay ng legal at medikal na mga serbisyo
• PACO - Professional, Academic, and Civic Organization
• PACOs - binubuo ng mga propesyonal at ng mga galing sa sector ng akademiya.
• GRIPO - mga Pos na binuo ng pamahalaan.
• GRIPO - Government-run and Initiated POs
• GUAPO - Genuine, Autonomous POs
• GUAPO - ito ay mga Pos na itinayo mula sa inisyatibo ng mamamayan at hindi ng pamahalaan.
• Grassroot Support Organizations o NGOs - Kolektiba ng mga taong may lisang mithin o grupo na pinupunduhan ng indibidwal upang magsagawa ng mga bagay na kadalasang ginagawa ng isang pamahalaan.
• NGOs - Ang ilan sa mga gawaing ito ay may kinalaman sa kalusugan, edukasyon at trabaho.
• POs - Organisasyong kabilang sa civil society na kinabibilangan ng mga mamamayang direktang naapektuhan ng mga problema o krisis at may partikular na layunin at pinaglalaban.
• Grassroots Organizations o POs - Dito nahahanay ang mga sectoral group ng kababaihan, kabataan, magsasaka, mangingisda, at mga cause-oriented group
• Democracy Index ay binubuo ng mga Economist Intelligence Unit na kung saan pinag-aaralan nito ang kalagayan ng demokrasya sa 167 bansa sa buong mundo.
• Ayon sa Democracy Index 2016 ang Pilipinas ay pang limampu sa kabuuang 167 na bansa.