AK H4 samenvattingen

• Economisch wereldbeeld


  Lange tijd beheersen de rijke landen de wereldeconomie, maar vanaf 1990 neemt de invloed van niet-westerse landen toe
• Oorzaken van toenemende invloed niet-westerse landen

  • Mno's schuiven vooral hun maakindustrie naar lagelonenlanden
  • Goederentransport wordt goedkoper en sneller
  • Handelsgrenzen verdwijnen vooral onder druk van de WTO
  • Armere landen worden rijker en hun afzetmarkt groeit
• Gevolgen van toenemende invloed niet-westerse landen

  • De globalisering versnelt
  • Het economisch zwaartepunt in de wereld verschuift (global shift)
  • Wellicht ontstaan er meerdere economische kerngebieden
• Handelskolonialisme


  Europese landen stichten handel koloniën in de 16e eeuw
• Industrieel kolonialisme


  De greep van de moederlanden op de koloniën neemt sterk toe in de periode 1800-1950
• Dekolonisatie


  Na WO II worden de koloniën zelfstandig
• Economisch wereldbeeld na Koude Oorlog

  • Westerse landen
  • Communistische landen
  • Derde wereldlanden
• Vrijemarkteconomie met vrijhandel


  Krijgt ruim baan na afloop Koude Oorlog
• Voordelen vrijhandel


  • Een land kan zich specialiseren
  • Mno's groeien omdat de hele wereld hun afzetmarkt is
• Nadeel vrijhandel is de toename van de internationale concurrentie, vooral voor de (laagwaardige) industrie in de rijke landen
• Interne oorzaken van verschillen in welvaart tussen landen

  • Natuur: goed klimaat, vlak en veel natuurlijke hulpbronnen
  • Ligging: kustligging i.p.v. binnenlandse ligging
  • Politiek systeem: goed bestuur, weinig corruptie, democratisch
  • Grote sociale ongelijkheid: dat vergroot de kans op sociale onrust
• Externe oorzaken van verschillen in welvaart tussen landen

  • Koloniaal verleden: koloniën die vroeger vestigingskoloniën waren doen het nu veel beter dan de exploitatie koloniën
  • Rol in de wereldeconomie: gebieden in de (semi)periferie die voor mno's aantrekkelijk zijn profiteren van de globaliseren, waardoor de regionale ongelijkheid in die landen toeneemt
• Nederland is sterk op het buitenland gericht met zijn 'open' economie en scoort hoog op de globaliseringsindex
• Er zijn gebieden in Nederland die meedoen in de wereldeconomie (Randstad, Brainport Eindhoven), maar ook regio's die achterblijven, zoals Oost-Groningen
• Brainport Eindhoven


  • Hoogopgeleide arbeidsmarkt, prima bereikbaarheid en elkaar ondersteunende bedrijven
• Oost-Groningen


  • Krimpregio met dalende werkgelegenheid en vergrijzing, ondanks regionaal ontwikkelingsbeleid in het verleden
  • Gebied moet dringend op zoek naar een nieuwe economische basis
  • Regelmatig getroffen door aardbevingen als gevolg van de gaswinning