Ontwikkelingspsychologie

• Terreinverkenning


  Een korte historiek
• De indeling in fasen

  1. Het trapmodel

  2. Het gelaagde model

  3. Het lijnmodel
• Factoren die de ontwikkeling sturen

  • Rol van de erfelijkheid
  • Invloeden vanuit het milieu
  • Interacties tussen erfelijkheid en milieu
  • Zelfsturing als derde factor
• Organismen bestaan uit miljarden cellen
• Chromosomen


  Bevatten DNA met genen (= stukjes DNA) die de instructie geven voor de ontwikkeling van eiwitten
• Elke cel heeft 23 chromosomenparen
• Elke helft van een chromosomenpaar bevat hetzelfde soort informatie op dezelfde plaats (gen), de invulling daarvan is een allel
• Mitose


  1. Gewone celdeling voor groei en celvernieuwing

  2. Tijdelijk kopiëren van 46 naar 92 chromosomen

  3. Splitsing waardoor identieke cellen ontstaan
• Meiose


  1. Reductiedeling voor het maken van geslachtscellen met slechts 23 chromosomen

  2. Halveren van het erfelijke materiaal
• DNA


  De draden waaruit chromosomen zijn opgebouwd, ziet eruit als een spiraalvormige touwladder met honderden miljoenen sporten
• Gen


  Een stukje van de DNA-touwladder met een unieke code die aangeeft welke specifieke eiwitten moeten worden gemaakt
• Geslachtelijke kenmerken


  X of Y
• Van eicel + zaadcel tot kind

  2 soorten celdelingen
• Hoe is dat erfelijke materiaal nu gestructureerd?
• Chromosomen


  DNA = de draden waaruit chromosomen zijn opgebouwd
• Basen


  A, C, G en T
• Gen


  Bevat een unieke code die aangeven welke specifieke eiwitten moeten worden aangemaakt
• Omzetting van genen naar lichaamseigenschappen

  DNA → RNA → ribosomen → aminozuren → eiwitten
• Psychosociale identiteitstheorie


  Ontwikkelingstheorie van Erikson
• RNA


  Kopie van DNA
• Cognitieve ontwikkelingstheorie


  Ontwikkelingstheorie van Piaget
• Ribosomen


  Lezen code af in groepjes van 3
• Miet Craeynest is in de leer geweest bij Anna Freud en wordt daarom gezien als een 'neofreudiaan'
• Miet Craeynest is voor het naziregime gevlucht naar Amerika, waar ze kinderpsychotherapeut is geworden
• Psychosociale identiteitstheorie van Erikson

  • Constructieve rol van het Ego
  • Belang van de sociale omgeving
  • Positieve betekenis van crisissen
  • Een levenslang ontwikkelingsproces
• Erikson vs Freud


  Erikson ziet het Ego als zeer constructief, terwijl Freud het Ego ziet als defensief en ten dienste van het Es
• Egopsychologie


  Theorie waarin het Ego zorgt voor harmonie tussen innerlijke psychische conflicten en sociale spanningen, leidend tot een psycho-sociale identiteit
• Egosterkte


  Mate waarin een individu in staat is om met innerlijke conflicten om te gaan
• Aminozuren


  Bouwstenen van eiwitten
• Eriksons 8 levensfasen


  • Oraal-sensorisch stadium
  • Anaal-musculair stadium
  • Locomotorisch-genitaal stadium
  • Latentiestadium
  • Jeugdperiode
  • Jongvolwassenheid
  • Middenvolwassenheid
  • Laatvolwassenheid
• Polygene overerving


  Invloed van meerdere genen die elkaar kunnen versterken of verhinderen
• Kernconflict


  Crisis in elke levensfase met een positieve en negatieve pool, waarvan de uitkomst afhankelijk is van Egosterkte en sociale steun
• Mutaties


  Blijvende structurele veranderingen in het erfelijke materiaal
• Epigenetisch


  Ontwikkeling volgens een vast, erfelijk voorgeprogrammeerd basisschema, waarbij de concrete invulling wordt beïnvloed door sociale en culturele context
• Eriksons theorie heeft pluspunten zoals een positieve kijk op ontwikkeling, belang van sociale omgeving, en bruikbaarheid in therapie, maar ook beperkingen zoals vragen over universele geldigheid en moeilijke toepasbaarheid
• Epigenetica


  De werking van bepaalde genen wordt slechts tijdelijk onderdrukt of uitgeschakeld
• Cognitieve ontwikkelingstheorie


  Theorie van Piaget gericht op de ontwikkeling van het denken
• Genotype


  De verzameling van alle erfelijke informatie
• Cognitieve structuren


  Cognitieve schema's, de 'software' in de hersenen die aan de basis liggen van intelligentie
• Fenotype


  De verzameling van alle waarneembare eigenschappen