Electromagneteg

• Mae gan fagnet ddau bol, bol de + bol y gogledd
• Mae dau bol gwahanol yn atynnu
• Mae dau bol yr un fath yn gwrthyrru
• Ardal o gwmpas magnet, ble bydd defnydd magnetig o dan dylanwad grym yw maes magnetig
• Os yw'r llinellau maes magnetig yn agos at ei gilydd, yna mae'r grym yn gryf
• Magnet Bar


  Bydd y saethau bob tro yn pwyntio i ffwrdd o'r gogledd ac i mewn i'r dde
• Pan mae cerrynt yn llifo trwy wifren - maes magnetig o'i amgylch
• Coil = Wifren wedi'i troi
• Wifren wedi cael ei troi mewn coil - maes magnetig yn gryfach
• Solenoid yn ymddwyn fel magnet bar
• Gellir cryfhau cryfder maes magnetig electromagned drwy:

  • Cynyddu maint y cerrynt
  • Rhoi mwy o droeon yn y coil
  • Defnyddio craidd haearn
• Pam bod electromagned yn well na magnet arferol?

  • Gellir troi electromagnet ymlaen ac i ffwrdd
  • Gellir rheoli cryfder yr electromagnet
• Effaith Fodur

  • Pan roddir gwifren sy'n cario cerrynt mewn maes magnetig mae'n symud - Grym sy'n achosi'r symudiad
• Mae grym yn cryfhau os;

  • Y cerrynt yn cynyddu
  • Defnyddir magnet cryfach
  • Darn hirach o wifren yn y maes
• Rheol Llaw Chwith Fleming

  • Bys bawd = Grym
  • Bys cyntaf = Maes magnetig
  • Bys canol = Cerrynt
• F = BIL


  F = Grym

  B = Cryfder y maes magnetig

  I = Cerrynt

  L = Hyd y wifren
• Effaith Droi Coil


  Bydd yr effaith yn cryfach os:

  • Cynyddir y cerrynt
  • Defnyddir magnet cryfach
  • Bydd mwy o droadau yn y coil
• Modur Trydan

  • Magnet (G+D)
  • Coil o wifren
  • Cymudadur modrwy hollt
  • Brwsh carbon
• Mae cymudadur fodrwy hollt yn sownd yn y coil, ac yn troi gydag ef. Mae'n newid cyfeiriad y cerrynt
• Pan fydd cerrynt yn llifo trwy'r coil, caiff un ochr ei gwthio i fyny, a'r ochr arall ei gwthio i lawr
• Anwythiad Electromagnetig


  Symud Magnetau - Gwthiwch fagnet i goil

  • Maes magnetig yn gwthio'r electronnau yn y coil
  • Foltedd yn cael ei anwytho
  • Cerrynt llifo yn y gylched
• Magnet yn llonydd - dim foltedd na cherrynt
• Symud magnetau i gael foltedd + cerrynt uwch

  • Symud y magnet yn gyflymach
  • Defnyddio fagnet cryfach
  • Mwy o droadau ar y goil
• Symud gwifrau i gael foltedd + cerrynt uwch

  • Symud y wifren yn gyflymach
  • Defnyddio fagnet cryfach
• Symud Gwifrau


  Symud wifrau ar draws maes magnetig ar ongl sgwar

  • Foltedd yn cael ei anwytho
  • Cerrynt yn llifo
• Symud wifren o ochr i ochr -> ni fydd foltedd na cherrynt
• Rheol Llaw Dde Fleming

  • Bys bawd = Symudiad
  • Bys cyntaf = Maes magnetig
  • Bys canol = cerrynt
• Rheol Llaw Dde Fleming - Pa ffordd mae'r cerrynt anwythol yn llifo mewn gwifren symudol
• Generaduron - Defnyddio anwythiad electromagnetig i gynhyrchu trydan
• Generaduron


  -> Coil yn troi

  -> Torri llinellau maes magnetig

  -> Anwytho foltedd/cerrynt
• Yn generaduron - mae'r cerrynt yn un eiledol
• Byddai'r generaduron yn cynhyrchu cerrynt uwch petal:

  • Mwy o droadau yn y coil
  • Magnet cryfach
  • Coil yn cael ei gylchdroi'n gyflymach
• Coil yn fertigol

  • Dim llinellau maes yn cael ei dorri
  • Dim cerrynt/foltedd yn cael ei anwytho
• Coil yn llorweddol

  • Mae'r mwyaf o llinellau maes magnetig yn cael ei dorri
  • Cerrynt/foltedd yn cael ei anwytho ar ei fwyaf
• V1/ V2 = N1/ N2


  Foltedd ar draws cynradd (V1)

  Foltedd ar draws eilaidd (V2)

  Nifer o droeon ar draws cynradd (N1)

  Nifer o droeon ar draws eilaidd (N2)
• Newidyddion

  • -> Cerrynt eiledol yn y coil cynradd
  • -> Cynhyrchu maes magnetig newidiol
  • -> Coil eilaidd o fewn y maes magnetig newidiol
  • -> Anwytho cerrynt/foltedd
• Foltedd yn dibynnu ar nifer y troadau yn y coil, mwyaf o droadau = mwyaf o foltedd
• Pwrpas y craidd haearn

  • Cynyddu cryfder y maes magnetig
  • Cyfeirio'r maes magnetig i fewn i'r coil eilaidd
• Dim ond gyda cherrynt eiledol mae newidyddion yn gweithio oherwydd bod angen - maes magnetig newidiol i anwytho foltedd yn y coil eilaidd