ethiek

• Ethiek heeft verschillende takken:

  • niet-normatieve takken
  • normatieve takken
• niet-normatieve takken bestaan uit:

  • moraalwetenschap (descriptieve ethiek)
  • moraal beschreven door menswetenschappen (sociologie, psychologie)
  • meta-ethiek
  • waarom en hoe zijn mensen moreel
  • Bijv. wat is informed consent en mensenrechten
• normatieve takken zijn:

  • normatieve ethiek
  • wat is goed en wat is slecht gedrag
  • toegepaste ethiek
  • bevraagt goed en slecht gedrag in bepaalde situaties
• utilitarisme is een morele theorie die acties evalueert van hun mogelijke gevolgen (grootste goed voor grootste aantal mensen). hieruit komt het hedonisme (streven naar plezier en genot is het ultime levensdoel)
• onder utilitarisme vallen:

  • handelingutilitarisme (elke situatie apart bekeken bijv. liegen tegen partner als je weet dat het anders kwetsend is)
  • regelutilitarisme (regels breken is niet oke want -> vertrouwensbreuk) (er zijn dus regels zoals niet stelen enz.)
• utilitarisme

  • plus
  • ethisch progressief
  • gebaseerd op gezond verstand
  • min
  • minderheden opofferen voor het grotere goed
  • gebaseerd op mogelijke uitkomsten maar we kunnen de toekomst niet voorspellen
• Deontologie is een morele theorie die stelt dat we regels moeten volgen omdat het onze plicht is. (sommige daden zijn slecht ongeacht de gevolgen)
• Deontologie

  • plus
  • goede intenties
  • respect en autonomie
  • min
  • wat met conflicterende plichten?
  • wat met daden met slechte gevolgen?
• rechtvaardigheid theorie is een theorie die gaat over een rechtvaardige maatschappij. Deze stelt dat we allemaal gelijke kansen en gelijke toegang tot belangrijke bronnen moeten hebben. Wel is het oke om verschillen tussen personen te hebben. (chirurg mag meer verdienen).
• Rechtvaardigheid theorie

  • plus
  • aandacht voor kwetsbaren
  • min
  • te veel nadruk op geld en materiele dingen
  • onderwijs, vriendschappen, gezin?
• deugden ethiek is een theorie die verschillende standpunten voor wat moreel goed is. deugdzaam zijn is aanvoelen wat goed is in bepaalde situaties. (het juiste midden vinden)
• deugden ethiek

  • plus
  • brede moraal
  • min
  • hang af van juiste opvoeding/educatie
  • afhankelijk van cultuur
• zorgethiek is een vorm van moraliteit die zich bezig houd met interpersoonlijke relaties. individuele ervaringen zijn belangrijk binnen deze theorie.
• Jeremy Bentham is de persoon die het hedonisme heeft bedacht. hij ging er van uit dat genot (of pijn) bepaald kon worden in termen of factoren zoals de intensiteit, duur, mate, enz.
• John Stuart Mill beschreef het utiliteitsprincipe of nuttigheidsprincipe als volgt: acties zijn juist wanneer ze genot promoten en slecht wanneer ze het tegenovergestelde van genot promoten.
• Deontologie is begonnen bij Immanuel Kant.
• Kant stelde de volgende theorie binnen deontologie:

  • Hypothetisch imperatief (als je x wilt moet je y doen)
  • Categorisch imperatief (je moet y doen/je mag y niet doen).
• Tom Regan gebruikt deontologie op dierenrechten
• rechtvaardigheid theorie is beschreven door John Rawls.
• deugdzaam zijn brengt geluk en zal behaald worden door phronesis (praktische wijsheid)
• principe benadering is een benadering die helpt beslissen over wat goed en fout is in verschillende individuele casussen.

  • non-maleficence
  • Beneficence
  • autonomie
  • rechtvaardigheid
• Top down (deductieve) benadering houd in dat we de ethische theorieën en principes toe passen op een ethisch probleem.
• bottom up (inductieve) benadering houdt in dat je de gevonden normen en waarden in een onderozek gebruikt om tot besluitvorming te komen. ethische besluitvorming bestaat niet alleen uit vragen aan mensen wat zijn van een probleem vinden. er is meer voor nodig.
• Het reflectieve evenwicht betekend dat we heen en weer gaan tussen theorieën en ons besluit steeds aanpassen aan nieuwe informatie.