ma-leer 3.1

• Democratie


  Bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed hebben op de politieke besluitvorming
• Vormen van democratie


  • Directe democratie
  • Indirecte democratie
• Directe democratie


  Burgers mogen direct stemmen over een politieke beslissing
• Indirecte democratie


  Burgers kiezen volksvertegenwoordigers die de beslissingen nemen
• In Nederland kunnen burgers niet via bindende referenda invloed uitoefenen
• Parlementaire democratie


  • De regels voor de politieke besluitvorming liggen vast
  • De Tweede Kamer wordt direct gekozen
  • De regering en de Staten-Generaal (Tweede en Eerste Kamer) maken samen de wetten
• Kenmerken parlementaire democratie


  • Burgers hebben politieke grondrechten
  • Rechten van minderheden worden gerespecteerd
  • Er is individuele vrijheid
  • Er is een machtenscheiding
  • Bevolking kiest volksvertegenwoordigers
  • Regering en het parlement maken samen wetten
  • Parlement neemt wetten bij meerderheid aan
  • Verkiezingen zijn eerlijk, vrij en geheim
  • Er bestaat persvrijheid
• Meerderheidsprincipe


  Wetten gaan pas gelden als een meerderheid van het parlement daartoe besluit
• Grondrechten


  Kunnen niet zomaar worden afgeschaft
• Vrije media


  • Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten en op welke manier ze dat doen
  • De overheid moet er zelf voor zorgen dat de media over de juiste informatie kan beschikken (Wet Openbaarheid Bestuur (WOB))
  • De WOB is vanaf mei 2022 vervangen door de Wet open overheid (Woo)
• Spanje, Portugal en Griekenland waren dictaturen tot in de jaren 70
• De meeste Oost-Europese landen werden pas na de val van de muur in 1989 democratisch
• In Nederland werd de macht van de koning in 1848 ingeperkt
• Lange tijd mochten alleen rijke mannen stemmen in Nederland
• Het algemeen kiesrecht volgde pas in 1917 voor mannen en in 1919 voor vrouwen in Nederland
• Autoritair regime


  Staatsvorm waarbij alle macht in handen van één persoon of een kleine groep mensen is
• Sommige landen hebben zowel kenmerken van een autoritair regime als democratische kenmerken, zoals Indonesië en Turkije
• Vormen van autoritaire regimes

  • Ideologisch
  • Religieus
  • Militair
• Kenmerken van een dictatuur (= autoritair regime)


  • Een machtenscheiding ontbreekt
  • Geen onafhankelijke rechters
  • Grondrechten worden niet gerespecteerd
  • Er bestaat geen vrije pers
  • Censuur: mediaberichten worden door de overheid gecontroleerd
  • Oppositiepartijen zijn verboden
  • Het leger heeft een belangrijke politieke rol
  • Er is sprake van verkiezingsfraude, manipulatie en geweld