thema 3 hoofdstuk 1

• zenuwstelsel is een stelsel van zenuwen
• zenuwen zijn zenuwcellen/neuronen die brengen info over met hoge snelheid
• cellichaam: celkern en celorganellen
• axon: heel lange uitloper
• eindknopjes: uiteinde van axon
• mylineschede: rond de axon
• myline: vetachtige stof

  ->wordt aangemaakt door cell van schwan

  isolerende eigenschap

  onderbreking: knopen van ranvier
• zenuw: bundel zenuwbundels (samengehouden door bindweefselmantel)
• zenuwbundels: bundel van dendrieten (beschermt door bindweefselschede)
• binnnen bindweefsel: bloedvaten

  -> voorzien alle structuren van zuurstofgas en zuurstof
• uit de hersenen en ruggenmerg vertrekken zenuw= hersenzenuw+ruggenmergzenuw
• hersenzenuw+ruggenmergzenuw+grensstrengen= perifere zenuwstelsel

  grensstrengen -> parellel rond wervelkolom -> verbindt organen met ruggenmerg
• ruggenmerg+hersenen= centrale zenuwstelsel
• grote hersenen:

  • bovenaan
  • deel met groeven
  • 2 hemisferen -> verbonden door hersenbalk

  elk hersenhelft verdeeld in 4 lobben:

  • frontale lob
  • wand lob
  • slaaplob
  • acherhoofdslob
• kleine hersenen:

  - achteraan

  - onder grote hersenen

  - 2 hemisferen

  bescherming:

  • vooral met schedel
  • extra hersenvliezen en hersenvocht

  hersenen drijven in hersenvocht:

  --> minder last van zwaarte kracht en plotse versnellingen
• tussenhersenen:

  -onder grote hersenen

  hypofyse, hypothalamus, thalamus

  --> maken hormonen aan

  --> zetten andere cellen aan het werk

  -> worden via bloedbaan getransporteerd
• hersenstam= tussen tussenhersenen - ruggenmerg

  geen duidelijk begrenzing
• ruggenmerg: buisvormige streng

  in wervelkanaal

  beschermd door ruggenwervels en 3 ruggenmergvliezen

  ruggenmergvliezen: doorzetting van hersenvliezen
• sensorische neuronen: impulsen van receptor --> centrale zenuwstelsel

  2 lange uitloper: dendrieten verbonden met receptor

  axon loopt -> centrale zenuwstelsel
• motorische neuronen: - impulsen van centrale zenuwstelsel -> effectoren

  • spieren/klieren zetten in werking
  • Korte dendrieten + lange axon met myline
• schakelneuronen:

  • impulsen overbrengen binnen het centrale zenuwstelsel
  • impulsen liggen in ruggenmerg/hersenen
  • veel dendrieten, korte axon -> weinig/geen myline
• volgens functie: animale zenuwstelsel

  -> bewuste reacties

  -> verwerking info

  -> bewuste waarnemingen

  volgens functie: autonome zenuwstelsel

  -> automatische processen (hartslag, ademen,....)

  -> automatische levensprocessen
• informatie overdracht =geleiding van info receptor -> effector

  receptoren

  neuronen

  verwerkingscentrum/hersencentrum

  neuronen

  effector

  2 vormen van informatieoverdracht: impulsgeleiding (binnenin neuron)

  impulsoverdracht (receptor ->neuron, neuron -> neuron, neuron -> effector)
• impulsgeleiding = verplaatsing van elektrische signaal doorheen neuron -> celmembraan is elektrisch geladen -> door aanwezigheid van ionen aan weerszijden van celmembraan

  ionen: verplaatsen via kanalen in celmembraan (elektrische signaal)

  weerszijden: ladingverschil:

  buitenkant positief

  binnenkant: negatief
• 3 fases van impulsgeleiding

  1. rustfase = geen impuls depolarisatie

  ladingverschil: rustpotentiaal

  buitenkant: +

  binnenkant: -

  1. actiefase = impuls repolarisatie

  ladinverschil: actiepotential

  buitenkant: - -> +

  binnenkant: + -> -

  1. herstelfase = herstellen na impuls

  buitenkant: + -> - ->+

  binnenkant: - -> + -> -
• impulsgeleiding: verplaatsing van actiepotentiaal : 1 richting: weg van het cellichaam
• gemyeliniseerde axonen: sneller

  impulsgeleiding sprongsgewijs

  hoe dikker axon & myelineschede, hoe sneller

  100-150 meter/seconden

  ongemyeliniseerde axonen: trager

  0,5 - 10 meter/ seconden