Aardrijkskunde

• Zonnestelsel


  Het stelsel van de zon en de planeten die om de zon draaien
• De aarde maakt deel uit van het zonnestelsel en is een van de acht planeten die rond de zon draaien
• Zon


  • Diameter van ongeveer 1.392.000 km (109 keer groter dan de aarde)
  • Afstand van 150 miljoen km tussen de zon en de aarde
  • Zorgt voor licht en warmte, zonder dit is er op aarde geen leven mogelijk
• Het zonnestelsel maakt deel uit van het Melkwegstelsel
• Het Melkwegstelsel bestaat uit miljarden sterren, waarvan de zon er één is
• In het heelal zijn er ontelbare van dit soort sterrenstelsels
• Het dichtstbijzijnde sterrenstelsel is het Andromedastelsel dat op zo'n 2,5 miljoen lichtjaren van de Melkweg staat
• Planeten in het zonnestelsel

  • Mercurius
  • Venus
  • Aarde
  • Mars
  • Jupiter
  • Saturnus
  • Uranus
  • Neptunus
• Binnenplaneten


  Mercurius en Venus, hun baan rond de zon ligt binnen de baan van de aarde
• Buitenplaneten


  Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus
• Aarde, Mercurius en Venus

  Bestaan uit steen
• Om een idee te krijgen van de enorme afstanden in het zonnestelsel kan een schaalmodel gebruikt worden
• Het zonnestelsel doorkruisen duurt tientallen jaren
• De ruimtesonde New Horizons vliegt richting de rand van ons zonnestelsel, die de sonde rond 2047 zal bereiken
• Geologische tijdschaal


  Onderverdeeld in tijdperken, perioden en tijdvakken, gekoppeld aan gesteentelagen die in deze perioden zijn ontstaan
• Relatieve geologische tijdschaal


  Gebaseerd op de volgorde van karakteristieke gesteentelagen en fossielen
• Absolute geologische tijdschaal


  Gebaseerd op radioactief verval van gesteenten, waardoor jaartallen gekoppeld konden worden aan de relatieve tijdschaal
• De ouderdom van de aarde wordt geschat op 4,6 miljard jaar
• Het is nooit gelukt een diep boorgat te maken en zo een kijkje te nemen in de opbouw van de aarde
• De diepste (goud)mijn in Zuid-Afrika reikt tot ongeveer 4 km diepte, wat slechts een speldenprik is vergeleken met de bijna 6.400 km tussen het aardoppervlak en het middelpunt van de aarde
• Het diepste gat ooit door de mens gemaakt, een boorgat van 12 km op het Russische schiereiland Kola, overbrugt slechts 0,2% van de afstand tot het middelpunt van de aarde
• Aardbevingsgolven


  • Snelheid hangt af van de dichtheid en of het materiaal vloeibaar of vast is
• Andere aanwijzingen over de opbouw van de aarde komen uit het bestuderen van de samenstelling van magma en lava bij vulkanen en gesteente gevonden in hooggebergten
• Zones in de opbouw van de aarde

  • Kern
  • Mantel
  • Aardkorst
• Zones in de aarde op basis van viscositeit

  • Binnenkern
  • Buitenkern
  • Ondermantel
  • Asthenosfeer
  • Lithosfeer
• Binnenkern


  Bestaat uit een mengsel van nikkel en ijzer, temperatuur van ongeveer 4.700 °C, door hoge druk toch vast
• Buitenkern


  Lager in druk, daardoor vloeibaar
• Mantel


  Hoofdzakelijk bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof, silicium, magnesium en ijzer
• Ondermantel


  Plastisch (taai-stroperig), te vergelijken met zwart teer
• Asthenosfeer


  Bovenste deel van de mantel, plastisch maar iets vloeibaarder dan de ondermantel
• Lithosfeer


  Aardkorst en afgekoelde buitenste deel van de mantel, vast en breekbaar, drijft op de asthenosfeer
• Aardkorst


  Gesteente dat bestaat uit aan elkaar gebonden zuurstof en silicium met daarbij bijvoorbeeld aluminium, ijzer en/of magnesium
• De dikte van de aardkorst onder de oceanen varieert tussen de 7 en 10 km (gemiddeld 8 km), onder de continenten is de aardkorst meestal zo'n 35 tot 40 km dik, onder grote gebergten kan dat oplopen tot wel 70 km
• Continentale korst


  Bestaat voor een groot deel uit graniet, heeft een soortelijke massa van 2,8
• Oceanische korst


  Bestaat voor een groot deel uit basalt, heeft meer ijzer en magnesium dan graniet, heeft een soortelijke massa van 3,0 en is daardoor zwaarder dan graniet
• Doordat een continent lichter is, zal een stuk lithosfeer met continentale korst hoger op de asthenosfeer liggen dan een even dik stuk lithosfeer met oceanische korst