CO1

• Wika


  anyo ng pagpaparating ng damdamin o ekspresyon

  isang midyum na nakatutulong sa komunikasyon

  sistema ng komunikasyon sa pagitan ng tao

  sumasalamin sa kaisipan o kalooban ng isang tao sa lipunan
• Kahalagahan ng Wika

  nagkakaunawaan at nagkakalapit-lapit ang mga tao sa daigdig

  naipadarama ng tao sa kanyang kapwa ang anumang naiisip, nadarama, at nakikita tungkol sa kanyang paligid.
• Kahalagahan ng Wika


  instrumento ng komunikasyon

  nagbubuklod ng bansa

  nagpapalaganap ng kaalaman

  lumilinang ng malikhaing pag-iisip
• Panlipunang Katuturan ng Wika


  nagagamit ang wika upang magkaroon ng lipunan
• Panliterisiyang Katuturan ng Wika


  naisasalin ang mga karunungan at natututo ang mga tao
• Masistemang Balangkas


  isinasaayos sa paraang sistematiko para makabuo ng makabuluhang bahagi tulad ng salita, parirala, at panayam
• Ponolohiya


  maka agham na pag-aaral ng mga tunog
• Morpolohiya


  maka agham na pag-aaral ng mga makabuluhang yunit ng mga salita

  paggamit ng tunog upang makabuo ng salita
• Sintaksis


  maka agham na pag-aaral ng mga sistema ng pagsasama ng mga salita upang bumuo ng isang pangungusap
• Diskurso


  makabuluhang pagpapalitan ng pangungusap ng dalawa o higit pang mga tao
• Sinasalitang Tunog


  nagmumula sa bibig

  bunga ng mga aparato sa pagsasalita natin
• Ponema


  makahulugang tunog
• Morpema


  bumubuo sa yunit ng mga salita
• Pinipili at Isinasaayos


  sa pamamagitan ng utak ay pinipili natin ang mga gagamiting salita

  kadalasan sa subconscious at minsan sa conscious na pag-iisip
• Arbitraryo


  paraang napagkasunduan ng isang komunidad na gamitin
• Ginagamit


  ang wika ay instrumento ng tao sa pakikipagkomunikasyon

  araw araw nakikipagkomunikasyon ang tao sa ibang nilalang
• Nakabatay sa Kultura


  makikilala natin ang tao batay sa wikang ginagamit

  preserbado rin ang wika dahil sa paggamit ng tao sa lipunan
• Nagbabago o Dinamiko


  kasabay ng paglipas ng panahon, nagbabago ang wika

  nabubuhay at namamatay ang wika batay sa paggamit ng tao
• Natatangi


  Ang wikang Filipino ay may tinatawag ng Verbalizing Power

  kakayahang ang mga pangngalan ay maging pandiwa
• 1. Pormal


  wikang kinikilala at ginagamit ng mga nag-aaral ng wika

  ang istandard at ginagamit ng nakararami
• 1.1 Pambansa


  karaniwang salita na ginagamit sa aklat pangwika at sa paaralan

  wikang tinuturo at ginagamit ng pamahalaan
• 1.2 Pampanitikan o Panretorika


  salitang ginagamit ng mga manunulat sa kanilang akdang pampanitikan

  karaniwang malalim at masining na salita

  idyoma at tayutay
• 2. Impormal


  mga salitang madalas ginagamit araw araw sa pakikipag-usap

  walang kinikilalang tama o mali, basta naiintindihan
• 2.1 Lalawiganin


  bokabularyong dayalektal

  ginagamit ng mga tao na nasa iisang lugar

  may makikilalang sariling mga bokularyo at tono
• 2.2 Kolokyal


  hinango mula sa pormal na salita

  shortcut

  nasaan -> nasan
• 2.3 Balbal


  Slang

  codes ng mga pangkat ng tao upang sila ay magkaunawaan

  higit na maging masaya para sa kanilang ang pakikipagkomunikasyon

  pinakamababang antas

  ito ay mga mura at salitang kabastusan
• Wikang Pambansa


  nagmimithing mabilis magkaunawaan at sibulan ng damdamin ng pagkakaisa ang mga mamamayan

  malimit na hinihirang na wikang pambansa ang sinasalita ng dominanteng pangkat
• Wikang Opisyal


  itinadhana ng batas

  talastasan ng pamahalaan

  maaaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon
• Wikang Pantulong 


  auxiliary language

  auxiliary = dagdag na tulong

  ginagamit para higit na magkaintindihan ang nag-uusap
• Wikang Panturo


  ginagamit sa pormal na edukasyon

  ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa paaralan

  ginagamit sa pagsulat ng mga aklat
• Linggiwistikong Komunidad


  grupo ng mga tao o komunidad na gumagamit ng wika

  Pilipino = tawag sa gumagamit ng wikang Filipino
• Homogeneous


  standard na wika

  sa isang lugar ay tiyak at angkop na wika
• Heterogeneous


  may iba't ibang dayalektal na barasyon ng wika sa isang lugar
• Sinusong Wika(Mother Tongue)


  unang wika na siyang natamo at nagamit ng bata
• Ikalawang Wika


  wika na natutuhan base sa pag-aaral na ibang wika sa inang wika niya
• Pinag-ugatan ng Barayti


  Bunga ng pagkakaiba ng mga indibidwal
• Diyalekto o Dayalek


  bunga ng dimensyong heograpiko

  wikain

  isang wika batay sa pook, lalawigan, bayan

  mahigit 400 dayalek sa bansa
• Sosyolek


  dulot ng dimensyong sosyal

  nagdudulot ng pagbabago sa lipunan

  nakakaapekto: relihiyon, estado ng buhay, trabaho
• Rehistro ng Wika


  may code na ginagamit sa pakikipagtalastasan sa kanilang pangkat
• Jargon


  ginagamit ng taong nasa iisang gawain