gescheidenis examen 2

• Hekserij

  Werd gezien als duivels bijgeloof (Vrouwen + kinderen) en werdt al dreiging gezien
• Verandering binnen context machtsverschuivingen

  Economie + kritiek op kerk
• Geloof in heksen = breed gedragen in de maatschappij (in hoge en lage kringen)
• Boekdrukkunst

  Verspreiding van informatie over hekserij
• De Heksenhamer

  Gedrukte handleiding over heksen
• Multicausaliteit vanaf 1450

  • Nieuwe juridische procedures zoals foltering = toegestaan
  • Kritische tegenstemmen
  • Impact godsdienstoorlogen
  • Economische crisis leidt tot meer geloof in hekserij
• Hekserij = volksgeloof in de 18e eeuw
• Nieuwsbrieven

  Goedkoop en toegankelijk, representatief bron
• Handboeken

  Duurder en moeilijker te lezen vanwege Latijnse taal
• De daden v. Cathelyne behoren tot verleden --> onveranderbaar, kan je niet aanpassen want het zijn feiten
• De geschiedenis kan je wel aanpassen: want wetenschappelijke studie verleden o.b.v. bronnen
• 1590: Cathelyne werd gezien als heks
• 2012: Cathelyne werd gezien als slachtoffer
• 2021: Cathelyne werd gezien als heldin omdat ze geen namen noemde
• Geschonden mensenrechten tijdens Cathelyne's Proces

  • Recht op een eerlijk proces
  • Verbod op folteringen
• Multicausaliteit

  Verschillende oorzaken die samen een fenomeen verklaren
• Foltering

  Marteling; het toebrengen van pijn om een bekentenis te krijgen
• Standplaatsgebondenheid

  Het idee dat interpretaties en oordelen beïnvloed worden door de tijd en plaats waarin iemand leeft
• Anachronisme

  Iets wat niet in de juiste tijdsperiode past
• Scriptoria: klassieke teksten uit de oudheid, bijbelteksten
• Nadelen van scriptoria

  • Tijdrovend
  • Overname fouten
  • Beperkt aantal exemplaren
  • Duur
• Scriptorium

  Ook wel de schrijfkamer genoemd. Plaats in het klooster waar monniken teksten met de hand overschreven
• Bewondering voor klassieke oudheid, literatuur


  • Studie literatuur uit klassieke oudheid, Bewaard in kloosters, Vernieuwende kennis door interculturele cc met Byzantijnse rijk (1453) en Arabieren
• Mecenaat


  • Italië = verdeeld land, Pauselijke staten, o.l.v. de paus wil kerk en zichzelf verheerlijken, Stadstaten = belangrijke handelscentra, stedelingen willen rijkdom tonen, De mecenas: Beschermheer van de kunsten. Voorziet kunstenaars en geleerden in levensonderhoud in ruil voor de productie van kunstwerken
• Humanisme


  Stroming in de filosofie, literatuur en de wetenschappen waarin de mens centraal staat
• Humanisme

  • Antropocentrisme: Mens staat centraal, Belang v. taal, Bewondering klassieke oudheid, Bronnenkritiek = Zoektocht oorspronkelijke (Ad fontes), Kritisch t.o.v. wantoestanden, Belang debat: argumenten + belang onderwijs, Vernieuwend onderzoek voor exacte wetenschappen: Verwerpen gezagsargument, Eigen onderzoek en waarneming
• Luther = humanist: kritiek wantoestanden katholieke kerk(aflatenhandel), nadruk individueel geloof
• Renaissance


  Periode uit de Europese cultuurgeschiedenis die zich liet inspireren door de architectuur, kunst en literatuur van de klassieke oudheid. => wedergeboorte (van de klassieke oudheid)
• Renaissance


  • Bewondering klassieke oudheid, Realisme, Antropocentrisme, streven perfecte lichaam, Portretkunst
• Middeleeuws kunstenaar


  • Anoniem
  • Handwerklieden: Schilderkunst, architectuur, oorlogstuig, …
• Kunstenaar renaissance


  • Groter zelfbewustzijn: Naam bekendheid, Beschrijven vondsten + leven, Inspiratie klassieke oudheid, Mens centraal
• Christelijke humanisme


  Vanuit Italië --> de rest v. Europa, Verspreiding via: Boekdrukkunst, Republiek der letteren: Gemeenschap van geleerden en kunstenaars die via briefwisseling in debat traden over diverse onderwerpen, Renaissancekunst
• Boekdrukkunst


  Revolutie: Veel grotere productie, Kennis = toegankelijker, Sneller verspreid, Goedkoper, Evolutie? Drukkunst breekt langzaamaan door, grotere vraag naar boeken
• Erasmus = Christelijk humanist, Focus bijbel, Klaagt wantoestanden in kerk aan
• Vlaamse primitieven


  De Vlaamse Primitieven waren een groep schilders uit de Lage Landen die grote vernieuwingen in de schilderkunst brachten (Inspiratie Italiaanse renaissance + middeleeuwse kenmerken). Hun naam, bedacht in de 19e eeuw, verwijst naar de verfijnde en zachte, christelijke manier waarop ze schilderden
• Katholieke kerk = belangrijk, Angst voor dood, Kerk = bemiddeling
• Ketter


  Een persoon die gelooft in zaken die afwijken van de (in dit geval katholieke) geloofsleer
• Ergernissen tegenover katholieke kerk

  • Het vagevuur
  • (7) sacramenten
  • Relieken
  • Aflaat
  • Focus ligt op rijkdom en macht: Paus = wereldlijk heerser
  • Simonie: Het verkopen van kerkelijke ambten
  • Foute levensstijl geestelijken: Schending celibaat, Beperkte opleiding=> Taalprobleem: Latijn = taal v.d. kerk
• Protestanten


  Maarten Luther (lutheranen), Johannes Calvijn (calvinisten), Hendrik VIII (anglicanen)
• Excommunicatie


  Straf binnen de Rooms-Katholieke Kerk die gelovige uitsluit v. deelname a.h. religieuze leven