Aralin 1

• PANITIKAN


  Talaan ng buhay sapagkat dito isinisiwalat at ipinapahayag ng tao ang makulay niyang buhay, ang buhay ng kanyang daigdig, at ang daigdig na kanyang kinabibilangan
• PANITIKAN


  Lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng Lipunan
• PANITIKAN


  Maaring piksyon o di-piksyon
• PANITIKAN


  Kahit anong nasusulat ng gawa ng tao. Kabilang na dito ang mga libro, nobela, tula, at iba pang komposisyong mayroong halaga sa lipunan
• PANITIKAN


  Naglalarawan ng pamumuhay, kultura, at paniniwala ng isang lahi
• PANITIKAN


  Pagpapahayag ng nararamdaman ng tao tungkol sa iba't-ibang bagay dito sa daigdig, tulad ng kanilang pamumuhay, pamahalaan, lipunan, at ugnayan ng kanilang kaluluwa sa dakilang lumikha
• URI NG PANITIKAN


  • Batay sa paraan ng pagsasalin o pagpapahayag: Pasalin-dila o pasalita, Pauslat
  • Batay sa anyo: Tuluyan o prosa, Patula
• TULUYAN O PROSA


  Nasusulat sa karaniwang anyo ng pangungusap o patalatang paraan (paragraph form)
• NOBELA


  Mahabang salaysayin ng mga kawing-kawing (sunod-sunod) na pangyayari na naganap sa mahabang saklaw ng panahon
• NOBELA


  Kinasasangkutan ng maraming tauhan, at nahahati sa mga kabanata
• Nobela


  • "Luksang Tagumpay" ni Teofilo Sauco (pangyayari)
  • "Nene at Neneng" ni Valeriano Pena (tauhan)
  • "Salawahang Pag-ibig" ni Lope K. Santos (pag-iibigan)
  • "Paghihimagsik ng Masa" ni Teodoro Agoncillo (kasaysayan)
• MAIKLING KWENTO


  Isang salaysay ng isang mahalagang pangyayaring naganap sa isang tiyak na panahon na nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng mambabasa
• MAIKLING KWENTO


  Maikli lamang, Walang kabanata, Kakaunti ang mga tauhan
• Maikling Kwento


  • "Kwento ni Mabuti" ni Genoveva Edroza-Matute (tauhan)
  • "Yumayapos ang Takipsilim" ni G.E.M. (pangkapaligiran)
  • "Dugo at Utak" ni Cornelio Reyes (sikolohikal)
  • "Suyuan sa Tubigan" ni Macario Pineda (pangkomunidad)
• DULA


  Akdang isinulat upang itanghal sa entablado o tanghalan
• DULA


  Nahahati ito sa 3 yugto o higit pa bagamat maaari din na isang yugto lamang
• Uri ng Dula


  • Dulang Komedya- nakakapagpatawa ng manonood
  • Dulang Trahedya- tungkol sa problema at kalungkutan, at nagtatapos sa kamatayan ng pangunahing tauhan
  • Dulang Melodrama- kasawian ng pangunahing tauhan ngunit nagwawakas sa kanyang tagumpay
• ALAMAT


  Salaysay tungkol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay
• ALAMAT


  Malayos sa katotohanan, ito ay kathang isip lamang ng mga ninuno pagtangka nilang ipaliwanag pinagmulan ng mga bagay-bagay sa paligid at bunga ng kawalan ng mapagkukunan ng kaisipan ng mga tumpak na paliwanag tulag ng agham at bibliya
• PARABULA


  Salaysay na kinasasangkutan ng mga hayop halaman, at mga bagay na walang buhay na kumikilos at nagsasalita na parang tunay na tao
• PARABULA


  Layuning pukawin ang mga isipan ng mga bata sa mga aral nahubog sa kanilang pagkilos at pag-uugali
• Parabula


  • "Ang pagong at ang matsing"
  • "Parabula ng Alibughang Anak"
• ANEKDOTA


  Maikling salaysayin, Layuning mang-aliw o magbigay ng aral sa mga mambabasa
• Anekdota


  • "Ang Gamo-gamo at ang Munting Ilawan"
• SANAYSAY


  Pagpapahayag ng mga kuro-kuro o opinyon ng may-akda hinggil sa isang suliranin o paksa
• Uri ng Sanaysay


  • Pormal- hindi pangkaraniwan at kinakailangan ng masusing pag-aaral o pananaliksik
  • Di-pormal- pangkaraniwan na hindi kinakailan ng pananaliksik. Karaniwang batay sa karanasan o pagpapahayag ng sariling obserbasyon/ pananaw sa isang paksa
• Sanaysay


  • Editoryal
• TALAMBUHAY


  Kasaysayan ng buhay ng isang tao
• TALAMBUHAY


  Maaring tungkol sa buhay ng may akda o ng ibang tao
• TALAMBUHAY


  Ang talambuhay na isinulat ng may-akda tungkol sa buhay ng ibang tao at tinatawag na "kathang-buhay o talambuhay na paiba"
• BALITA


  Paglalahad ng mga pangyayari sa kapaligiran maging sa loob o labas ng bansa
• Uri ng Balita


  • Balitang pang-ekonomiya
  • Pampulitika
  • Pang-edukasyon
  • Pang-industriya
  • Kalagayan ng panahon
  • Pangkalusugan
  • Pampalakasan/sports
  • Pang-agham
  • Pang-artista o showbiz
• TALUMPATI


  Pagpapahayag na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig
• Uri ng Talumpati

  • Nanghihikayat
  • Nagpapaliwanag
  • Nangangatwiran
  • Nagbibigay ng Impormasyon
  • Nanlilibang
  • Pagbati
  • Nagbibigay ng Opinyon
• PATULA


  Panitikang nasusulat sa anyong patula o may taludturan at saknungan
• PATULA


  Maaaring may sukat at tugma o di kaya'y malayang taludturan na ibig sabihin ay walang sukat at tugma
• Uri ng Patula

  • Tulang Pasalaysay
  • Tulang Pandamdamin o Liriko
  • Tulang Padula o Dramatiko
  • Tulang Patnigan
• TULANG PASALAYSAY


  Kwento ng mga pangyayari na nasusulat ng patula, may sukat, at tugma
• TULANG PASALAYSAY


  Nauuri ayon sa paksa, pangyayari, at tauhan
• Tulang Pasalaysay


  • Epiko- nagsasalaysay hinggil sa kabayanihan, katapangan, at pakikipagsapalaran ng isang pangunahing tauhan sa gitna ng mga pangyayaring hindi kapani-paniwala
  • Awit at Kurido- tulang pasalaysay na binabasa sa himig paawit. Tungkol sa pag-iibigan, pakikipagsapalaran, kabayanihan, kataksilan, at pagtakas sa karahasan ng katotohanan, kaya't karaniwang kinapapaloban ito ng mga pangyayaring hindi kapani-paniwala tulad ng mga Mahika, kababalaghan, at mga pangyayaring supernatural