LES 8 consequentialisme

• Consequentialisme


  Denken aan Gevolgen
• Trolley Problem


  Een trein rijdt op spoor A richting vijf mensen, maar je kan deze via een hendel op spoor B laten rijden, waarop slechts één persoon staat. Wat is juist om te doen?
• Denken aan Gevolgen

  Wat mensen (zouden) doen (Psychologie) vs. Wat mensen moeten doen (Ethiek)
• Consequentialisme


  Kijken naar consequenties of gevolgen, rekening houden met resultaten, de handeling die de grootste balans van voordeel ten opzichte van nadeel teweegbrengt = optimale keuze
• Consequentialistische redenering


  1. Identificeer wat intrinsiek goed en slecht is

  2. Bepaal alle mogelijke opties

  3. Voor elke optie, bepaal de waarde van de resultaten

  4. Voer die handeling uit die de grootste netto balans van voordeel ten opzichte van nadeel teweegbrengt
• Utilitarisme


  = Meest prominente versie van consequentialisme

  één ultieme morele standaard:

  • Principe van nuttigheid (Principle of Utility)
  • Principe van grootste geluk (Greatest Happiness Principle)

  Een handeling is moreel vereist alleen wanneer zij meer bijdraagt tot het algemeen belang dan enige andere handeling die je in de gegeven omstandigheden had kunnen doen
• Vertegenwoordigers van Utilitarisme

  • Jeremy Bentham
  • John Stuart Mill
  • Peter Singer
• John Stuart Mill - Utilitarianism (1863): 'Wie nut, of het beginsel van het grootste geluk, als grondslag voor de moraal aanneemt, gaat ervan uit dat handelingen goed zijn al naar gelang zij geluk bevorderen en slecht als zij het omgekeerde van geluk teweegbrengen.'
• 2 misvattingen utilitarisme

  • grootste aantal mensen bevoordelen? bv veel rijke mensen vs enkele arme mensen
  • grootste hoeveelheid geluk creëren? bv veel gelukkige vs enkele erg miserabele mensen

  oogpunt van utilitarisme: verricht die handeling die de grootste netto balans van geluk boven ongeluk creëert
• Resultaten, handelingen en intenties

  onenigheid over werkelijke vs. verwachte resultaten

  • werkelijk: handeling kan verkeerd uitdraaien
  • verwacht: verwachtingen kunnen verkeerd uitdraaien + kan ook goed uitdraaien, in tegenstelling tot verwachtingen

  verschil tussen handelingen en intenties

  • handelingen: meeste utilitarisme = beoordeeld op werkelijke resultaten -> moreel goed of slecht
  • intenties: beoordeeld op wat redelijkerwijs kan worden verwacht dat goede resultaten oplevert -> morele lof of blaam
• Voordelen van Utilitarisme

  • Onpartijdigheid

  ieders belang telt even zwaar

  • Rechtvaardiging conventionele moraal

  slavernij, moord, marteling zijn verkeerd omdat ze mensen ongelukkig maken

  • Conflictoplossing

  utilitarisme geeft ons advies via één ultieme regel om moeilijke morele beslissingen te nemen

  • Morele flexibiliteit

  utilitarisme verklaart waarom morele verboden soms toch overtreden mogen worden

  • Duidelijke kijk op morele gemeenschap

  utilitaristen: de morele gemeenschap zijn alle wezens die in staat zijn te lijden
• Argument van 'marginale' gevallen

  1. Als het immoreel is om 'marginale' mensen te doden en op te eten en om pijnlijke experimenten op uit te voeren, dan is het immoreel om dieren op deze manier te behandelen
  2. het is bijna altijd immoreel om marginale mensen te doden en op te eten, en om pijnlijke experimenten op hen uit te voeren
  3. dus: het is bijna altijd immoreel om dierste doden, op te eten, en om pijnlijke experimenten op hen uit te voeren
• Slippery slope-argumenten


  Iets bekritiseren omdat het tot overduidelijk ongewenste resultaten zal/zou kunnen leiden
• Vormen slippery slope-argumenten goede redeneringen?

  • Geldig, maar soms ongefundeerd
  • Afhankelijk van het consequentialisme, dat zijn critici heeft
• Meten van welzijn (nadeel 1 utilitarisme)


  Moeilijk, zelfs als slechts één ding bijdraagt tot welzijn

  beleven van plezier -> kwantitatief vs kwalitatief

  vervullen van verlangens -> belangrijke vs onbelangrijke

  
  

  vooral moeilijk als veel dingen tot welzijn bijdragen

  Plezier vs. autonomie
• Argument van de maatstaf

  
  

  1. het utilitarisme is slechts waar indien er een precieze maatstaf bestaat die de waarde van de resultaten van een handeling kan bepalen
  2. zo een maatstaf bestaat niet
  3. dus: het utilitarisme is onwaar

  antwoord: er bestaat wel een maatstaf + sommige uitkomsten zijn duidelijk beter dan andere, ook zonder maatstaf
• Onpartijdigheid (nadeel 3 utilitarisme)


  Het utilitarisme vereist dat ieders belang gelijk wordt meegewogen

  • voordeel: er is geen enkel wezen dat moreel belangrijker is dan een ander
  • nadeel: men mag de belangen van dierbaren niet zwaarder laten wegen dan de belangen van volslagen vreemden
• Niets intrinsiek verkeerd (nadeel 4 utilitarisme)


  Volgens het utilitarisme hangt de moraliteit van een handeling volledig af van de gevolgen

  • voordeel: geen enkele handeling is intrinsiek verkeerd -> morele flexibiliteit
  • nadeel: onder bepaalde omstandigheden kan elke handeling juist zijn, zelfs martelen of doden van onschuldige mensen
• Probleem van onrechtvaardigheid (nadeel 5 utilitarisme)


  Rechtvaardig handelen = morele rechten eerbiedigen

  onrechtvaardig handelen = morele rechten schenden

  
  

  soms kan welzijn worden gemaximaliseerd door het plegen van (ernstig) onrecht
• Argument van onrechtvaardigheid

  1. een correct morele theorie zal ons nooit verplichten tot het begaan van ernstige onrechtvaardigheden
  2. het utilitarisme vereist soms dat we ernstige onrechtvaardigheden begaan
  3. dus: het utilitarisme is geen correcte morele theorie

  Mogelijke antwoorden:

  • Aanvaarding Argument + aanpassing theorie: rechtvaardigheid is ook intrinsiek waardevol
  • Objectie tegen Stap 2: 'onrechtvaardigheid' is nooit optimaal
  • Objectie tegen Stap 1: 'rechtvaardigheid' moet soms worden opgeofferd
  • Alternatieve theorie: regel-consequentialisme
• Zeer veeleisend (argument 2 utilitarisme)

  • overleg

  ingewikkelde berekeningen die moeilijk uit te voeren zijn

  • motivatie

  de eis om altijd welwillend en onbaatzuchtig te zijn

  • actie

  verbod op alledaagse acties wanneer alternatief beter zou zijn

  
  

  --> antwoord: wij bieden een norm van juistheid, geen beslissingsprocedure + dat een morele theorie omslachtig lijkt, is geen bezwaar ertegen