Geschiedenis so p4

• Steden


  • Rijker door havens en fabrieken
• Fabrieken

  Gebouwen waar met machines producten worden gemaakt
• Vervoer van grondstoffen

  Kanalen en spoorwegen aangelegd
• Stoomschepen werden ook voor passagiersvervoer gebruikt
• Moderne tijd

  Periode vanaf 1800 waarin het leven van Europeanen meer veranderde dan eerder
• Industriële revolutie


  Werk in de industrie ging van handarbeid naar machinewerk
• Stoommachine


  Gebruikte steenkool als energiebron, uitgevonden door Thomas Newcomen
• James Watt


  Ontwikkelde later betere stoommachines
• Energiebronnen die werden gebruikt voor machines voor voor de stoommachine

  • Watermolens
  • Molens aangedreven door wind en spierkracht
• Meer stoommachines en versnelde industrialisatie in de Britse industrie

  Meer ijzer- en machinefabrieken nodig
• In 1850 werd Groot-Brittannië de werkplaats van de wereld genoemd
• Veranderingen in de Britse industrie vanaf 1870


  • Naast steenkool ook aardolie als brandstof
  • Staal in plaats van ijzer
  • Nieuwe industrieën: chemische industrie en voedingsmiddelenindustrie
• In de VS werd onder leiding van Thomas Edison de gloeilamp ontwikkeld
• Schietspoel


  Bedacht voor het weven door John Kay in 1733
• Spinning Jenny


  Spinmolen bedacht door James Hargraeves 1740-1778
• De industriële revolutie had vele gevolgen voor verschillende sectoren
• Na het ontstaan van de industriële samenleving leefde de helft van de mensen in de stad en de bevolking steeg
• De meeste ondernemers kwamen uit de bourgeoisie, een groep rijke burgers
• Industrieel kapitalisme zorgde voor een onpersoonlijke relatie tussen de werknemers en werkgevers
• Voorwaarden industrialisatie

  • Arbeiders (uit de landbouw)
  • Kapitaal (uit de handel en landbouw)
  • Grondstoffen (uit kolonies en eigen land)
  • Afzetmarkten (kolonies, eigen land, Europa)
  • Technische kennis (James Watt stoommachine 1736-1819)
  • Vervoerscapaciteit (handelsvloot)
  • Politieke vrijheid (liberaal politiek klimaat)
  • Ondernemerslust (nieuw type burger)
• Politiek is liberaal (economische vrijheid)
• 1800-1900


  Tijd van burgers en stoommachines
• Nadat napoleon in 1815 was verslagen was er bij een congres in Wenen besloten voor een buffer rondom Frankrijk
• Bijna heel Europa weer een constitutionele monarchie met parlement en grondwet (koning wel veel macht)
• België hoorde weer bij koninkrijk der Nederlanden
• Willem I besloot alles zonder overleg
• België kwam in 1830 in opstand en werd onafhankelijk
• Veel Belgen waren liberaal en wouden meer politieke vrijheid
• België kreeg in 1831 een liberale grondwet
• Willem II gaf in 1848 Thorbecke de opdracht om een grondwet te schrijven voor Nederland om een revolutie te voorkomen
• Grondwet 1848


  1. Burgerlijke vrijheden waren vastgelegd

  2. Nederland kreeg een parlementair stelsel: wetten moeten worden goedgekeurd

  3. Koning wordt onschendbaar: staatshoofd maar geen regeringsleider meer (=taak minister president)

  4. Kabinet bestaat uit ministers en is verantwoordelijk voor wat de koning openbaar doet
• Willem III wou meer macht maar Nederland is juist democratischer geworden
• Volgens liberalen alleen census kiesrecht (=alleen mannen met geld en opleiding mogen stemmen)
• In 1917 mogen alle mannen stemmen en in 1919 vrouwen ook (= parlementaire democratie)