BB HC14 Farmacologie van bloed en bloedvormende organen

• Stappen van hemostase

  • Primaire hemostase (thrombocyten belangrijk)
  • Secundaire hemostase (stollingsfactoren belangrijk)

  
• Farmacologische middelen die de stollingscascade beïnvloeden

  1. Anticoagulantia

  2. Thrombocytenaggregatie

  3. Intoxicaties/vit. K

  4. Hemostatica

  5. Fibrinolytica

  
• Heparinetoedienen


  Parenteraal (dus niet oraal), niet intramusculair (kan hematomen veroorzaken)
• Ongefractioneerde heparine


  Lange keten, bindt en activeert AT3 (inactiveert stollingsfactoren 2, 9, 10, 11 en 12)
• Farmacokinetiek ongefractioneerde heparine

  Lage doseringen 1e orde kinetiek, hoge doseringen 0e orde kinetiek

  
• Gefractioneerd heparine (LMWH's)


  Beperkt effect, vooral op factor 10 via AT3, tragere eliminatie (1e orde kinetiek), voorspelbaarder
• 0e orde kinetiek vs 1e orde kinetiek

  Bij 0e orde kan afbraak verzadigd worden, bij 1e orde neemt afbraak toe met hogere concentraties
• Acetylsalicylzuur

  Onomkeerbare remming van COX-1 en TXA2 synthese (antithrombotisch), gebruikt als 'bloedverdunner' in lage doseringen
• Clopidogrel

  Ingrijpen op bloedplaatjesaggregatie

  
• Warfarine en modernere coumarines

  Variabele halfwaardetijd, remming van vitamine K epoxide reductase (remming activatie stollingsfactoren 2, 7, 9 en 10)
• Etamsylaat


  Remming van prostacycline-synthase, bevordering van plaatjesaggregatie, activatie van P-selectine, toepassing bij chirurgische en traumatische bloedingen
• Streptokinase en recombinant tissue activators


  Activering van plasminogeen naar plasmine, alleen experimenteel in diergeneeskunde

  
• Stimulatie van erytropoëse

  • Vitamine B12
  • Foliumzuur
  • Fe++-zouten/complexen
  • Androgene anabolica
• EPO

  Recombinant EPO of Darbopoetine, lichaam kan meer zuurstof krijgen, negatieve feedback: plots stoppen kan leiden tot anemie

  
• Risico's bij teveel EPO-gebruik

  • Bloed viscositeit te hoog (gevaarlijk bij dehydratie)
  • Reductie van cerebrale bloedcirculatie (sudden death)
  • AL productie bij langdurig gebruik

  
• COX-1

  In alle weefsels, essentieel voor homeostase, beschermende werking op maagslijmvlies, thromboxaan gemedieerde plaatjesaggregatie
• COX-2

  Induceerbaar, verhoogde prostaglandine-synthese verantwoordelijk voor klinische symptomen bij ontsteking, PG-gemedieerde renale doorbloeding, remming door NSAIDS heeft anti-inflammatoire werking
• COX-3

  Temperatuur set-point, remming door paracetamol
• Ontstekingsremmende doelstelling

  Remming van COX-2 en sparen van COX-1

  
• Cytostatica

  Inductie van apoptose in sneldelende cellen, gebruik in oncologie en chronische ontstekingen

  
• Glucocorticosteroïden


  Worden in bijnier geproduceerd, dragen bij aan vet-, eiwit- en glucoseafbraak, hebben immuunmodulerend effect, werken intracellulair via receptoren
• Mineraalcorticosteroïden

  Effect op water- en elektrolythuishouding, vooral belangrijk voor bloeddruk
• Indeling glucocorticosteroïden

  • Verschil tussen dexamethason en cortisol, dexamethason gebruikt bij acute reacties, prednison bij langdurig gebruik
• Bijwerkingen glucocorticosteroïden

  • Immuunsuppressie
  • Diabetes mellitus en insulineresistentie
  • Spieratrofie
  • Vetafbraak en -redistributie
  • Natrium- en waterretentie
  • Ulceratie MDK
  • Vertraagde wondgenezing

  
• NSAIDs

  Specifiek voor COX-enzymen, gebruik bij ontstekingen, pijn en koorts, coxibs zijn heel selectief voor COX-2

  
• Risico's en bijwerkingen NSAIDs

  • Gastro-intestinale ulceratie door remming COX-1
  • Nierpapilnecrose bij onderliggende nierproblemen of overdosering
  • Minder bijwerkingen bij langdurig gebruik van selectieve COX-2 remmers
  • Verhoogd bloedingsrisico
  • Cardiovasculaire risico's

  
• Andere naam voor aspirine?

  Acetylsalicylzuur