Tijdvak 4

• Staat


  Een gebied met afgebakende grenzen waar een regering macht uitoefent
• Muntgeld komt terug omdat er weer aan mijnbouw werd gedaan. Er werd meer edelmetaal gewonnen dat kon worden gebruikt als geld
• Steden komen voor het eerst weer terug in Italië en Vlaanderen
• Drieslagstelsel


  1. Meer voedsel

  2. Minder mensen hoeven boer te worden

  3. Deze mensen worden handelaar of ambachtslied in de stad
• Alle ambachtslieden werden lid van een gilde, de gilde bepaalde samen hoe duur een product is. Ze bepalen de opleiding en hoeveel er wordt geproduceerd
• Stadsrechten


  • Het recht om zelf recht te spreken
  • Het recht om tol te heffen
  • Het recht om een eigen munt te slaan
  • Het recht om een stadsmuur te bouwen
  • Het recht om een markt te houden
  • Het recht op een eigen schutterij (verdediging)
• Het kopen van stadsrechten was zowel voor de koning als voor de stad een win. De stad kon alles zelf bepalen. De koning gebruikte het geld om een huurleger in te huren om de leenmannen die niet naar hem luisterden uit te schakelen
• De koning gaf niet graag het recht op stadsmuren omdat steden zich dan makkelijk tegen de koning konden verzetten. Het marktrecht was belangrijk omdat er op de markt veel buitenlandse producten werden verkocht en omdat handelaren veel geld aan de stad moesten betalen om op de markt te komen staan
• Machten


  • Wereldlijke macht: koningen en de keizer
  • Geestelijke macht: de paus
• Hendrik IV (Barbarossa) kwam in opstand tegen de paus omdat hij zijn eigen kerkleiders wilde benoemen. De keizer wilde dit niet en zorgde ervoor dat Noord-Italiaanse steden en de overgebleven leenmannen in opstand kwamen tegen de Duitse keizer. Deze machtsstrijd heet de investituurstrijd en wordt gewonnen door de paus
• Oorzaken bevolkingsgroei Europa vanaf 10e eeuw

  1. Klimaatverandering (het werd warmer)

  2. Drieslagstelsel (meer voedsel, minder uitputting van de grond)

  3. Meer mensen van adel bleven in leven
• De paus bedacht kruistochten om het overschot aan ridders kwijt te raken: een deel zal sneuvelen in de strijd tegen de moslims, zij die overleven krijgen grond in veroverd Moslim gebied
• 1e kruistocht (1096-1099)

  1. 100.000 mensen gingen op kruistocht

  2. Adel zou met boten van eiland naar eiland gaan, gewone burgers namen de landroute en legde zo'n 3000 kilometer te voet af

  3. Slechts 10.000 haalden het tot Jeruzalem

  4. Jeruzalem werd heroverd op de Moslims

  5. Spanningen tussen gewone ridders en de tempeliers
• 2e kruistocht (1147): Saladin (leider van de Moslims) wist Jeruzalem te veroveren nadat het leger van de kruisvaarders in de val was gelokt in de woestijn. De pogingen van de Christenen om Jeruzalem terug te winnen mislukken compleet
• Er zouden nog zes kruistochten volgen met telkens minder deelnemers
• Gevolgen van de kruistochten in Europa: Constantinopel wordt door de Moslims veroverd (1453) en het huidige Turkije wordt Islamitisch, ook delen van Spanje worden veroverd door de Moslims. Vanaf deze tijd komen er bijna geen specerijen meer via Moslim gebied Europa binnen
• Staten:

  Spanje en Portugal waren de eerste 2 staten. Het centrale gezag ontstond hier eerder door de strijd tegen de Moslims: rond 1500 weet men de Molsims verdrijven (Reconquista), voor de Portugese Joden was dit slecht nieuws, zij werden onder druk gezet om zich te bekeren tot het Rooms-Katholieke geloof
• Spanje en Portugal waren de eerste twee staten omdat ze de Moslims alleen konden verdrijven als alle koningen samen zouden werken
• Centralisatie


  Je bestuurt van één punt. Daar komen de belastingen binnen en daar zitten de ambtenaren (meestal is dit in de hoofdstad). Door centralisatie kwam de belasting weer binnen bij de koning