Aansprakelijkheidsrecht

• Buitencontractuele aansprakelijkheid


  Er bestaat geen contract tussen beide partijen (=schadeverwekker & benadeelde)

  
• Voorwaarden aansprakelijkheid


  • Fout of feit dat tot aansprakelijkheid leidt
  • Schade
  • Causaal verband (=oorzakelijk verband)
• Aansprakelijkheid eigen gedrag


  Iedereen is aansprakelijk voor schade door een eigen fout (=schending van de wet of algemene zorgvuldigheidsnorm)
• Gedragsnorm


  • Het overtreden van een bepaalde norm geeft aansprakelijkheid
  • Het volgen van een wet/vergunning biedt geen garantie voor geen aansprakelijkheid
• Zorgvuldigheidsnorm


  • Wordt toegepast als er geen algemeen geldende regels zijn
  • Vraag wordt gesteld of redelijk & zorgvuldig persoon dezelfde actie zou doen in dezelfde omstandigheden
  • Iedereen moet zijn best doen om schade te voorkomen
  • Externe omstandigheden = factoren die niet persoonsgebonden zijn
  • Interne omstandigheden = persoonlijke factoren
  • Er mag bij het hanteren van de zorgvuldigheidsnorm geen rekening gehouden worden met het beroep van de persoon tenzij het beroep wordt uitgevoerd
• Speciale fout/ rechtsmisbruik


  • De uitoefening van een recht op de manier dat het grensoverschrijdend is (=geen normale uitoefening van het recht)
  • In een contractuele context gaat rechtsmisbruik meestal over een onredelijk/overdreven beding

  
• Speciale regeling minderjarigen


  • Jonger dan 12 jaar: Een minderjarige jonger dan 12 jaar kan nooit aansprakelijk zijn voor schade
  • Ouder dan 12 jaar: Minderjarigen ouder dan 12 jaar kunnen zelf aansprakelijk zijn voor eigen fout & leiden tot (=rechter kan uitzonderingen geven)
• Speciale regeling geesteszieken


  • Een geesteszieke is altijd persoonlijk aansprakelijk voor een eigen fout (=rechter kan uitzonderingen geven naargelang de situaties)
  • Geesteszieken zijn enkel mensen die aan een ziekte lijden (=vb epilepsie)
• Uitsluiting aansprakelijkheid


  • Overmacht
  • Rechtvaardigingsnormen
• Overmacht


  • Is van toepassing bij een onvoorzienbare & onvermijdbare gebeurtenis die niet toerekenbaar is aan de persoon zelf
  • Bij schade door overmacht kan de persoon waarbij overmacht plaatsvond niet aansprakelijk worden gesteld
  • Het bepalen van overmacht gebeurt aan de hand van de zorgvuldigheidsnorm
• Rechtvaardigingsnormen


  • Gedrag van de persoon is te rechtvaardigen door uitzonderlijke omstandigheden (=de vrije wil van de persoon is uitgeschakeld)
  • Toegestane vormen: Wettige zelfverdediging, Noodtoestand, Bevel/toelating van de wet of overheid, Dwang, Onoverkomelijke dwaling, Toestemming van de benadeelde
• Aansprakelijkheid ouders


  • De ouders, adoptanten, voogden & pleegzorgers zijn altijd aansprakelijk voor de fouten van kinderen jonger dan 16 jaar (=geen uitzonderingen)
  • Kinderen die jonger zijn dan 12 jaar worden nooit persoonlijk aangesproken, de ouders worden aangesproken bij een fout van het kind (=omdat ze meer geld hebben dan het kind)
• Tegenbewijs leveren


  • De ouder moet een tegenbewijs leveren dat er voldoende toezicht (=afhankelijk van de leeftijd, achtergrond,...)
  • De ouders moeten bewijzen dat ze het kind goed hebben opgevoed (=kind mag geen schade brokken aan iemand anders)
  • Het verweren tegen de aansprakelijkheid voor de daden van het kind is mogelijk vanaf 16 jaar
• Aansprakelijkheid toezichters


  • De persoon organiseert/controleert de levenswijze van de andere persoon
  • Niet elke toezichter kan aansprakelijk gesteld worden (=vb babysit, voornamelijk rusthuizen, psychische instellingen)
  • Een onderwijsinstelling is enkel aansprakelijk als de schade is veroorzaakt wanneer het kind onder hun toezicht was
  • De aansprakelijkheid van de toezichter is een weerlegbaar vermoeden (=kan verweerd worden)
  • Aansprakelijkheid afhankelijk van: Leeftijd van leerlingen, Aantal leerlingen/grootte van de groep, Aard van de schadeverwekking, Voorzienbaar/onvoorzienbaar gedrag van de leerling
• Aansprakelijkheid aanstellers


  • De aansteller is de persoon die voor eigen rekening gezag/toezicht kan uitoefenen op het gedrag van een andere
  • Voorwaarden: De persoon moet ondergeschikt zijn aan de aansteller, Het gezag is in eigen naam & voor eigen rekening, De aangestelde begaat een fout dat schade veroorzaakt aan derden, De fout moet gebeuren tijdens/naar aanleiding van de functie uitoefening
  • De aansteller kan geen tegenbewijs leveren om zijn aansprakelijkheid te ontlopen, aansteller is altijd aansprakelijk
  • Een werknemer kan niet altijd aansprakelijk gesteld worden (=er is een wettelijke aansprakelijkheidsbeperking)
  • Uitzondering aansprakelijkheidsbeperking werknemer: Opzettelijke fout, Werknemer begaat een zware fout, Een vaak voorkomende lichte fout
• Aansprakelijkheid gebrekkige zaak


  • Een zaak is gebrekkig als 1 van de kenmerken niet de veiligheid biedt die te verwachten is van de omstandigheden
  • De bewaarder van de zaak is foutloos aansprakelijk voor de schade van de gebrekkige zaak (=persoon heeft leiding/controle over de zaak)
  • Schade aan een gebouw wordt vanaf nu ook bekeken als gebrekkige zaak (=in het merendeel van de zaken is de eigenaar aansprakelijk voor de schade)
  • Voorwaarden: Het moet een zaak zijn (=zowel roerend & onroerend), De zaak moet gebrekkig zijn (=oorsprong & aard van gebrek is irrelevant), Er moet schade veroorzaakt worden aan derden, De schade aan derden moet zijn veroorzaakt door de gebrekkige zaak
• Bewaarder


  • De bewaarder is de persoon die de niet-ondergeschikte macht van leiding & controle over de zaak heeft (=eigenaar wordt vermoed bewaarder van zaak tenzij anders bewezen)
  • In sommige situaties kunnen zowel een eigenaar & huurder aansprakelijk zijn omdat ze allebei een bewaarder zijn van de zaak
  • De aannemer kan aanzien worden als bewaarder bij het bouwen van een woning (=terwijl de eigenaar de grond bezit)
  • Er kunnen meerdere mensen samen bewaarder zijn van een zaak
  • Bij structurele gebrekken aan een gebouw wordt de eigenaar aansprakelijk gesteld als bewaarder (=niet verantwoordelijkheid huurder wel meldingsplicht)
• Aansprakelijkheid dieren


  • De bewaarder van een dier is foutloos aansprakelijk voor de schade dat een dier veroorzaakt (=persoon heeft leiding/controle over het dier)
  • De eigenaar is mee foutloos aansprakelijk tenzij anders bewezen
  • Voorwaarden: De schade is veroorzaakt door een dier, Er is schade gemaakt aan derden, Er moet een verband zijn tussen de schade & het gedrag van het dier, De bewaarder van het dier is altijd aansprakelijk (=uitzondering voor een fout van het slachtoffer)
• Aansprakelijk veroorzaakte schade


  • Schade is een vergelijking tussen 2 toestanden/situaties (=de actuele toestand & de hypothetische situatie)
  • Voorwaarden: Krenking van rechtmatig belang, Persoonlijke schade vereist, Schade moet zeker zijn
• Verlies van kans-leer


  • Dit geldt voor alle situaties waarin de schade niet een oorzakelijk verband heeft met de betreffende persoon maar de kans is ontnomen op een bepaald voordeel te hebben & nadeel te vermijden
  • Voorwaarden: De kans moet definitief verloren zijn, De kans moet ernstig/reëel zijn, Er is een causaal/oorzakelijk verband tussen de fout & het verlies van de kans
  • De ernst van de verloren kans gaat mee de hoogte van de vergoeding bepalen
  • Als er geen exact bedrag is te plakken op de schade gaat de rechter zelf bepalen wat een redelijk bedrag zou kunnen zijn
• Soorten schade


  • Personen schade
  • Zaakschade
  • Materiële schade
  • Morele schade
• Vergoeding van schade


  • Het principe is dat de schadeverwekker de volledige schadevergoeding betaald (=integrale/volledige schadeloosstelling)
  • Soms betaling in natura mogelijk (=vb herstelling)
• Beroep bij de raad van staten


  Niet eens met beslissingen van de overheid
• Casus raad van staten

  1. De overheid heeft een fout begaan

  2. Aannemer 2 gaat in beroep bij de raad van staten & krijgt gelijk

  3. Uit de beslissing van de raad van staten krijgt aannemer 2 een schadevergoeding

  
• Schadevergoeding


  10% van de offerteprijs
• Soorten schade


  • Personenschade
  • Zaakschade
  • Materiële schade
  • Morele schade
• Morele schade


  Alle schade die niet het vermogen van de persoon gaat aantasten/beïnvloeden
• Vergoeding van schade


  • Het principe is dat de schadeverwekker de volledige schadevergoeding betaald (=integrale/volledige schadeloosstelling)
  • Soms betaling in natura mogelijk (=vb herstelling)
• Schadebeperkingsplicht slachtoffer


  • Het slachtoffer heeft de plicht om maatregelen te nemen die de schade kan beperken (=zoals een normaal zorgvuldig persoon)
  • Bij het overtreden van de schadebeperkingsplicht wordt het gedrag aanzien als een buitencontractuele fout
• Indicatieve tabel voor schadevergoeding


  Is niet verplicht te volgen (=helpt de rechter voor schadevergoeding)
• Oorzakelijk/causaal verband


  • In normale situaties is de schadeverwekker altijd aansprakelijk als er een causaal verband is tussen de schade & de gebeurtenis/persoon
  • De schadeverwekker is niet aansprakelijk als het verband met de schade te vergaand is of kennelijk onredelijk is toe te rekenen (=vb HIV door auto-ongeval)
• In solidum aansprakelijk


  • Iedereen in het verband met de schade kan aansprakelijk gesteld worden
  • Bij het betalen van de schade met meerdere personen wordt er gekeken naar welke fout het meeste heeft bijgedragen tot de schade (=causale verdelingscriterium)
• Buitencontractuele aansprakelijkheid VS strafrecht


  • Buitencontractueel
  • Strafrecht

  
• Geldboete uitgesproken in de rechtbank

  Gaat niet naar het slachtoffer maar naar de staat/overheid
• Gezag strafrechtelijke gewijsde


  • Het slachtoffer mag kiezen of hij het proces uitvoert bij de burgerlijke rechter of de strafrechter
  • De burgerlijke rechter moet de uitspraak van de strafrechter gaan volgen
  • De uitspraak van strafrechter is enkel van toepassing op de betrokken partijen in het strafproces (=inter partes)
• De burgerlijke vordering kan nooit verjaren voor de strafrechtelijke vordering
• Strafrechtelijke verjaring


  • 20 jaar voor de ergste misdaden
  • Kan verlengd worden (=vb bende van Nijvel)
• Relatieve verjaringstermijn


  Vanaf de kennis over de schadeverwekker & schade begint de verjaringstermijn te lopen
• Absolute verjaringstermijn


  Dit is de maximum termijn voor het instellen van een vordering

  
• VT.Sv


  • Voorafgaande titel van het wetboek van strafvordering (=in strafwetboek)