7

• Vorming


  Het hoofdconcept vorming verwijst naar het proces van verwerving van een bepaalde identiteit
• Verandering


  Het hoofdconcept verandering verwijst naar richting en tempo van ontwikkelingen in de samenleving en de (on)mogelijkheden deze te beïnvloeden
• Institutionalisering


  Het proces waarbij een complex van waarden en min of meer geformaliseerde regels vastgelegd worden in standaard gedragspatronen, die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren
• Bevelshuishouding


  Ongelijke verdeling macht, grote machtafstand ouders en kinderen. Vader beslist
• Voor- en nadelen van institutionalisering


  • Nadeel: regels en procedures komen boven mensen te staan, mensen moeten zich volledig aanpassen
  • Voordeel: gedrag wordt voorspelbaar, sneller beslissen, mensen denken na over nut van regels
• Democratisering


  Het proces van verandering van de machts- en gezagsverhoudingen door een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen met minder macht
• Voorbeelden van democratisering in de politiek

  • Actief en passief kiesrecht
  • Verlaging leeftijd stemrecht naar 18 jaar
  • Burgers kregen meer grondrechten
• Drie soorten grondrechten door democratisering

  • Klassieke: vrijheidsrechten
  • Politieke: kiesrecht en eigen partij oprichten
  • Sociale: overheid zorgt voor onderwijs, werk etc.
• Vanaf jaren '60 ook enorme ontzuiling: mensen verlieten massaal de kerk en de organisaties daarvan
• Individualisering


  Het proces waarbij individuen in toenemende mate hun zelfstandigheid op verschillende gebieden kunnen vergroten
• Een belangrijke oorzaak van de individualisering was de ontzuiling. Mensen verlieten de kerk en luisterden niet meer naar gezag van dominee of pastoor
• Groei van de welvaart zorgde ervoor dat mensen onafhankelijker werden van de kerk: geen hulp meer nodig. Vrouwen emancipeerden door stijging van hun opleidingsniveau en werden daardoor ook zelfstandiger
• Die andere waarden en gedrag kwam terug in wetten: echtscheiding werd makkelijker, discriminatie homoseksualiteit wettelijk verboden, samenlevingscontract voor ongehuwd samenwonen
• Groei van de welvaart zorgde ervoor dat mensen onafhankelijker werden van de kerk: geen hulp meer nodig
• Vrouwen emancipeerden door stijging van hun opleidingsniveau en werden daardoor ook zelfstandiger
• Institutionalisering van individualisering


  1. Echtscheiding werd makkelijker in echtscheidingswet

  2. Discriminatie homoseksualiteit wettelijk verboden

  3. Een samenlevingscontract voor ongehuwd samenwonen
• Individualisering vanaf de jaren '80 tot aan 21e eeuw

  • Groei van het aantal eenpersoonshuishoudens
  • Studiefinanciëring: zelf wonen studenten mogelijk
  • Arme kinderen meer studiekansen (democratisering)
  • Meerkeuzemaatschappij: veel keuze in opleidingen en vrijetijdsbesteding (mn. door verzorgingsstaat)
• Soorten gezinnen


  • Kostwinnersgezin
  • Moderne gezin
• Dat is ook een bedreiging voor verzorgingsstaat: willen mensen nog (via belastingen) betalen voor anderen met problemen
• Probleem is ook dat verzorgingsstaat te duur werd en men vond dat de overheid zich te veel bemoeide met economie (= liberaal)
• Rationalisering


  Het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling deze voorspelbaar en beheersbaar te maken en het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken
• Rationalisering van de samenleving

  • Economie: specialisatie van arbeid en kapitalisme
  • Wetenschap: experimenteren en observeren
  • Kunst: gebruik van perspectief en notenschrift
  • Politiek: wetten voor burgers en machthebbers
• De overheid geeft ook steeds meer taken terug aan de samenleving: burgers moeten meer zelf doen (= participatiesamenleving), bijvoorbeeld hun ouders verzorgen
• Rationalisering positief of negatief?

  • Filosofische nadelen: Verdwijnen geheimzinnigheid en creativiteit
  • Werk als zinvol en sociaal bestaan verdwijnt
  • Gebrek aan succes wordt gezien als eigen schuld
• Rationalisering positief of negatief?

  • Concrete nadelen: Voedsel: bestrijdingsmiddelen en overproductie
  • Arbeid: controle, grote salarisverschillen en saai werk
  • Consumenten: grote invloed reclame en toename macht bedrijven