4.3

• Katotohanan - Ito ay ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay.
• Ang sinumang sumusunod dito ay nagkakamit ng kaluwagan ng buhay (comfort of life) na may kalakip na kaligtasan, katiwasayan, at pananampalataya.
• Ayon kay Sambajon Jr. et al (2011), ang pagsisinungaling ay ang hindi pagkiling at pagsang-ayon sa katotohanan.
• 3 Uri ng Kasinugalinan

  • Jocose Lie
  • Officious Lie
  • Pernicious Lie
• Jocose Lie - isang uri na kung saan sinasabi o sinasambit para maghatid ng kasiyahan/tawanan ngunit hindi sadya ang pagsisinungaling.
• Officious Lie — ipapahayag upang maipagtanggol ang sarili o kaya ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya upang dito maibaling ang atensyon. Ito ay isang tunay na kasinungalingan, kahit na gaano pa ang ibinigay nitong mabigat na dahilan
• Pernicious Lie — ay nagaganap kapag ito ay sumisira ng reputasyon ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
• Lihim - Ito ay ang pagtatago ng mga impormasyon na hindi pa naibubunyag o naisisiwalat.
• Lihim - Ito ay pag-angkin ng tao sa tunay na npangyayari o kuwentong kaniyang nalalaman at hindi kailanman maaaring ihayag sa maraming pagkakataon nang walang pahintulot ng taong may-alam dito.
• 3 Uri ng Lihim

  • Natural Secrets
  • Promised Secrets
  • Committed or Entrusted Secrets
  • Hayag
  • Di Hayag
• Natural secrets — ay mga sikreto na nakaugat mula sa Likas na Batas Moral na kapag nabulgar ay magdudulot sa tao ng matinding hinagpis at sakit sa isa't isa.
• Promised secrets — ito ay mga lihim na ipinangako ng taong

  pinagkatiwalaan nito. Nangyari ang pangako pagkatapos na ang mga lihim ay nabunyag na.
• Committed or entrusted secrets — naging lihim bago ang mga impormasyon at kaalaman sa isang bagay ay nabunyag.
• Hayag - Kung ang lihim ay ipinangako o kaya ay sinabi ng pasalita o kahit pasulat.
• Di hayag - ito ay nangyayari kapag walang tiyak na pangakong sinabi ngunit ninililihim ng taong may alam dahil sa kaniyang posisyon sa isang kompanya o institusyon. Madalas ito ay pang propesvonal at opisval na usaoin.
• Ayon ito kay Papa Pius XII. Ang pagtatago ng mga lihim na propesyonal ay isang grave moral obligation.
• Plagiarism - Ito ay isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa pagpahayag ng katotohanan at katapatan sa mga datos, mga ideya, mga pangungusap, buod at balangkas ng isang akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinilala ang pinagmulan bagkus, nabuo lamang dahil sa ilegal na pangongopya.
• Ang plagiarism ay naglalabag sa Intellectual Honesty
• Plagiarism - Ito ay maituturing na pagnanakaw at pagsisinungaling dahil inaangkin ang hindi iyo
• Ang intellectual piracy ay naglalabag sa karapatang-ari (copyright infringement)
• Intellectual Piracy - Ito ay naipakikita sa paggamit nang

  walang pahintulot sa mga orihinal na gawa ng isang taong pinoprotektahan ng Law on Copyright mula sa Intellectual Property Code of the Philippines 1987.
• Whistleblowing - Ito ay isang akto o hayagang kilos ng

  pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay mempleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon/korporasyon.
• Whistleblower - ang tawag sa taong naging daan ng pagbubunyag o pagsisiwalat ng mga maling asal, hayagang pagsisinungaling, mga immoral o ilegal na gawain na naganap sa loob ng isang samahan o organisasyon.
• Pagsisinungaling - Ito ay isang Iason na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa pagitan ng mga tao sa isang grupo o lipunan