Aardrijkskunde T2 Kijken in de aarde

• 2 wetten van Kepler


  Hoe verder planeet van zon -> hoe trager die zich voort beweegt

  Hoe dichter bij -> hoe sneller
• Aardrevolutie


  Het gegeven waarbij de aarde zich in een ellipsvormige baan rond de zon wentelt
• Perihelium


  aarde het dichtst bij de zon
• Aphelium


  verste van de zon verwijdert
• aardrotatie


  het gegeven waarbij de aarde in 24 uur om haar eigen as draait
• breedteligging


  hetzelfde aantal uren dag/nacht bepaling seizoenen
• lengteligging


  hetzelfde tijdstip op de dag
• schijnbeweging


  je denkt dat de zon en hemellichamen bewegen maar eigenlijk beweegt de aarde zonder dat je het door hebt en staat de rest stil
• omtreksnelheid


  aarde draait rond eigen as = denkbeeldige lijn tussen noord en zuid pool
• ESA


  European space agency
• ISS


  international space station
• sterrendag


  de tijd die nodig is om sterrenhemel exact weer in dezelfde stand te zien
• zonnetijd


  hoogste zonnestand: middag -> zon bevindt zich in het meridiaanvlak = zon culmineert
• eclipticavlak


  evenwijdig met zichzelf
• pooldag


  de zon gaat niet onder
• middernachtzon


  om middernacht staat de zon nog altijd boven de horizon
• poolnacht


  de zon komt 24h niet op
• koude/polaire klimaten

  • periodes van poolnacht/dag
  • bij daglicht -> stralen vallen heel schuin
  • lage temperaturen voor lange periode
• gematigde/middelbreedteklimaten

  • 4 seizoenen
  • zon staat nooit loodrecht
  • lengte dag en nacht varieert
  • verschillen temperatuur kunnen groot zijn
• warme/tropische klimaten

  • tussen beide keerkringen
  • temperaturen gehele jaar hoog
• atmosfeer


  dampkring
• troposfeer


  onderste laag van de atmosfeer
• tropopauze


  troposfeer wordt begrensd door tropopauze, dan start de stratosfeer
• scintillatie


  er is een soort verstrooiing en variatie van licht is, waardoor dingen lijken te bewegen of te flikkeren
• 3 functies atmosfeer

  • voorziet mens en dier van zuurstof
  • schadelijke straling tegenhouden
  • schild voor kosmisch puin
• stratosfeer


  heeft groot belang voor leven op aarde = bevat heel veel O3 = ozon
• troposferische ozon

  • 10%
  • net boven aardopp.
  • ozonsmog = bevindt zich grotendeels in de ozon
• stratosferische ozon

  • 90%
  • absorbeert groot deel van UV-straling
  • beschermende ozon
  • indien te weinig => huidkanker, etc.
• isobaren


  lijnen die plaatsen met dezelfde luchtdruk met elkaar verbinden
• luchtdruk


  zwaartekracht trekt de luchtdeeltjes naar de aarde -> het gewicht van e lucht die op de aarde drukt
• corioliseffect


  de afbuiging van bewegende lucht naar rechts op het noordelijk halfrond en op het zuidelijk halfrond naar links, veroorzaakt door de draaiing van de aarde
• wet van buys ballot

  op noordelijk halfrond lage drukgebieden -> winden van hoge drukgebieden gaan richting de lage drukgebied -> werken het luchtdrukverschil weg
• zeestromingen


  oceanen -> grote invloed op klimaten -> aarde is 70% water
• zeewater


  slaat warmte op en herverdeelt de warmte over de aardbol via netwerken van zeestromingen
• oceanenstromen


  impact van wind, temperatuurverschillen, zoutgehalte en de maan op oceaancirculatie
• thermohaliene circulatie


  verchillen in dichtheid veroorzaken stromingen
• getijden


  motor van stromingen
• circulatiegyre


  een grote, roterende oceaanstroming die wordt aangedreven door windpatronen en de Colioliskracht
• thermohalienen oceaan circulatie


  de verschillen brengen de waterlagen in beweging
• 2 hoofdregels

  • koud water is zwaarder dan warm water
  • zout water is zwaarder dan zoet water