LES 7 waardeleer

• Waardeleer


  Subdiscipline binnen de ethiek die nadenkt over het goede leven
• Waardeleer


  Nadenken over het goede leven: Wat zou mijn leven beter maken? (relatieve vraag) / Wat is een goed leven? (absolute vraag)
• Instrumenteel goed


  Middel om iets anders te bereiken
• Intrinsiek goed


  Goed op zichzelf, niet als middel
• Hedonisme


  Oude theorie die stelt dat een goed leven bestaat uit het ervaren van plezier (+ vrij zijn van pijn)
• Twee soorten genot

  • Zinnelijk genot (sensatie)
  • Mentaal genot (vreugde)
• Voordelen van Hedonisme


  • Verschillende opvattingen goede leven

  veel verschillende levens lijken waardevol

  • Persoonlijke autoriteit

  We hebben er zelf een zeg in (uitzondering: tenzij we genot niet zouden nastreven als enige goed)

  • Ellende belemmert, plezier verbetert

  pijn heeft een negatief effect, genot een positief effect

  • Eenvoudige verklaring

  plezier is evident als intrinsiek goed

  • Regels en uitzonderingen

  vermijden van zorgen, manipulatie, ziekte... nastreven van vrienden, familie, liefde...

  hedonisme doet zowel recht aan de standaarden als de uitzonderingen (masochist)
• Desire Theory


  Opvatting dat een goed leven bestaat uit de vervulling van verlangens
• Desire Theory

  • Moderne theorie

  aanhangers: veel economen en sommige filosofen

  • veel verschillende varianten

  action-based, good-based, pleasure-based, learning-based...

  • subjectivisme vs objectivisme

  desire theory: welzijn = subjectief

  impliceert niet dat moraal dat ook is
• Twee soorten Desire Theory

  • Gedragskenmerk (Preferenties)
  • Dispositie (Aangetrokken tot)
• Voordelen van Desire Theory

  • Verschillende opvattingen goede leven
  • Persoonlijke autoriteit
  • Vermijden van objectieve waarden

  --> desire theory hoeft geen objectieve waarden te verdedigen (plezier, respect, gezondheid...)

  • Verklaring van onze motivatie

  --> intuïtie: als iets goed is, dan zal het mij motiveren via (de vervulling van) verlangens
• Nadelen van Desire Theory (A)

  Verlangen is niet noodzakelijk

  • verrassing: onverwacht feest, compliment, meevaller...
  • onderricht: een kind leren lezen, tellen, veters knopen...
• Nadelen van Desire Theory (B1)

  Valse overtuigingen

  
  

  Sommige overtuigingen leiden tot verkeerde verlangens

  --> antwoord: alleen welingelichte verlangens
• Nadelen van Desire Theory (B2)

  Belangeloze verlangens

  
  

  Sommige verlangens maken mijn leven niet beter (bv willen dat een diersoort overleeft

  --> antwoord: alleen zelfbetrokken verlangens
• Nadelen van Desire Theory (B3)

  Teleurstelling

  
  

  Verlangens leiden niet altijd tot voldoening

  --> antwoord: je moet het ook leuk vinden
• Nadelen desire theory (B4)

  Onwetendheid over afloop

  
  

  Je kan succesvol in iets zijn/worden zonder het te weten

  --> antwoord: je moet het weten
• Nadelen Desire Theory (B5)

  Verarmde verlangens

  
  

  Door omstandigheden verlangen mensen soms minder (bv beperkte cognitieve vermogens)

  --> antwoord: hoe lager de verwachtingen, hoe makkelijker verlangens vervuld zullen worden
• Nadelen van Desire Theory (B6)

  Paradox van zelfbeschadiging

  
  

  Mensen brengen zichzelf soms schade toe

  Paradox: het verlangen om zichzelf schade toe te brengen als deel van het goede leven?

  --> zo ja, onmogelijk om zichzelf werkelijk schade toe te brengen indien gewild
• Nadelen van Desire Theory (B7)

  Feilbaarheid van verlangens

  
  

  Sommige verlangens, zelfs welingelichte, zijn vreemd of verkeerd

  Hoe kan grassprieten willen tellen, met naaktheid willen choqueren of ziekelijk willen stelen voordelig zijn?

  --> nood om dergelijke verlangen te wijzigen?
• Nadelen van Hedonisme (1)

  Paradox van Hedonisme

  Als je probeert meer plezier te ervaren, lukt het vaak niet

  --> antwoord: richt jezelf indirect op plezier
• Nadelen van Hedonisme (2)


  Kwaadaardig plezier

  iemand kan plezier ervaren bij verschrikkelijke dingen

  --> antwoord: plezier is waardevol, niet moreel goed
• Nadelen van Hedonisme (3)

  twee werelden argument

  beeld je 2 werelden in waarin een identieke hoeveelheid plezier wordt beleefd door

  1. allemaal goede mensen
  2. allemaal slechte mensen

  Zijn deze werelden even goed?

  --> antwoord: wat goed is aan een leven, niet de wereld
• Nadelen van Hedonisme (4)

  Verschillende levenstrajecten

  beeld je 2 levens in met een identieke hoeveelheid plezier die wordt beleefd

  1. van zeer pijnlijk naar zeer plezierig
  2. van zeer plezierig naar zeer pijnlijk

  Zijn deze levens even goed?

  --> antwoord: vergelijk het hele leven, niet slechts een deel
• Nadelen van Hedonisme (5)

  Het belang van Autonomie

  stelling: Als hedonisme klopt, dan draagt autonomie enkel bij tot een goed leven wanneer het ons plezier oplevert

  tegenwerpingen:

  • mentale adaptatie (bv tevreden slaaf)
  • dystopieën

  --> plezierig leven is niet hetzelfde als goed leven
• Nadelen van Hedonisme (6)

  Pijn als teken van kwaad

  Stelling: Als hedonisme klopt, dan kan je enkel kwaad worden aangedaan wanneer iets je pijn doet of je leven ellendig maakt

  tegenwerpingen

  • verlieservaringen
  • mislukkingen

  --> pijn als voldoende voorwaarde voor een slecht(er) leven, maar geen noodzakelijke voorwaarde
• Nadelen van hedonisme (7)

  Vals genot

  stelling: als hedonisme klopt, dan loopt ons leven goed zodra we plezier ervaren

  
  

  tegenwerpingen:

  • relaties (bv partner die bedrogen wordt)
  • gezondheid (bv roker die gevolgen niet kent)

  
  

  --> plezier als noodzakelijke voorwaarde voor een goed leven, geen voldoende voorwaarde