el fili

• El Filibusterismo = Ang Paghahari ng Kasakiman
• Sinimulan itong isulat ni Dr. Jose P. Rizal sa Calamba noong Oktubre 1887
• Ang Noli Me Tangere ay inialay ni Dr. Jose P. Rizal sa Inang Bayan samantalang ang El Filibusterismo ay sa Tatlong Paring Martir o Gomburza
• GOMBURZA - Sila ay idinawit sa aklasan sa Kabite noong Enero 1872.
• Noong Pebrero 17, 1872, binitay sa pamamagitan ng garote ang tatlong pari sa Bagumbayan
• Nilisan ni Rizal ang Pilipinas noong Pebrero 3, 1888, dahil sa pangamba niyang manganib ang buhay ng mga mahal niya sa buhay
• 1888 - nang dumating siya sa London, gumawa siya ng maraming pagbabago sa banghay ng nobela
• Natapos ni Rizal ang inisyal na manuskrito nito noong Marso 29, 1891 sa Biarritz, France
• Noong Agosto 6, 1891 ay itinigil ang paglilimbag sa nobela niya
• Natapos limbagin ang aklat noong Setyembre 1891 sa Ghent, Belgium
• filibustier = pirata / pirate
• Si Valentin Ventura ang kaibigang nagpahiram kay Dr. Rizal ng kabuuang gugol sa pagpapalimbag ng Nobela
• 1885 - Pagkatapos ng kaniyang pag-aaral sa Unibersidad Central de Madrid, ipinagpatuloy niya ang pagsulat ng nobela sa Paris, France
• 1886 - Natapos ni Rizal ang pagsulat ng akda sa Wilhelmsfield, Alemanya ngunit wala itong pamagat
• 1890 - Paris, France at Madrid, Spain sinimulan niyang isulat ang kasunod na akda sa London, Inglatera. malaking bahagi nito ay naisulat niya sa Bruselas, Belgica
• 1891 - natapos ni Rizal ang akda noong Marso 29, naipalimbag ang aklat noong Setyembre 22
• Simoun - ang mayamang mag-aalahas
• Maria Claria - tanging babaeng iniibig ni Simoun
• Kapitan Heneral - hinirang siya ng Espanya bilang pinakamataas na pinuno ng pamahalaan
• Isagani - kasintahan ni Paulita
• Basilio - mag-aaral ng medisina at kasintahan ni Juli
• Kabesang Tales - ang naghahangad ng karapatan sa pagmamay-ari ng lupang sinasaka na inaangkin ng mga prayle
• Tandang Selo - ama ni kabesang tales na nabaril ng sariling apo
• Senyora Pasta - ang tagapayo ng mga prayle sa mga suliraning legal
• Ben Zayb - ang mamamahayag sa pahayagan
• Placido Penitente - ang mag-aaral na nawalan ng ganang mag-aral sanhi ng suliraning pampaaralan
• Padre Camorra - mukhang artilyerong pari
• Padre Fernandez - paring Dominikong may malayang paninindigan
• Padre Florentino - amain ni Isagani
• Don Custodio - kilala sa tawag na Buena Tinta
• Padre Irene - kaanib ng mga kabataan sa pagtatag ng Akademya ng Wikang Kastila
• Juanito Pelaez - kinagigiliwan ng mga prosesor, nabibilang sa kilalang angkang may dugong Kastila
• Macaraig - ang mayayamang mag-aaral na masigasig na nakikipaglaban para sa pagtatatag ng Akademya ng Wikang Kastila ngunit biglang nawala sa oras ng kagipitan
• Sandoval - kawaning Kastila na sang-ayon o panig sa ipinaglalaban ng mga mag-aaral
• Donya Victorina - mapag-panggap na isang Europea. tiyahin ni Paulita
• Paulita Gomez - kasintahan ni Isagani ngunit nagpasakal kay Juanito Pelaez
• Quiroga - isang mangangalakal na intsik na nais magkaroon ng konsulado sa Pilipinas
• Juli - anak ni Kabesang Tales at kasintahan ni Basilio
• Herman Bali - naghimok kay Juli upang humingi ng tulong kay Padre Camorra
• Hermana Penchang - mayaman at madasaling babae na pinaglilingkuran ni Juli