Rechten hoorcollege 2

• Sociale media lenen zich uitstekend om een tweede proces te voeren, naast dat in de rechtszaal, en iedereen kan hierin partij zijn en zijn mening delen. Politici, die tweets plaatsen waarin gealludeerd wordt op wereldvreemde rechters of op te lichte straffen in een bepaalde zaak, begeven zich op glad ijs. Dit wordt problematisch als leden van de wetgevende en uitvoerende macht zich op deze manier in het debat gaan twitteren.
• België is een federale Staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten.
• Het taalgebied is geen politieke entiteit in België en het heeft dus geen eigen instellingen zoals een parlement en regering. Het is wel een territoriale afgebakende zone waar het gebruik van drie officiële landstalen (Nederlands, Frans en Duits) anders wordt gereglementeerd.
• Het gebruik van de in België gesproken talen is vrij; het kan niet worden geregeld dan door de wet en alleen voor handelingen van het openbaar gezag en voor gerechtszaken.
• De decreten van de Vlaamse en Franse Gemeenschap hebben kracht van wet, respectievelijk in hun eigen taalgebied, uitgezonderd wat betreft de gemeenten of groepen van gemeenten palend aan een ander taalgebied en waar de wet het gebruik van een andere taal dan die van het gebied waarin zij gelegen zijn, voorschrijft of toelaat.
• Faciliteitengemeenten


  Een uitzondering op het exclusieve officiële taalgebruik
• Regeling van taalgebruik door Parlementen

  1. De Parlementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap regelen, bij uitsluiting van de federale wetgever, elk voor zich, bij decreet, het gebruik van de talen

  2. Deze decreten hebben kracht van wet, respectievelijk in het Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, uitgezonderd wat betreft de gemeenten of groepen van gemeenten palend aan een ander taalgebied en waar de wet het gebruik van een andere taal dan die van het gebied waarin zij gelegen zijn, voorschrijft of toelaat
• Gemeenschap

  Een deelentiteit die regelgeving uitvaardigt binnen haar afgelijnde bevoegdheden die van toepassing is op haar instellingen in een welbepaald taalgebied
• De Lijn wordt erkend, gecontroleerd en gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap
• Het Vlaamse Gewest kan niet beslissen om een nieuwe specifieke rechtbank voor digitaal recht op te richten
• Gemeenschappen en gewesten kunnen binnen grenzen bevoegdheden uitoefenen waarvoor een andere overheid bevoegd is
• De federale overheid kan bestaande of toekomstige gewest- of gemeenschapsbelastingen verbieden
• De Raad voor Vergunningsbetwistingen is een onafhankelijk bestuurscollege opgericht door het Vlaams Gewest i.p.v. de federale overheid
• Hoe conflicten vermijden en oplossen?

  • Belangenconflicten
  • Bevoegdheidsconflicten
• Belangenconflicten worden politiek opgelost, bevoegdheidsconflicten juridisch
• Justitie is nog erg unitair georganiseerd in België, in tegenstelling tot veel andere federale staten
• kenmerken van een rechtsstaat

  • scheiding der machten
  • beperking der staatsmachten door het recht
  • rule of law
  • gelijkheids-/ proportionaliteitsbeginsel
  • rechtsbescherming
• gelijkheids-/ proportionaliteitsbeginsel 


  bij het uitoefenen van bevoegdheden door de overheid moeten de fundamentele rechten van de burgers gerespecteerd worden
• definitie rechtsstaat (nauw)

  • scheiding der machten
  • respect grondrechten
  • legaliteitsbeginsel
• legaliteitsbeginsel


  wetten/besluiten volgende de procedure/wet aangenomen/uitgevoerd
• Definitie rechtsstaat (ruim)


  • scheiding der machten
  • respect grondrechten
  • legaliteitsbeginsel
  • democratie
  • vrije verkiezingen
  • Meerpartijenstelsel
• politieke entiteit 


  georganiseerde groep met politieke autoriteit over een bepaald gebied of bevolking
• gemeenschap


  deelentiteit die regelgeving uitvaardigt binnen haar afgelijnde bevoegdheden die van toepassing is op haar instellingen in een welbepaald taalgebied
• decreten Vlaamse gemeenschap zijn van toepassing in

  Nederlandse taalgebied
• decreten van de franse gemeenschap zijn van toepassing in

  franse taalgebied
• decreten van de Duitse gemeenschap zijn van toepassing in

  Duits taalgebied
• wetgevende macht federale overheid

  • Wat: neemt wetten aan
  • Wie:koning+ federale parlement
  • Organisatie: federaal parlement
  • kamer van volksvertegenwoordigers
  • senaat
• uitvoerende macht federale overheid

  • Wat: voert wetten uit
  • koninklijk besluiten
  • ministeriële besluiten
  • Wie:koning+ federale regering
  • Organisatie: 15 ministers+ staatssecretarissen
• Rechterlijke macht federale overheid

  • Wat: past wetten toe
  • Wie: hoven en rechtbanken
  • organisatie: per gerechtelijk arrondissement
• Wetgevende macht deelentiteiten

  • wat: neemt decreten/ ordonnanties aan
  • wie:
  • vlaams parlement
  • waals parlement
  • Brussels parlement
  • parlement van de franse gemeenschap
  • parlement van de duitse gemeenschap
• uitvoerende macht deelentiteiten

  • wat: voert decreten/ ordonnanties uit
  • regeringsbesluiten
  • ministeriële besluiten
  • wie:
  • vlaamse regering
  • waalse regering
  • brusselse regering
  • regering van de franse gemeenschap
  • regering van de duitse gemeenschap
• wetgevende macht van de provincies en gemeenten

  • wat: provinciale en gemeentelijke verordeningen
  • wie
  • provincie raden
  • gemeente raden
• uitvoerende macht van de provincies en gemeenten

  • wat: voert provinciale en gemeentelijke verordeningen uit middels provinciale en gemeentelijke besluiten
  • wie:
  • provincie deputatie ( vlaanderen)
  • provinciecollege (wallonië)
• uitoefenen bevoegdheden

  • Toegekende bevoegdheden
  • residuele bevoegdheden
  • concurrerende bevoegdheden
  • parallelle bevoegdheden
  • impliciete bevoegdheden
• impliciete bevoegdheden


  gemeenschappen en gewesten kunnen bevoegdheden uitoefenen waarvoor een andere overheid bevoegd is
• concurrerende bevoegdheden

  • integraal: deelstaat verliest bevoegdheid wanneer federaal optreedt
  • beperkt: federaal legt kader vast en deelstaat vult aan of past toe
• parallelle bevoegdheden


  zowel federaal al deelstaten zijn bevoegd
• Preventief belangenconflicten

  • overleg comité
  • Interministeriële conferenties
• preventief bevoegdheidsconflicten


  beredeneren advies van afdeling wetgeving van de RvST op ontwerp/voorstel wet/decreet/ordonnatie
• curatief belangenconflict

  senaat geeft advies bij een conflict wanneer een parlement vindt dat zijn belangen ernstig geschaad worden door een wetsvoorstel/ ontwerp