Geschiedenis H5 par 1-2

• Kogge


  Houten transportschip uit de middeleeuwen, ongeveer 20 meter lang en 7,5 meter breed
• In 1983 vonden archeologen in Nederland het wrak van een middeleeuws schip, dat in 1336 was vergaan
• Koggen konden niet alleen op rivieren varen, maar ook op zee
• Rond het jaar 1000 begon de samenleving in Noordwest-Europa te veranderen: handel en nijverheid bloeiden op en er kwamen weer steden
• Tegelijk was er ook sprake van continuïteit, want de meeste mensen woonden en werkten nog altijd op het platteland
• Oorzaken van veranderingen


  • Mensen ontdekten hoe ze de landbouwopbrengsten konden vergroten
  • Kloosters en domeinheren lieten woeste gronden ontginnen
• Door deze ontwikkelingen stegen de landbouwopbrengsten en kwam er meer voedsel beschikbaar, waardoor de bevolking groeide
• Boeren trokken naar de steden omdat ze daar als handelaar of ambachtsman konden werken, maar ook omdat ze daar vrij waren
• Tussen 900 en 1300 ontstonden er ongeveer duizend steden in Europa
• Geldeconomie


  Economie waarin mensen elkaar met geld betalen
• Domeinheren eisten vanaf de 13e eeuw steeds vaker pacht en belasting in geld
• Een probleem van de middeleeuwse geldeconomie was dat koninkrijken en steden bijna allemaal hun eigen munt hadden
• Dankzij het gebruik van geld namen handel en nijverheid flink toe
• Hanze


  Handelsverbond van steden langs de Noordzee en de Oostzee
• De Hanze had grote voordelen, zoals bescherming tegen piraten en lagere toltarieven
• Naast de Hanze waren er ook andere handelsnetwerken in Europa, die gebruik maakten van zeeën, rivieren en landwegen
• Burgerij


  Inwoners van een middeleeuwse stad, verdeeld over verschillende sociale lagen
• Gilden


  • Verenigingen van mensen met hetzelfde beroep
  • Probeerden concurrentie te voorkomen door regels op te stellen over werktijden, opleiding, prijs en kwaliteit
  • Ondersteunden gildeleden bij overlijden of ziekte
• Stadsrechten


  Rechten die adellijke heren aan steden gaven, meestal in ruil voor geld
• Rechtspraak en bestuur


  • Stedelijke rechtbank met schout en schepenen
  • Schout en schepenen hadden ook taken op het gebied van veiligheid, verdediging en het bepalen van regels voor burgers
• Het bestuur van de middeleeuwse stad was niet democratisch, maar in handen van dezelfde families van rijke handelaren en ambachtslieden