LES 5 rationaliteit

• Common-sense idee


  • Menselijk gedrag wordt gestuurd door overtuigingen en verlangens
  • gebruikt in verklaringen van gedrag = redenen voor het handelen
• Drie modellen van economische rationaliteit

  • Ordinal-Choice Theory
  • Cardinal-Choice Theory
  • Game Theory
• Ordinal-Choice Theory


  Individuele keuzes onder zekerheid, gebaseerd op voorkeuren
• Cardinal-Choice Theory


  Individuele keuzes onder onzekerheid, gebaseerd op verwachte nut
• Game Theory


  Strategische keuzes in groep
• Ordinal-choice theory

  • verlangens: absoluut
  • voorkeuren: comparatief

  in economische theorieën

  • voorkeuren = keuzes --> revealed preferences
  • standaardbenadering

  keuze gerichts nutsmaximalisatie

  ranking van uitkomsten
• Drie problemen met Ordinal-Choice Theory

  • Meer preferenties dan effectieve keuzes
  • Mogelijkheid van tegen-preferentiële keuzes
  • Nood aan meer dan alleen preferenties
• Preferenties: mentale ranking van keuzemogelijkheden
• Context speelt een rol bij keuzeproblemen: sociale normen, aanbod, toestand, ...
• OCT axioma 1 -> Transitiviteit: als x1 ≥ x2 en x2 ≥ x3, dan x1 ≥ x3
• OCT axioma 2: Compleetheid: voor alle x1, x2 geldt dat of x1 ≥ x2 of x2 ≥ x1 of beide (= indifferent)
• Normatieve problemen met transitiviteit en compleetheid

  • transiviteit

  money pump werkt alleen als mensen naar voorkeuren handelen

  money pump argument werkt soms ook bij transitieve voorkeuren

  • compleetheid

  geen voorkeur hebben is niet hetzelfde als onverschillig
• Descriptieve problemen met transitiviteit en compleetheid

  • transiviteit

  preferenties zijn niet altijd transitief

  • compleetheid

  preferenties worden soms probabilistisch gekozen
• Cardinal-Choice Theory


  Keuzes onder onzekerheid

  • als risico

  uitkomt is onzeker en kans per mogelijkheid is wel gekend

  • als onbekende

  uitkomst is onzeker en kans per mogelijkheid is niet gekend
• Risico-houdingen


  • Risico-neutraal
  • Risico-avers
  • Risico-minnend
• Expected Utility (EU) = afleiden van voorkeuren uit vooruitzichten
• Onafhankelijkheidsaxioma in Cardinal-Choice Theory: een component van een vooruitzicht kan vervangen worden door een ander vooruitzicht waar de actor onverschillig voor is
• Game Theory


  De studie van de wijze waarop op elkaar inwerkende keuzes resultaten opleveren met betrekking tot de voorkeuren van of het nut voor die actoren, waarbij de uiteindelijk resultaten door geen van de actoren bedoeld hoeven te zijn
• Nash-equilibrium = reeks strategieën waarbij geen enkele speler diens winst kan verbeteren, gegeven de strategieën van alle andere spelers
• Normatieve problemen met Nash-equilibrium: rationaliteit, onduidelijkheid bij meerdere equilibria, paradox van rationaliteit bij meerdere spelen
• Descriptieve problemen met Game Theory: uitgangspunt van eigenbelang
• onderscheidingen menselijk gedrag

  • gedrag vs handeling

  handelen veronderstelt gedrag, niet omgekeerd

  handeling als intentioneel gedrag

  • beslissing vs keuze

  keuze veronderstelt beslissing

  keuze als handeling in omgezette beslissing