Theorie

• Gedragswetenschappen


  Psychologische kenmerken van hele persoon, en ook processen, wisselwerking met omgeving
• Persoonlijkheid


  Een dynamisch en georganiseerd geheel van karakteristieken (voelen, denken en doen)
• Persoonlijkheid wordt gezien als een stabiel geheel, omdat dit in de loop van de jaren vaak weinig verandert
• Temperament


  Het natuurlijke onderdeel van je persoonlijkheid dat uit je genen voortkomt
• Typen temperament bij kinderen

  • Makkelijk kind (40%)
  • Moeilijk kind (10%)
  • Kind dat langzaam op gang komt (15%)
  • Restcategorie (35%)
• Theorieën persoonlijkheid


  • Biologische theorie
  • Karaktertheorie (dispositionele theorie)
  • Psychodynamische theorie (Freud)
  • Procestheorie (humanistische theorie van Maslow en Rogers)
  • Sociaal cognitieve theorie (Bandura & Wilhelm Wundt)
  • Behavioristische theorie (Watson & Skinner)
  • Sociaal-culturele theorie
• Biologische theorie


  Richt zich op nature - zenuwstelsel, hormonen, genetica en fysieke kenmerken bepalen je gedrag
• Karaktertheorie (dispositionele theorie)


  Betreft theorieën over persoonlijkheid obv temperament, karaktertrekken en persoonlijkheidstypen
• Big Five, vijf basistrekken (trekdimensies)

  • Extraversie
  • Stabiliteit
  • Mildheid
  • Ordelijkheid
  • Autonomie
• Psychodynamische theorie (Freud)


  Persoonlijkheid komt voort uit onbewuste processen
• Delen van de persoonlijkheid volgens Freud

  • Id
  • Ego
  • Superego
• Procestheorie (humanistische theorie van Maslow en Rogers)


  Persoonlijkheid wordt bepaald door het streven naar de vervulling van bepaalde behoeftes
• Sociaal cognitieve theorie (Bandura & Wilhelm Wundt)


  Het leren binnen de natuurlijke omgeving van de lerende beschrijven
• Behavioristische theorie (Watson & Skinner)

  Psychologie moet de wetenschap van observeerbaar gedrag zijn, niet van mentale processen
• Sociaal-culturele theorie


  Wij gedragen ons op een bepaalde manier maar dit gedrag wordt sterk beïnvloed door de omgeving en hoe mensen om ons heen zich gedragen
• Leren


  Een blijvende verandering in gedrag of mentale processen als gevolg van een bepaalde ervaring
• Habituatie


  Leren niet te reageren
• Conditionering


  Het proces waarbij respons direct onder controle van een stimulus wordt gebracht
• Sociaal-emotionele ontwikkeling


  De ontwikkeling van een eigen persoonlijkheid, overeenkomstig met verwachtingen en gedragingen uit de sociale context
• Onderdelen van sociaal-emotionele ontwikkeling

  • Sociale ontwikkeling
  • Emotionele ontwikkeling
• Hechting


  Een duurzame affectieve band die een kind in het eerste levensjaar opbouwt met primaire verzorger
• Klassiek conditioneren


  Prikkel veroorzaakt bepaald gedrag (respons) dat oorspronkelijk niet door de prikkel werd veroorzaakt = geconditioneerde respons
• Begrippen binnen klassiek conditioneren

  • Ongeconditioneerde stimulus
  • Ongeconditioneerde respons
  • Geconditioneerde stimulus
• Prikkel


  Veroorzaakt bepaald gedrag (respons) dat oorspronkelijk niet door de prikkel werd veroorzaakt = geconditioneerde respons
• Begrippen binnen klassiek conditioneren

  • Ongeconditioneerde stimulus
  • Ongeconditioneerde respons
  • Geconditioneerde stimulus
  • Geconditioneerde respons
• Ongeconditioneerde stimulus


  Bepaalde situatie of gebeurtenis die natuurlijkerwijze een respons, ofwel reactie oproept
• Ongeconditioneerde respons


  De reactie van iemand op ongeconditioneerde stimulus. Een respons is altijd een gedrag
• Geconditioneerde stimulus


  Gebeurtenis of situatie dat een neutrale stimulus is, hij roept in eerste instantie geen respons op. Doordat geconditioneerde stimulus tegelijk met ongeconditioneerde stimulus afgegeven wordt kan het voorkomen dat de geconditioneerde stimulus uiteindelijk ook respons oproept die de ongeconditioneerde stimulus oproept
• Geconditioneerde respons


  Respons op geconditioneerde stimulus. Geconditioneerde respons is een gedrag dat ontstaan is door geconditioneerde stimulus
• Kenmerken van klassieke conditionering

  • Verwerving
  • Extinctie/uitdoving
  • Spontaan herstel
  • Generalisatie/discriminatie
• Verwerving


  Het proces waarbij geconditioneerde stimulus een geconditioneerde respons uitlokt. De duur van de verwervingsfase is afhankelijk van een aantal factoren, waarvan de belangrijkste de intensiteit van de stimulus is
• Extinctie/uitdoving


  Na een verwervingsperiode kan teniet worden gedaan wat geleerd is. De geconditioneerde respons verdwijnt wanneer deze keer op keer niet wordt bekrachtigd
• Spontaan herstel


  Geconditioneerde respons kan terugkeren na periode van rust
• Generalisatie/discriminatie


  Stimulusgeneralisatie wordt bereikt als stimulus die gelijkenis vertoont met geconditioneerde stimulus roept zelfde respons op. Stimulusdiscriminatie betekent dat er onderscheid wordt gemaakt tussen stimuli en leert te reageren op een specifieke stimulus en de andere die daar op lijken negeert
• Operante conditionering


  Omvat een proces waarin het gedrag van een mens verandert als gevolg van de consequenties die het gedrag heeft. Gedrag is een respons op een stimulus (prikkel) en heeft altijd consequenties die de waarschijnlijkheid beïnvloeden dat het gedrag herhaalt of juist nagelaten zal worden
• Operant gedrag


  Gedrag waarbij je een gecontroleerde, vrijwillige handeling uitvoert. Je opereert in je omgeving, je gedrag werkt in op omgeving met consequenties
• Bekrachtiging


  • Positief
  • Negatief
• Positieve bekrachtiging


  Verhoogt de kans op de respons die aan de bekrachtiger voorafgaat doordat deze verkregen kan worden door de respons te vertonen. Er wordt iets toegevoegd aan de omgeving
• Negatieve bekrachtiging


  Er wordt iets weggehaald uit de omgeving (aversieve operante conditionering)
• Soorten straf


  • Positief
  • Negatief